| zawsze |
| ~ Ze względu na to, że w cytowanych przykładach nie zawsze da się ustalić, czy wyraz żyd oznacza członka narodu żydowskiego czy też wyznawcę religii mojżeszowej, wszędzie umownie piszemy go dużą literą. |
| Staropolskie nagłosowe i- było zapewne zawsze prejotowane. Sygnalizując to w tym miejscu, osobno w nagłówkach hasłowych tego szczegółu wymowy nie oznaczamy. |
| Rzadko kiedy szyję nakłonił, bo zawsze miał się k niebu (raro suum tenuit collum incurvatum, quia semper habuit caput elevatum), bo zawsze k niebu patrzył oczyma a swe serce ku Bogu zawsze Ojcu miał (ad patrem semper eius intentum cor habebat) |
| Baczy zawsze møkø (propterea considera semper passionem filii mei) XV med. |
| W thobye, moy myly panye, zawsze pokladam moie dufanye |
| Zawsze miał się k niebu, bo zawsze k niebu patrzył oczyma (semper habuit caput elevatum, nam saepe caelum oculis hic respiciebat) |
| Jako bila na poczatku y ninie, y zawsze, y na wieki wiekow |
| 'zawsze, na zawsze, omnibus diebus, semper, in aeternum': |
| 'każdego dnia, czasu, nieustannie, zawsze, na zawsze, omni die, omni tempore, semper, in aeternum': |
| 'w każdej chwili, zawsze, na zawsze, omni die, semper, in aeternum': |
| 'zawsze, na zawsze, omni die, semper, in aeternum': |
| 'każdego dnia, czasu, nieustannie, zawsze, na zawsze, omnibus diebus, omni tempore, semper, in aeternum': |
| <Nasz>... wybranych <thwych przykaszy zawsze do> czrody (in... grege, Msza III: w czrzeedze, IV. VI: we trzedze, XIV: we trzodze, VII: (w) zlączenyu, XII: poszpolnosczy) wlyczicz 1413–4 |
| 2. 'użyczyć, dać, na zawsze lub na pewien czas (z obowiązku lub za odpłatą), zapłacić, tribuere, dare, solvere': a. jako posag, spadek itp.: |
| zawsze w pl. 'ludzie mający najwyższą władzę, książęta, sędziowie, mędrcy, kapłani, wieszczbiarze, principes, iudices, sapientes, sacerdotes, fatidici': |
| 2. 'użyczać, dawać na zawsze lub na pewien czas (z obowiązku lub za odpłatą), płacić, tribuere, dare, solvere': a. jako wiano: |
| 'na zawsze, in perpetuum': w acc.: |
| 'w każdej chwili, zawsze, omni tempore': |
| Ewangelista Jan swyąthy, jen byl szawsze panycz czysthy, pannye czysthey poszlugowal, panycz panną sza mathką myal ca 1500 |
| 'zawsze, stale, nieustannie, bez przerwy, semper, continuo': |
| Moy namyleyschi, racz wyedzeczy, ysch myloscz tho w szobye mą, ysze rzathko albo nygdy wyeszelu (leg. w wiesielu) bywą, telko szawsze... w theszknosczy... przemyeszkawa 1447–62 |
| 'zawsze, stale, nieustannie, bez przerwy, semper, continuo': |
| 'zawsze, stale, nieustannie, bez przerwy, semper, perpetuo, continuo, sine intermissione': |
| 'zawsze, stale, nieustannie, bez przerwy, semper, continuo': |
| 'zawsze, stale, nieustannie, bez przerwy, semper, continuo, perpetuo, sine intermissione': |
| (zawsze w pl.) 'zalety, bona, virtutes': |
| Zawsze k niebu patrzyl (sc. Jesus) oczyma (nam saepe caelum oculis hic respiciebat) |
| Rzadko kiedy szyję nakłonił (sc. Jesus, raro suum tenuit collum incurvatum)..., bo zawsze k niebu patrzył oczyma |
| Ta suknia nigdy sie nie pogorszyła ani od starości gniła, ale zawsze cała i nowa jako z pirwu (sed semper mansit integra cum prima novitate) |
| Ktorego to boga moc jest, iże naszych bogow wielebność a sława jest strącona? Jako sie nie mogli odjąć naszy bogowie, jiż są zawsze wiciężni a nieprzemogący (qui semper tamen invicti permanserunt)? |
| 'zawsze, stale, semper, omni tempore, cotidie': |
| Pospołu używając albo część maję i też pamiątkę chwaląc na przodku, napirwej (in primis) chwalebnej zawsze i też dziewicy 1426 |
| 'mający koniec w czasie, nie trwający zawsze, doczesny, non aeternus, qui finem habet, non est perpetuus': |
| 'zwyczajny, taki jak zawsze, od dawna znany, consuetus, solitus': |
| 'zwykły, taki jak zawsze, normalny, solitus, consuetus': |
| ~ Ze względu na to, że nie zawsze da się ustalić, czy w cytowanych przykładach wyraz żydowin oznacza członka narodu żydowskiego czy też wyznawcę religii mojżeszowej, wszędzie umownie piszemy go dużą literą. |
| ~ Ze względu na to, ze w cytowanych przykładach nie zawsze da się ustalić, czy wyraz żydówka oznacza Izraelitkę czy też wyznawczynię religii mojżeszowej, wszędzie umownie piszemy go dużą literą. |
| 'na wieki, na zawsze, całkowicie, zupełnie, ostatecznie, in aeternum, in omne tempus, plene, absolute': |
| Myloscz... szawsze... w theszknosczy y thesch w nyewymowney szercza bolescz<i> tr[a]wa y przemyeszkawa 1447–1462 |
| 'trwale, na stałe, na zawsze, semper, in perpetuum': |
| (o kupnie itp. ziemi, dóbr, de terris, bonis emendis, etc.) 'z prawem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, iure hereditario, in aeternum': |
| 'prawo posiadania majątku tytułem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, ius aliquid in aeternum, iure hereditario, possidendi': |
| 'od pradawna, od zawsze, ab aeterno, a temporibus aeternis': |
| 'prawo posiadania majątku tytułem własności, dziedziczenie, na zawsze, na stałe, ius aliquid in aeternum, iure hereditario, possidendi': |
| 'na stałe, na zawsze, in aeternum, semper': |
| (o ziemi, dobrach, de terra, bonis) 'związany z prawem dziedziczenia, nieograniczony terminem, na zawsze obowiązujący, in perpetuum, iure hereditario possidendus': |
| 'prawo posiadania majątku tytułem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, ius aliquid in aeternum, iure hereditario, possidendi': |
| (o ziemi, dobrach, de terra, bonis) 'stały, trwały, związany z prawem dziedziczenia, nieograniczony terminem, na zawsze obowiązujący, in perpetuum, iure hereditario possidendus': |
| 'wiecznie, na wieki, na zawsze, in aeternum, semper': |
| (o kupnie itp. ziemi, dóbr, de terris, bonis, emendis, etc.) 'z prawem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, iure hereditario, in aeternum': |
| 'wieczność, czas bez początku i bez końca, w którym trwa Bóg, aeternitas, tempus principio et fine carens, quo deus manet': od wieka, wieku, z wieka, wieku, przed wiekiem, przed wieki 'odwiecznie, zawsze, przed początkiem wszystkiego, ab aeterno, semper, ante principium omnium rerum': |
| 'czas stanu prawnego nieograniczony terminem, tempus termino iudiciali carens': na wieki 'na stałe, trwale, na zawsze, in perpetuum, in aeternum': |
| 'od zawsze, bez terminu początkowego, odwiecznie, ab infinito tempore, ab aeterno': |
| 'stały, trwały, nieograniczony terminem, na zawsze obowiązujący, diuturnus, stabilis, semper servandus': |
| (o kupnie ziemi, dóbr, de terris, bonis emendis) 'z prawem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, iure hereditario, in aeternum': |
| 'prawo posiadania majątku tytułem własności, dziedzicznie, na zawsze, na stałe, ius aliquid in aeternum, iure hereditario, possidendi': |
| (o ziemi, dobrach, de terra, bonis) 'związany z prawem dziedziczenia, nieograniczony terminem, na zawsze obowiązujący, in perpetuum, iure hereditario, possidendus': |
| 'trwale, na stałe, na zawsze, semper, in perpetuum': |
| Tegodla miał szyję podniesioną [...], bo zawsze głowę, oblicze <a> oczy k niebu częstokroć podnosił |
| urzędem 'zwykle, zawsze, solito, semper': |
| Pamięć w[y]e czci mając n[y]apirwej chwalebn[y]ej zawsze dziewicy porodzającej rodzicy (Msza I. VIII: porodzicielki, III. VI. VII: matki, IV: porodzicielce, V: porodzącej, gl. matki) Bożej genitrici Dei ca 1431 |
| 'zawsze, semper': |
| Pospołu używając albo część maję (communicantes, Msza 1. VIII: pospolitując, III. VII. uczęstność mając, VI: mając uczęstność, V: świętości pożywającym) i też pamiątkę chwaląc na przodku, napirwej chwalebnej zawsze i też dziewicy, Porodzicielce Bożej 1426 |
| 'uczynić coś zawsze obowiązującym, nieustająco ważnym, nadać czemuś trwałość, aliquid in omne tempus ratum, grave, firmum reddere': |
| Tegodla miał szyję podniesioną (unde collum modicum erigens extendit), bo zawsze głowę, oblicze, oczy k niebu częstokroć podnosił |
| Pospołu używając albo część mają<c> (communicantes, Msza III. VI. VII. XIV: uczęstność mając, I. VIII: pospolitując, V: świętości pożywającym) y też pamiątkę chwaląc naa przodku, napirwej chwalebnej zawsze i też Dziewicy porodzicielce Bożej 1426 |
| 'zawsze, stale, nieustannie, wciąż, semper, omni tempore, continenter': |
| przysłówek: 'zawsze, ciągle, niezmiennie, semper, omni tempore, continuo': weżgdy: |
| przysłówek: 'zawsze, semper': |
| 'zawsze, ciągle, niezmiennie, semper, omni tempore, continuo': |
| 'zawsze, wytrwale, semper, constanter': |
| 'zawsze zwyciężający, niezwyciężony, invictus, insuperabilis': |
| Racz wyedzeczy, ysch myloscz tho w szobye mą, ysze rzathko albo nygdy wyeszelu (leg. w wiesielu) bywa, telko szawsze... w theszknoosczy... tr[a]wa 1447–62 |
| każdy, wszen, wszel(i)ki, wszytek w połączeniach wymiennych na przysłówek 'zawsze, ciągle, stale, semper, omni tempore, omni temporis momento': w gen. i acc.: |
| 'niezmiennie, stale, zawsze, immutabiliter, semper': |
| (o Maryi, de Maria) 'ta co nie broni dostępu do siebie, do której zawsze można przyjść, quae accessum ad se non recusat vel denegat': |