prosić |
prosić za złości |
Ku bezpiecznemu (war. kal.: ku bezprzezpiecznemu) przewodu in comitatu tutele (erubui... petere... equites in comitatu tutelae gratia contra adversarios III Esdr 8, 52, BZ: bom się sromał prosić u krola jeźdźcow i pieszych ku przezpiecznemu przewodu przeciw naszym przeciwnikom) |
'zdać się na łaskę, prosić o miłosierdzie, veniam seu misericordiam petere': |
[prosić] prze Bog |
Gdy włodyka zabije ślachcica, ... pokorę ma uczynić: chusty aliż do pasa opuściw a nago się uczyniw (vestimenta sua usque ad cingulum dimittens et sic denudatus)..., ma prosić prze Bog, aby jemu obrażenie otpuszczono |
Za to prosić cie będzie wszeliki święty w czas potrzebizny (pro hac orabit ad te omnis sanctus in tempore opportuno) |
Za to prosić cie będzie (pro hac orabit ad te) w czas potrzebizny |
I jął go prosić: W jimię Syna Bożego i dla syna t[e]wego, Aleksego, a racz mi swą jełmużnę dać |
'usilnie prosić, błagać, obsecrare, exorare': |
'polecać czyjejś życzliwości, prosić o życzliwość, commendare, intercedere': |
Za to prosić cie będzie wszeliki święty w czas potrzebizny. Ale zaprawdę (verumtamen, Puł: ale) w powodź wod wiela ku Bogu sie snadź nie przybliżą |
Bo ciebie prosić będę, Gospodnie, z zarania (mane, Puł: rano, sim. ib. 5, 4) usłysz głos moj |
Ale oni będą prosić za swe grzechy, przeto że są zarzucili sądy me (eo quod abiecerint iudicia mea) |
'prosić za kogoś, wstawiać się, ujmować się za kimś, pro aliquo deprecari': |
Prosić będą w obeźrzeniu jego proknia czeladź ludzska (universae familiae gentium, Puł: ludzka) |
Tę istą szkodę, czsoż jest uczyniła, nawroci, a piątą część nałoży nadto dawając kapłanowi (ponet supra tradens sacerdoti), jenże będzie prosić zań |
Procumbere prosić uel modlić się XV ex. |
Gdyż je ku śmierci wywiedziono..., naczęły Boga prosić a jemu sie polecać |
Gdy włodyka zabije ślachcica, ... ma prosić (petere) prze Bog, aby jemu obrażenie otpuszczono |
Za to prosić cie będzie (pro hac orabit ad te) wszeliki święty w czas potrzebizny |
4. w błędnym rozumieniu: a. łac. imprecare 'przeklinać' jako precari 'prosić': |
3. 'zwracać się (do kogoś) w celu uzyskania czegoś, prosić, aliquem petere, implorare, rogare, quaerere': a. absolute i bez kontekstu polskiego: |
Będzieli (sc. syn) prosić jaja, azali jemu poda (sc. ojciec) niedźwiedzia (scorpionem Luc 11, 12)? |
Bom się sromał prosić u krola jeźdźcow i pieszych ku przezpiecznemu przewodu (in comitatu tutelae gratia) przeciw naszym przeciwnikom |
I będzie prosić zań (sc. grzech), bo jest nie wiedząc zgrzeszył, a będzie jemu otpuszczono, bo przez nieumiejętność (per errorem) jest zgrzeszył w Boga |
Ty uczynki czynić jest być mi<ło>sierdnym cielnie. Ale duszne są jine, takie siedm: ... ucieszyć smętnego, nie dziwować (ferre patienter iniurias), prosić za kimkole Boga i człowieka XV med. |
Poczęli prosić Rzymian, aby niektorą część żydowskiemu krolestwu prawa starego przywrocili, albo przyłączyli ku syreńskiemu krolewstwu (aut Syriae coniungi finibus) |
'prosić o jałmużnę, chodzić po prośbie, mendicare, stipem petere': |
Poczęli (sc. poczesni mężowie) prosić Rzymian, aby niektorą część żydowskiemu krolestwu <...> prawa starego <...> przywrocili, albo przyłączyli ku syreńskiemu krolewstwu (ut... Iudaeae... ius antiquum regni sibi restitui aut Syriae coniungi finibus) |
'natarczywie prosić, wypraszać, impetrare': |
'dowiadywać się, informować się, prosić o wyjaśnienie, aliquid ex aliquo quaerere, aliquem consulere, interrogare': a. absolute i z pytaniem niezależnym: |
'prosić, żądać, domagać się, poscere, flagitare': |
'prosić o coś, petere, rogare': |
Cokolwie będziecie prosić <ojca> w imię moje, to uczynię, aby ociec był pochwalon w synu (ut glorificetur... in filio Jo 14, 13) |
Raczy prosić za nami grzesznymi do Pana Boga... abysmy od niego podpomożenie i uzdrowienie i wyzwolenie zasłużyli |
Bo myślił Piłat, iże weźrawszy Żydowie tego złego i przeklętego człowieka i Jesukrysta, pełnego wszytkiej dobroci, będą sie sromać prosić tego złego człowieka Barabasza |
Mutuare zająć w zajem (qui petit a te, da ei, et volenti mutuari a te ne avertaris Mat 5, 42, Rozm 270: chceli kto u ciebie prosić) 1471 |
'prosić za kimś, wstawiać się za kimś, wyjednywać coś komuś, deprecari, supplicare pro aliquo': |
2. w wyrażeniach dotyczących uwzględnienia kogoś, czegoś: a. przy czasownikach rzec, mołwić, odpowiedzieć, wołać, prosić itp., przy rzeczownikach prośba, pytanie: |
'upokorzyć się publicznie i prosić o przebaczenie, veniae impetrandae causa publice se submittere': |
A gdyż Piłat... nie polibił ich słow, poczęli jego tegodla prosić |
Aby mnię nie zapominała, barzociem twej miłości począł prosić ca 1428 |
Ta (sc. wdowa) kiedy jest uźrała miłego Jesukrysta, ... prosić, aby się jego wielebności mogła dotknąć |
A gdyż je ku śmierci wywiedziono, ... naczęły Boga prosić a jemu sie polecać |
Aby mnię nie zapominała, barzociem twej miłości począł prosić..., a ja takie ślubuję twej miłości nie zapominać ca 1428 |
'usilnie prosić, obsecrare': |
Był wysokiego rodu, nie miał po sobie żadniego płodu, więcci jęli Boga prosić, aby je tym darował |
Raczy prosić za nami grzesznymi do Pana Boga..., abysmy od niego podpomożenie i uzdrowienie... zasłużyli |
A gdyż Piłat [Piłat] nie polibił ich słow, poczęli jego tegodla prosić (dicunt et Iudaei Pilato) |
Dziwne rzeczy w miłości będąc poczęły się miedzy nama, toć jest aby mnię nie zapominała, bar-zociem twej miłości począł prosić ca 1428 |
'zwrócić się o pomoc, prosić o pomoc, auxilium aliquem rogare': |
Raczy prosić za nami grzesznymi do Pana Boga naszego |
wymienia osobę, którą się o coś prosi, czegoś od niej żąda (przy czasownikach prosić, żądać itp.) 'od, ab, ex': |
Gdyż je (sc. niewiasty) ku śmierci wywiedziono, ... naczęły Boga prosić |
Raczy prosić za nami grzesznymi do Pana Boga..., abysmy od niego podpomożenie i uzdrowienie i wyzwolenie zasłużyli |
'gorąco prosić kogoś, supplicare, obsecrare': |
Raczy prosić za nami grzesznymi do Pana Boga naszego... Ktory w Trojcy doskonałej żywie i wielbi sie przez wszytki wieki |