artykuł hasłowy: po

Jednostki:
(1) I.1. I. w połączeniu z loc. rzeczownika (lub zaimka): 1. wyraża czasowe następstwo (tj. czynność lub stan określony orzeczeniem ma miejsce później niż czynność, stan, fakt nazwany w wyrażeniu wprowadzanym przez po):
(2) ~
(3) ~ po czyjejś śmierci, post mortem alicuius, aliquo mortuo':
(4) ~
(5) ~
(6) 2.a. wyraża stosunki przestrzenne, miejsce objęte akcją, miejsce, na które rozprzestrzenia się akcja: a. miejsce stopniowo obejmowane akcją, miejsce, przez które toczy się akcja: 'przez, w , per, in':
(7) ~
(8) ~
(9) ~
(10) ~b. 'miejsce, wzdłuż którego toczy się akcja':
(11) ~
(12) ~ określa równocześnie czas:
(13) 3. wyraża następstwo czasowe i przestrzenne:
(14) 4. wskazuje osobę, która była poprzednim właścicielem, posiadaczem, która poprzednio pełniła godność, funkcję:
(15) ~
(16) ~
(17) 5. (przy oznaczeniach kolejności, hierarchii itp.) wskazuje punkt odniesienia kolejności, hierarchii itp.:
(18) ~
(19) 6. wskazuje fakt, osobę, która sama albo której sytuacja jest przyczyną czynności lub stanu: 'z powodu, ze względu na kogoś, coś, alicuius (rei) causa, gratia, ratione':
(20) ~
(21) ~
(22) ~
(23) ~
(24) ~
(25) 7. wyraża to, zgodnie z czym, według czego dokonuje sie czynność, postępowanie itd.:
(26) 8. wskazuje osobę, narzędzie, przedmiot, przy której pomocy, przy którego użyciu dokonuje się czynność:
(27) ~
(28) 9. wskazuje podstawę rozpoznania, stwierdzenia stanu faktycznego:
(29) 10. (w wyrażeniach zleksykalizowanych) wyraża sposób, charakter istnienia, zachowania się: (być, pielgrzymować, przebywać) po gościnie '(być, pielgrzymować, przebywać) poza ojczyzną jako obcy, nie obywatel, peregrinari, extra patriam commorari':
(30) ~ 'być, bywać w zastawie, pignoratum esse':
(31) 11. wyraża dystrybutywność:
(32) 12. wskazuje obiekt czynności:
(33) ~
(34) II.1. II. w połączeniu z acc. rzeczownika lub zaimka: 1. wskazuje kres przestrzenny, granicę, miejsce, aż po które rozciąga się przestrzeń objęta akcją, czynnością 'aż do, usque ad':
(35) ~
(36) 2. wyraża czas, w którym toczy się akcja 'w ciągu, przez, in, per':
(37) ~
(38) 3. wskazuje cel czynności:
(39) 4. wyraża sposób (w wyrażeniach o charakterze przysłówkowym): po rząd 'po kolei, ex ordine':
(40) ~ '(brać) na swoje sumienie, culpam alicuius rei praestare':
(41) 5. w połączeniu z liczebnikiem porządkowym wskazuje miejsce w rzędzie, oznaczenie, który raz powtarza się czynność:
(42) III.1. III. w połączeniu z dat. rzeczownika lub zaimka 1. wyraża stosunki przestrzenne, miejsce objęte akcją, miejsce, na które rozprzestrzenia się akcja 'w, przez, in, per':
(43) ~
(44) 2. wyraża czas, w którym się toczy akcja:
(45) 3. wskazuje sprawcę, przyczynę:
(46) 4. wyraża dystrybutywność:
(47) 5. wyraża sposób (w wyrażeniach o charakterze przysłówkowym): po krzywdzie 'niesprawiedliwie, iniuste, inique':
(48) ~ 'niepotrzebnie, bezskutecznie, frustra':
(49) ~ 'przez losowanie, sorte, sortiendo':
(50) ~ 'pomału, paulatim, sensim':
(51) ~ w określeniach zwyczaju narodowego:
(52) ~ w określeniach języka:
(53) IV. w połączeniu z liczebnikiem (lub zaimkiem liczebnikowym) w dat., acc. lub loc. wyraża dystrybutywność liczonych przedmiotów:
(54) ~
(55) ~
(56) ~

Szczegóły:

Typ	Jednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzaj	synsemantyczna
Numer	(42) III.1.
Funkcja	III. w połączeniu z dat. rzeczownika lub zaimka 1. wyraża stosunki przestrzenne, miejsce objęte akcją, miejsce, na które rozprzestrzenia się akcja 'w, przez, in, per':
Gramatyka	przyimek
Przykład w transliteracji	Gdisczy szø kthoremu krolevy... szin narodzy, tedicz, vøcz po fszythkemv krolefstw (leg. krolewstwu) posly beszø
Przykład w transkrypcji	Gdyżci się ktoremu krolewi... syn narodzi, tedyć więc, po wszytkiemu krolewstwu pośli bieżą
Lokalizacja	Gn 1a.