artykuł hasłowy:  jako, jeko

Jednostki:
(1) I.1. I. przysłówek zaimkowy pytający o sposób, miarę lub stopień 'jak, w jaki sposób, quomodo, qua ratione': 1. rozpoczyna zdanie pytajne niezawisłe:
(2) ~
(3) 2. w zdaniu wykrzyknikowym:
(4) ~
(5) 3. rozpoczyna zdanie pytajne zawisłe (w funkcji zdania przedmiotowego):
(6) ~
(7) II.A.1.a. II. przysłówek zaimkowy względny: wyraża funkcję porównawczą wprowadzonej przez siebie treści, nadając jej charakter określenia lub zdania porównawczego: A. w zdaniu pojedynczym (przy czym niektóre określenia można uważać za eliptyczne równoważniki zdań): 1. wprowadza porównania i pokrewne (pochodne) określenia: a. co do jakości, sposobu, postaci, miary i stopnia '(taki) jak, tamquam, quasi, sicut, velut (sensu: talis qualis)':
(8) ~ '(tak) jak, quasi, velut, sicut':
(9) ~
(10) ~
(11) ~~
(12) ~
(13) b. co do miary pieniężnej '(tej wartości) co, jak, (tot) quot, (tantum) quantum':
(14) ~
(15) ~
(16) c. co do miary ilościowej '(tyle) ile, (tantum) quantum':
(17) d. co do zawartości znaczeniowej '(tyle, to samo) co, (idem) quod':
(18) e. co do miejsca 'gdzie, (ibi) ubi':
(19) f. co do podobieństwa pozycji społecznej, właściwości moralnych itp. '(taki sam) jak, ut, sicut':
(20) g. co do funkcji, godności, charakteru 'jako ktoś, w charakterze kogoś, będąc kimś, ut, tamquam, quasi':
(21) ~
(22) 2. wyraża równorzędną łączność: tako..., jako 'zarówno... jak, i... i, ita... ut, tam... quam, et... et':
(23) ~
(24) ~
(25) ~
(26) ~ 'i ten,... i inny, każdy, tam hic... quam ille, ita unus ut ceteri':
(27) 3. wyszczególnia przykłady 'to jest, mianowicie, na przykład, id est, ut, exempli gratia':
(28) 4. uwydatnia wyraz w zdaniu 'właśnie, potissimum, certe, maxime':
(29) B.1.a. B. w zdaniu złożonym: 1. wprowadza zdanie sposobowe 'jak, w jaki sposób, sicut, ut, quomodo': a. porównawcze:
(30) ~
(31) ~
(32) ~
(33) ~
(34) ~ (sposobowo-warunkowe):
(35) b. inne
(36) ~
(37) ~
(38) ~
(39) 2. wprowadza zdanie okolicznikowe stopnia i miary 'jak, jak bardzo, ut, quemadmodum, quantum':
(40) ~
(41) ~ 'że, ut':
(42) ~ 'ile, na ile, quot, quantum':
(43) 3.a. 3. wprowadza zdanie czasowe: a. w zdaniu czasowym (zwykle uprzednim) czasownik dokonany 'kiedy, skoro (tylko), cum, postquam, simul ac':
(44) ~
(45) ~
(46) ~
(47) ~
(48) ~
(49) ~
(50) b. w zdaniu czasowym (zwykle równoczesnym) czasownik niedokonany 'kiedy, cum, dum':
(51) ~
(52) ~
(53) 4. wprowadza zdanie przyczynowe 'ponieważ, cum, quia, siquidem':
(54) ~
(55) 5. wprowadza zdanie warunkowe 'jeżeli, si':
(56) 6. wprowadza zdanie przydawkowe 'jaki, qualis':
(57) ~
(58) ~
(59) ~
(60) ~ 'ile, quantum';
(61) ~
(62) ~
(63) ~ z elipsą określanego rzeczownika:
(64) 7. wprowadza zdanie przedmiotowe 'jak, co, quomodo, quod':
(65) 8. wprowadza zdanie podmiotowe 'jak, quod, sicut, ut':
(66) 9. wprowadza zdanie orzecznikowe '(tak) jak, quod, ut':
(67) 10. wprowadza zdanie włączne 'to jest, mianowicie, na przykład, ut, ut si':
(68) 11. wprowadza zdanie wtrącone 'jak, ut, sicut, quia':
(69) ~
(70) ~
(71) 12. wprowadza zdanie okolicznikowe faktu towarzyszącego 'gdy, cum':
(72) III. przysłówek zaimkowy nieokreślny 'jakoś, w jakiś sposób, quoquo modo':
(73) IV. spójnik: wprowadza zdanie przedmiotowe 'że, quod':
(74) ~
(75) ~
(76) ~ z niepełną formułą roty:
Szczegóły:
TypJednostka pochodzi ze Słownika staropolskiego
Rodzajniepełna B
Numer(38) ~
Funkcja
Semantyka
Przykład
w transliteracji		Czo sobota svyączono, to dzysz svyeczymy nyedzyelye, yakoby drzeuo vyrzk korzenym obroczyl, yako thez, kyedy kto Iesucrista zval Adamem (unde et si quis Christum velit appellare Adam), nye zblądzylby, yschby rzekl: Vtory Yadam
Przykład
w transkrypcji		Co sobotę święcono, to dziś święcimy niedzielę, jakoby drzewo w wirzk korzenim obrocił, jako też kiedy<by> kto Jesukrysta zwał Adamem (unde et si quis Christum velit appellare Adam), nie zbłądziłby, iżby rzekł: Wtory Jadam
LokalizacjaRozm 324.