POCZĄTEK ŻYCIA. NARODZINY. KOLEJNE ETAPY ŻYCIA. ŚMIERĆ |
początek |
użycia specjalne: początek wieść 'mieć źródło, pochodzić, originem ducere, provenire': |
początek uczynić, uczynić początek (na kogoś, na kimś, nad kimś) |
To blogoslawyenstwo gedna czlowyeka ku bogu tako tho, eze ządzą swą boga myluge yako swoy początek a swego pana, gen gy chowa y gim syą opyeka XV med. |
Myeszacz ten początek vam myeszyączy bądzye, pyrvy myedzy myeszyączy rocznemy (mensis iste vobis proncipium mensium, primus erit in mensibus anni Ex 12, 2) |
Nyektorzy od Bozego Narodzenya początek tego vyeku klądą (quidam ab Incarnatione Domini initium eius, sc. aetatis, ponunt) |
To blogoslawyenstwo gedna czlowyeka ku bogu tako tho, eze ządzą swą boga myluge yako swoy początek a swego pana, gen gy chowa y gim syą opyeka XV med. |
Slyachethnosczy pokolenya s porodziczelow gych początek zawsdy wy<o>dą, gychsze pochoth (progressum) przirodzeny s rodzayw gych wyernym szwyadeczsthwem doszwyathczacz szą obykly |
od czegoś wziąć początek |
'wstęp, początek zabawy, może też wezwanie do współudziału, initium ludi, fortasse etiam actus aliquem hortandi, ut alicui rei intersit': |
[uczynić początek] |
'początek dnia, poranek, mane, tempus matutinum': |
'początek dnia, poranek, świt, mane, tempus matutinum, diluculum': |
'pochodzenie, początek, origo, initium': |
'mieć początek od kogoś, pochodzić od kogoś, ex aliquo originem ducere, ortum esse': |
przenośnie 'źródło, początek, fons, origo': |
Po polsku przełożywszy... prawa łacińskie, ... prze zgodność z łacinniki... tu stoi popisan początek jich |
Błogosławiona ziemia, Anna święta, ktora zbawieniu naszemu początek dała |
'zwolennicy Manesa, który przyjmował oddzielny początek złego i dobrego, manichejczycy, Manichaei sectatores Manetis, qui aliam boni, aliam mali originem fuisse putabat': |
'źródło, początek, fons, origo': |
'nadejście, rozpoczęcie, początek, adventus, initium': nastanie księżyca 'pierwszy dzień miesiąca księżycowego, prima dies mensis, neomenia': |
Prze zgodność z łacinniki i prze łacniesze praw tych to mianowani<e>, albo gdzie ktora stoją popisana ukazanie, tu stoi popisan początek jich |
uwydatnia początek lub koniec czynności lub stanu 'etiam, adhuc': |
nowy miesiąc, obnowienie miesiącow, początek miesiącew |
Początek pieśni nowej... Kto ją będzie śpiewać albo pilno słuchać XV p. post. |
'początek, pierwszy moment, pierwsze chwile czegoś, initium, primum tempus alicuius rei': |
'początek miesiąca (jako jednostki czasu) w kalendarzu księżycowym, mensis lunaris inchoans': |
'brać początek, powstawać, emanare, oriri': |
'brać początek, powstawać, manare, oriri': |
'brać początek, wywodzić się, originem ducere': |
'brać początek, zaczynać się, powstawać, wynikać, wywodzić się, oriri, proficisci, emanare, originem ducere': |
'początek, pierwszy odcinek ciągu w przestrzeni, principium, initium': |
'początek, źródło, principium, fons': |
wyraża stosunki przestrzenne, wskazując początek odcinka, punkt odniesienia odległości, położenia, punkt początkowy czynności przebiegającej w przestrzeni 'od, ab, inde ab': |
Swawola Boga gniewa, ... a wszemu grzechowi jest początek |
Iże kmiecie uczynili początek na synu jego 1423 |
Początek mądrości (initium sapientiae) bojaźń boża |
Preludium est paruus ludus ante maiorem factus początek, powaba ca 1500 |
'początek, initium': |
'początek, czynnik sprawczy, causa, origo': |
'początek czegoś, to, co jest na pierwszym, najważniejszym miejscu, co wieńczy, dopełnia, initium, quod primo ac capitali vel summo est loco': |
Jichże (sc. praw) zgrumadny rozum krotkimi a dostatecznymi wszej rzeczy słowy po polsku przełożywszy..., tu stoi popisan początek jich |
Napirzweć to wy macie rozumieć, iże ktoryć jest początek jego świętego miłosierdzia był |
'pokolenie, szczep, plemię, potomstwo, ród, początek rodu, stirps, gens, gentis origo, progenies, genus': |
'podstawa, początek, fons et origo, initium': |
'sam początek, pierwociny, initium, principium': na syrowem korzeniu, z syrowego korzenia 'od samego początku, prawie z niczego, na dziewiczym, świeżo uprawnym terenie, ab initio, a principio, in terra novissime exstirpata in novali': |
'górna, wyższa, wcześniejsza część czegoś, szczyt, początek, wierzch, pars superior vel summa, fastigium, quod supra est, quod prius est': |
Corde natus ex parentis ante mundi exordium, alpha et o, początek i skonanie (sc. cognominatus) 1444 |
Jichże (sc. praw) zgrumadny rozum krotkimi... słowy po polsku... przełożywszy..., tu stoi popisan początek jich |
Aczkole wszyćkich rzeczy świecskich początek i dokonanie we szczęściu jest, a wszakoż ustawienie bydlenia tegodla nie ma być opuszczono (non tamen hoc timore vivendi est regula omittenda) XV p. post. |
Jekom ja tegodla Szczepana zabił jego dzieciem, heż na mię początek bicia pirwej udziełał 1456 |
'zacząć się, wziąć początek, powstać, oriri, incipere, originem sumere': |
'dać początek, stworzyć, creare, generare': |
wszcząć się 'wziąć początek, powstać, fieri, originem ducere': |
'dawać początek czemuś, wszczynać, excitare, suscitare': |
(tylko w odniesieniu do procesu sądowego, tantummodo de causa in iudicio acta) 'początek, otwarcie, też wstępne akta procesowe, initium, etiam commentariorum ad litem pertinentium pars prior': |
'pojawiać się, zaczynać się, mieć początek, oriri, exoriri': |
'zaczynać się, mieć początek, pojawiać się, oriri, nasci, apparere': |
'wziąć początek, urodzić się, pochodzić, oriri, gigni, originem trahere, egredi': |
'powoływać do istnienia, do życia, dawać czemuś początek, creare, vita donare, originem alicuius rei constituere': |
'powoływać do istnienia, dawać czemuś początek, creare, originem alicuius rei constituere': |
'stwórca, ten, który powołuje do istnienia, do życia, daje czemuś początek, creator, parens, auctor': |
'powołać do istnienia, do życia, dać czemuś początek, creare, ad vitam revocare, condere': |
Bo swawola Boga gniewa, raj łupi, pkieł bogaci a wszemu grzechowi jest początek |
Ten udziałał początek znamion (hoc fecit initium signorum Jo 2, 11) Jesus w Kanie Galilejskiej |
Ktoryć jest początek jego świętego miłosierdzia był, cożci jest ji nasz Kryst miły świętemu Janu ukazał był |
Prze łacniesze praw tych to mianowani, albo gdzie ktora stoją popisana ukazanie, tu stoi popisan początek jich |
początek świata |
Z tobą początek w dzień mocy twojej w światłościech świętych (in s splendoribus sanctorum, Puł: w światłościach [twoich]) |
Ktoryć jest początek jego (sc. Krysta) świętego miłosierdzia był |
'ta która daje czemuś początek, quae primitiva vel primaria est, primiceria': [o Maryi] |