artykuł hasłowy:  widzieć, widzieć się

Jednostki:
(1) 1. 'mieć zdolność widzenia, nie być ślepym, mieć oczy zdolne do reagowania na bodźce świetlne, videre, cernere, caecum non esse':
(2) ~
(3) ~ przenośnie:
(4) 2.a. 'odbierać wrażenia wzrokowe, spostrzegać, także ujrzeć, zobaczyć, videre, cernere, oculis percipere, conspicere': a. bez dodatkowych określeń w tekście polskim: podmiotem istoty żywe:
(5) ~
(6) ~ podmiotem oczy:
(7) b.aa.aaa. b. z określeniami nazywającymi to, co się widzi, wyrażonymi: aa. rzeczownikiem lub zaimkiem w acc.: aaa. podmiotem widzącym istoty żywe:
(8) 'widzieć bezpośrednio, z bliska, wprost, aliquem coram, ipsum, suis oculis videre':
(9) ~ widzieć kogoś kogoś, kogoś jakiegoś, coś jakieś, jako:
(10) ~ widzieć kogoś kimś:
(11) ~ 'widzieć kogoś w jakiejś postaci, aliquem sub specie alicuius videre':
(12) ~ dopełnieniem abstrakta:
(13) ~ 'odczuwać, przeżywać żal, smutek, dolere, aegre ferre':
(14) ~ 'pozwolić się zobaczyć, stać się widzialnym, se videndum praebere':
(15) ~~~ wybrane związki składniowe: acc. cum inf.:
(16) ~ przydawką dopełnienia participia: part. praes. act.:
(17) ~ part. praes. act. w znaczeniu pass.:
(18) ~ part. praet. act.:
(19) ~ dopełnienie podmiotem semantycznym następnego zdania współrzędnego:
(20) ~ dopełnienie podmiotem semantycznym następnego zdania podrzędnego:
(21) ~bbb. podmiotem oczy:
(22) ~ dopełnieniem abstrakta:
(23) ~ccc. podmiotem upersonifikowane pojęcia lub przedmioty martwe:
(24) bb.aaa. bb. ze zdaniem: aaa. podrzędnym:
(25) ~
(26) ~bbb. współrzędnym:
(27) c. z określeniami nazywającymi to, czym się widzi (okiem, oczyma, sercem, wiarą):
(28) 3. 'kierować oczy na kogoś, coś, patrzyć, spoglądać, także wejrzeć, dojrzeć, videre, oculos conicere ad aliquid (aliquem), aspectare, tueri, conspicere':
(29) ~ kogoś, coś:
(30) ~
(31) ~
(32) ~ ze zdaniem:
(33) 4. 'stwierdzać, zauważać, także stwierdzić, videre, visere, conspicere':
(34) ~
(35) ~
(36) ~
(37) ~
(38) 5. 'widać, apparere':
(39) ~ 'coś jest (było) widoczne, do zobaczenia, coś można (było) zobaczyć, aliquid apparet, conspicuum est':
(40) 6. widzieć się 'wydawać się, zdawać się, apparere, videri':
(41) ~
(42) ~
(43) ~
(44) ~ 'coś się w kimś wydaje jakimś, coś znajduje się w kimś, aliquid in aliquo videtur tale esse':
(45) ~ 'coś się komuś podoba, aliquid alicui placet':
(46) 7. 'znać, poznać, rozumieć, wiedzieć, scire, cognoscere': kogoś, coś:
(47) ~ 'znać, poznać, rozumieć, wiedzieć, scire, cognoscere': ze zdaniem:
(48) ~ 'biegły w prawie, znawca prawa, legis peritus':
(49) 8. corruptum pro wierzyć:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajautosemantyczna
Numer(3) ~
Definicjaprzenośnie:
Gramatykaczasownik lub forma czasownikowa
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Potem myly Iesus począl movycz k temv czlovyek<u>, ktory yest byl slyep y kv drugyem Zydom rzekącz: Yam przeschedl na ten svyath kv ssądovy, aby czy, ktorzy nye vydzą, vydzyely, a ktorzy vydzyą, by slyepy byly (ut, qui non vident, videant et qui vident, caeci fiant Jo 9, 39)... Iesus rzekl ym (sc. licemiernikom): Bysczye byly slyepy, ny myelybysczye grzecha, alye nynye movyczye, yze vydzyemy (quia videmus Jo 9, 41)
Przykład
w transkrypcji		Potem miły Jesus począł mowić k temu człowiek<u>, ktory jest był ślep i ku drugiem Żydom rzekąc: "Jam przyszedł na ten świat ku sądowi, aby ci, ktorzy nie widzą, widzieli, a ktorzy widzą, by ślepi byli" (ut, qui non vident, videant et qui vident, caeci fiant Jo 9, 39)... Jesus rzekł im (sc. licemiernikom): "Byście byli ślepi, ni mielibyście grzecha, ale ninie mowicie, iże widziemy" (quia videmus Jo 9, 41)
LokalizacjaRozm 424–5.