drogi |
'zastąpienie podróżnemu drogi i obrabowanie, actus obviam eundi et spoliandi': |
'rozstajne drogi, rozdroże, trivium, compitum, viarum exitus': |
drogi kupiec |
Ode wszelky zley droghy (ab... via mala, MW 36a: drogi zley) chowal gesm noghi moge, bych strzegl slowa twoya |
In vias et sepes na szczegny, na rostany, na przecznycze (exi in vias et saepes Luc 14, 23, R XXIV 73: na drogi y w oplotky, Rozm 383: na drogy y podlye ploth) ca 1450 |
'zejść z drogi (złej lub dobrej), de via (mala vel bona) aberrare, rationem et institutionem suam non servare': |
'nieposiadający, pozbawiony czegoś, non possidens, aliqua re privatus': drogi niemający 'bezdrożny, niedostępny, niemożliwy lub trudny do przebycia, invius, arduus, ad perveniendum difficilis aut impossibilis': |
Weselil se iaco obrzim na beszene drogi (exultavit ut gigas ad currendam viam) |
Blandne drogi reflexos calles 1444 |
Usque ad viam in vado vlg. do brodowe drogi 1425 |
W młodości miły Jesus miał nogi krasne a silno wielebne, ale potem od wielikie drogi a od wielikiego chodzenia pokaziły sie jemu (sed fuerunt postea corrosi propter iter plurimum multumque confracti) |
Sginecze s (Puł: z) drogi prawey (de via iusta) |
'zejść z właściwej drogi, zmylić drogę, pobłądzić, deviare, aberrare': |
W przikazaniv twoiem doswiadczacz bandą sę (in mandatis tuis exercebor Psal 118, 15) y vbacza drogi twoie |
Prziymice pokaznene, bo snadz rozgnewa se gospodzin i sginecze (Puł: zgynyecze) s drogi prawey (nequando... pereatis de via iusta) |
'jadąc zboczyć, skręcić z drogi, de via decedere': |
'jadąc, zboczyć, skręcić z drogi, de via decedere': |
rozstanie drogi |
Blandne drogi reflexos calles (reflexos dirige calles) 1444 |
rzymskie drogi |
Vodz drogi bil ies w obezrzeniu iey (dux itineris fuisti in conspectu eius) |
Drogi twoie, gospodne, vkaszi mne y stdzam twogim naucz me (edoce me, Puł: nauczy mye) |
'zejść z drogi, zboczyć, tu przenośnie, abscedere, via cedere, hoc loco translate': |
Czakay gospodna a strzeszi drogi iego y powiszi cze, aby dzedziczstwem vchwaczil zemø (exaltabit te, ut hereditate capias terram, Puł: aby w dzedzycztwo wzyøl zyemyę) |
Jakom ya szamopyanth drogi dobrowolnye szyla gwalthem Janowy nye zasthapowal,... zadawaiancz szlowa nyevczczywa y laiacza 1469 |
Boiazn bosza *swota przebiwa na wek wekom, sødi bosze <prawe> spraweni sami w sobe, *szødneysza (iudicia domini vera... desiderabilia, Puł: sądy boze... ząndneyssze) nad zloto y nad kamen drogi |
Pobrudzoni sø (inquinatae sunt, Puł: pokalyony są) drogi iego we wszeliky czas |
Podle drogi, nie na drodze, uźrał (sc. Jesus) fikowe drzewo, to jest synagogę żydowską (synagogam), ktoraż była nie na drodze rozuma duchownego, ale podle drogi prostego pisma ich |
Bawni (pro Iawni) ies mi vczinil drogi sziwota, napelnisz me wesela s twogim obliczim, rozkoszy w prawiczi twoiey asz do concza (in finem) |
Odchilil ies (declinasti, Puł: obrocił jeś) stdze nasze od drogi twoiey |
Exi in vias et sepes, na drogi y w oplotky, et compelle intrare, ut impleatur domus mea (Luc 14, 23) XV in. |
Czo Dobeslaw porøbil quatuor quercos... s tey stroni drogi 1403 |
rzymskie drogi |
Vstawyl przed ragem roskoszy cherubyn a plomyenni myecz w røku ku ostrzeganyu drogi ku drzewu zywota (ad custodiendam viam ligni vitae) |
Jako ya... nye zasthapilem drogi dobrovolnyey Thomkovy... anym gemv zadal... yanyey krwavey (sc. rany) na szkrony, oth kthorey rany *skronnyey ranka prawa wladacz nye mose 1480 |
Jakom ya Ondrzegewi, ... nye zasthąpyl dobrowolnye drogi *ssamotrzecz s sobye rownymy 1469 |
Drogi moie oznayomylem, wzyawilem (vias meas enuntiavi Psal 118, 26, Fl i Puł: zyawil gesm) y wisluchales mie |
Jako ya szamoczwarth... nye zasthapilem drogi... Thomkovy... anym yego sbyl gwalthem, anym gemv zadal *thrzach ran synych a *yanyey krwavey na szkrony, oth kthorey rany *skronnyey ranka prawa wladacz nye mose 1480 |
'skorzystać z czegoś, aliqua re uti': [użyć drogi] |
Od wszelki drogi zley wstrzimoualem (Fl i Puł: chowal gesm) nogi moie (prohibui pedes meos Psal 118, 101) |
Pobrudzoni sø drogi iego we wszeliky czas (in omni tempore, Puł: wszelykyego czasu) |
Weselil se (sc. bog) iaco obrzim na beszene drogi, od wirzchnego neba wiszce iego (egressio eius) |
W przikazaniv twoiem doswiadczacz bandą sę y vbacza (considerabo Psal 118, 15, Fl i Puł: spatrzø) drogi twoie |
Czakay gospodna a strzeszi drogi iego. Y powiszi cze, aby dziedziczstwem vchwaczil zemø (ut hereditate capias terram, Puł: aby w dzedzycztwo wzyøl zyemyę) |
Me (pro ne 'nie ma') boga przed obliczim iego, pobrudzoni sø drogi iego we wszeliky czas (non est deus in conspectu eius, inquinatae sunt viae illius in omni tempore, Puł: wszelykyego czasu) |
Chwaciwszy się jej rękama i wciśli ją do tej drogi (imposueruntque ei manus et impegerunt eam per viam), jąż to z końmi wjeżdżają..., i zabita tu |
Spowiadajcie sie Gospodnu miłosierdzia jego... Bo starł jest wrota mosiądzowa i zawory żelazne zbił. Przyjął je z drogi lichoty jich, prze krzywdy ciem jich uśmierzeni są (propter iniustitias enim suas humilitati sunt, Wujek: bo dla niesprawiedliwości swoich byli poniżeni) |
<T>obijasz... z miasta Neptalimowa, jeż leży... stron drogi, jaż wiedzie na zapad słuńca, na lewie (in sinistro) maiąc miasto Sefet |
Anna... siadała na wirzchu jenej gory podle drogi, otkądże mogłaby swego syna z daleka zaźrzeć (respicere) jidącego |
Jako Janek [ne] nie zaszedł *Przedslaowi drogi, kiedy ji Przedsław ranił 1403 |
'drogi kruszec albo kamień, gemmae, aurum, sim.': |
Jako ja samoczwart nie zastąp<i>ł drogi... Annie... anim jej rąbka zdrapał... ważności jako poł grzywny liczby krakowskiej 1480 |
Siedziesze, bo w dob<rze wrzemiennem lubował> podle drogi, bo czego jemu było dojć, nie pam<iętał> |
Ad exitus, na rozdział albo na krzyżowe drogi, viarum (ite ergo ad exitus viarum et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias Mat 22, 9) XV ex. |
'miły, przyjemny, drogi, kochany, acceptus, gratus, carus, dilectus': |
'zbrojne zastąpienie drogi, zasadzka, insidiae in via factae': |
Jakom ja nie bił Ożepa anim mu zastępował drogi samopiąt 1409 |
Rozmogł się (corroboratus est) Joatan, przeto iże był zrządził swe drogi przed Panem Bogiem |
Prawa wąwire (war. kal.: złe) aut zawiłe (erunt prava in directa, Rozm 177, EwZam 298: będą krzywe drogi prawe, et aspera in vias planas Luc 3, 5) ca 1470 |
Jako ja... nie zastąp<i>ł drogi... Annie... anim jej rąbka zdrapał 1480 |
Ten, przez czyje jimienie świnie pana tej to dąbrowy... lubo też najemnika (conductoris) jej... pędzony będą, z obojej strony drogi... żołądź swoj pirzwej ma pobrać..., aby... pan alibo najemnik dąbrowy (conductor mericae)... swe świnie... mogł pędzić |
Ślepy... siedziesze... podle drogi |
Spowiadamy się..., iżesmy... podrożnika na noc nie położyli ani jemu drogi nie ukazali |
Zrownasz pilnie drogę ziemie a na trzy drogi rownie wszytkę krajinę twą rozdzielisz (sternens diligenter viam et in tres aequaliter partes totam terrae tuae provinciam divides, Biblia ołomuniecka: zrownasz pilnye cziestu zemy, a na trzy cziesty rownye... rozdyelisz) |
drogi kamień, drogie kamienie |
'bardzo drogi, pretiosissimus': |
Zbłądzili są na puszczy bez wod, drogi miasta przebyta (viam civitatis habitaculi) nie naleźli |
Być była się oślica nie uchyliła z drogi, ustąpiwszy z mieśca mnie przeciwniku (dans locum resistenti), byłbych cię zabił |
'część wsi środkowa lub ciągnąca się wzdłuż drogi, równinna, nie zabudowana domami i nie uprawiana, będąca z zasady wspólną własnością, plac wiejski, błonie, campus planus in medio pago situs, incultus, qui plerumque communitatis rusticorum proprius erat': |
'bardzo drogi, drogocenny, qui plurimi pretii est': |
Ten, czyj jest las, ma sebrać żołądź z obapoł drogi..., aby ten, czyje są świnie, kromie szkody mogł przegnać (ut... possit pellere, Sul 60: pędzić) do lasa |
Stajanie rolej, ktore przybiegło do drogi, po jęczmieniczysko... obligauit 1476 |
Ku przekażeniu drogi potwarzam (ad praecludendam autem viam calumnis) przez nas obeźrzano jest, iż gdyby ktokole chciał <kogokole> o dziedzinę ninie zastawioną pozwać..., dzirżawca ku doświadczeniu przez świadki, ale nie powod, ma być dopuszczon |
Jakom ja drogi dobrowolnej księdzu Janowi... nie zastąpił gwałtem anim go uderzył dwojasy kamieniem 1471 |
'bardzo drogi, bardzo kochany, carissimus, amantissimus': |
A tak wyszedł Amorrejski..., na potkanie drogi wyszedł przenaśladował jest was (persecutus est vos)... a bił was z Seir aż do Horma |
Ślepy jeden... siedział podle drogi żebrząc. A gdy jest usłyszał tłuszczą mi[e]jając mimo sie (cum audiret turbam praetereuntem Luc 18, 36), począł pytać, co by to było. |
Troyanus... astitit termino peremptorio super Żuk pro przeoranie drogi granicznej 1400 |
Znamy (Puł: znany) uczynił (notas fecit) drogi swoje Mojżeszowi |
demin. 'drogi, kochany, carus, amatus': |
demin. 'drogi, kochany, carus, amatus': |
Od przykazania twego zrozumiałem (a mandatis tuis intellexi Psal 118, 104, Fl i Puł: rozumiał jeśm), przeto nienawidziałem wszelkiej drogi złości |
'drogi, kochany, miły, umiłowany, carus, amatus, dilectus, gratus': |
'wiodąc, przeprowadzić kogoś (np. nieznającego drogi, zagrożonego itp.), przeprawić, odprowadzić, towarzyszyć w drodze, też doprowadzić, traducere (aliquem, qui viam nescit, in periculo est, sim.), deducere, comitari': |
'sprowadzić z drogi, zwieść, e via deducere, fallere': |
'drogi, kochany (używane przeważnie jako konwencjonalny epitet), dilectus, carus, amatus (saepius epitheti loco occurrit)': |
Katherina... przecznicę rolej swej, ktora przybiegła kończem do okrągłej niwy, stajanie rolej, ktore przybiegło do drogi..., Annie... obligauit 1476 |
Ale kako bych tych pieniędzy dobył, nie wiem... ani drogi wiem, kędy tam jić (sed neque viam, per quam pergatur illuc, aliquando cognovi) |
'spowadzić z (dobrej) drogi, tu przenośnie, a recta via aliquem abducere, hoc loco translate': |
'kochany, drogi, carus, dilectus': |
Wszytcy mężowie bojowni zmarli są na puszczy prze długi obochod drogi (per longissimos viae circuitus) |
Proknie drogi boże miłosierdzie i prawda szukającym obrządzenia (Fl: obrzęda) jego i świadectwa jego (requirentibus testamentum eius et testimonia eius) |
'rodzaj zapory na drodze, wrota podwójne (zamykające wejście do wsi) na słupie stojącym na środku drogi, palus in media via fixus, duabus aliis instructus, quibus tamquam porta via rustica claudebatur': |
Od kaźni[ch] twojich (Puł: od kaźni, MW 36b: od przykazania) rozumiał jeśm (a mandatis tuis intellexi), przeto nienaźrał jeśm wszelki drogi lichoty |
'miejsce, gdzie się drogi rozchodzą, rozdroże, compitum': |
Motus voce canum cerws fugit, auia, rozstanie (pro rozstajne?) drogi, siue deserit, arua tenet 1466 |
'miejsce, gdzie się drogi rozchodzą, rozdroże, compitum': |
Na trzy drogi rownie (in tres aequaliter partes) wszytkę krajinę twą rozdzielisz |
Po tych słowiech nie odwrocił się (non est reversus) Jeroboam z drogi swej nagorszej, ale zasię uczynił z napośledniejszego luda kapłany modł gornych |
Spowiadamy się..., iżesmy... podrożnika na noc nie położyli ani jemu drogi nie ukazali |
'wiele kosztujący, wymagający kosztów, drogi, cenny, zbytkowny, pretiosus, sumptuosus': |
Jakośm nie sjeździł s wielgiej drogi, anim r[a]wał Tomina syna, ani jinędy kazał 1405 |
'gotować się do drogi, wybierać się w drogę, iter parare, se ad iter accingere': |
Bo wszytki drogi twe gotowy są a twe sądy w twej opatrzności (in tua providentia) |
Kako święty Tomasz rzekł ku miłemu Jesukrystowi, iże nie wimy drogi |
A ty, dziecię, prorokiem nawyszszego będziesz wezwan, abojem uprze[j]dzisz przed obliczym Pana gotować drogi jego ku daniu nauki zbawienia ludu jego (praeibis enim ante faciem domini parare vias eius ad dandam scientiam salutis plebi eius Luc 1, 77) na odpuszczenie grzechow |
Chwaciwszy się jej rękama i wciśli (MamLub 87: wciśli są) ją do tej drogi (impegerunt eam per viam), jąż to z końmi wjeżdżają, podle sieni i zabita tu |
'przebywanie jakiejś drogi pieszo, posuwanie się naprzód, pochód, przejście, actus eundi, progrediendi, iter, transitus': |
Na rozdział albo na krzyżowe drogi (Rozm 412: na rozstanie wszytkich drog) ad exitus viarum (Mat 22, 9) XV ex. |
'drogi kamień, prawdopodobnie odmiana cyrkonu, lapis quidam pretiosus, gemma': |
Chwaciwszy się jej rękama i wciśli ją do tej drogi, jąż to z końmi wjeżdżają, podle sieni (per viam introitus equorum iuxta palatium) i zabita tu |
Wszelki padoł będzie napełnion a wszelka gora i pagorek będzie uniżon, a będą krzywe w proste a ostre w drogi rowne (et erunt prava in directa, et aspera in vias planas Luc 3, 5) |
Żądam, by sprawiony drogi moje na ostrzeganie (Fl: <o>strzeganie) prawot twych (ad custodiendas iustificationes tuas) |
'kochany, drogi, bliski, adamatus, carvus, familiaris': |
Ale Anna... na kożdy dzień wyglądała a siadała na wirzchu jenej gory podle drogi (sedebat secus viam) |
O drogi kamieniu niebieskiego polubieńca, o chwalebna Maryja, ty jeś uliczka rajska |
Gwałtownik jawnej drogi (violator stratae publicae), to jest komu dadzą winę, iż gwałtem bierze na wolnej drodze, dwiemanaćcie świadki się ma wywieść |
Jakośm nie sjeździł s wielgiej drogi, anim rawał Tomina syna, ani jinędy kazał 1405 |
Upatrzywszy (cernens) oślica anjoła stojącego... obrociwszy się z drogi pojdzie po polu |
Gdyż... Tobijasz był jęt,... a wszakoż tak (tamen) sąc w jęcstwie, przeto drogi prawdy nie opuścił |
Na trzy drogi rownie wszytkę krajinę twą rozdzielisz, aby miał blisko uciec urażający, jenże prze uraz (propter homicidium) pobiegł |
Ten (sc. właściciel dąbrowy)... z obojej strony drogi... żołądź swoj pirzwej ma pobrać alibo popaść, aby... najemnik dąbrowy... swe świnie..., procz swojej szkody alibo urazu (absque suo dampno seu offensa) mogł pędzić |
Jako Piotr... nie zastąpił drogi dobrowolnej w Szyroćcu na ulicy Stanisławowi... ani nań wirciochem uderzył 1471 |
Na trzy drogi rownie wszytkę krajinę twą rozdzielisz, aby miał blisko uciec urażający, jenże prze uraz pobiegł (qui propter homicidium profugus est, quo possit evadere) |
'schodzić z właściwej drogi, odstępować od zasad, de recta via aberrare, rationem et institutionem suam non servare': |
'odchylenie od wyznaczonego kierunku, zejście z właściwej drogi, actus de via quadam, constituta ac recta aberrandi': |
Ja<ko>m ja drogi pospolitej nie zakopał wyłożonej, alem kopał w swem 1450 |
Bo wielekroć cirpiał (sc. Jesus) głod, .... gorącość słoneczną, utrudzenie roboty i wielikie drogi (de labore viarum saepe gravabatur) |
Przyjeli do Jerusalem... mając pośpiech (prosperitatem) tej drogi ot samego Boga |
'zastąpienie komuś drogi, spotkanie, actus obviam alicui eundi, occurrendi': |
'w czasie drogi natknąć się na kogoś, spotkać kogoś, spotkać się z kimś, alicui occurrere, obviam fieri': |
Wyszedł Amorrejski, jenże bydlił na gorach, a na potkanie drogi (obviam) wyszedł przenaśladował jest was |
Szwytki ('wszytki') drogi moje spatrzył jeś (vias meas praevidisti, Puł: przeźrzał jeś) |
Tu żałuje tych, jiż z drogi prawdy błędzić potwarzani bywają |
Spytaj mię (interroga me) i poznaj drogi moje |
Jedno nasienie padło podle drogi, przyszedszy ptacy i pozobali albo pojedli to iste nasienie (venerunt volucres caeli et comederunt ea Mat 13, 4) |
Ale Pan przedchodził je (sc. syny izrahelskie)..., aby wodźca był drogi (dux... itineris) w nocy i we dnie |
'schodzić z właściwej drogi, błądzić, deviare, aberrare': |
'odchodzić w bok, schodzić z właściwej drogi (tu przenośnie) de recta via declinare (hoc loco translate)': |
Anna, matka jego, na kożdy dzień wyglądała a siadała na wirzchu jenej gory podle drogi, otkądże mogłaby swego syna z daleka zaźrzeć jidącego |
Ode wszelki złej drogi chował jeśm nogi moje, bych strzegł słowa twoja (ut custodiam verba tua) |
Wyszedwszy słudzy jego na drogi zebrali wszytki... i napełnili dom swadziebnikow (impletae sunt nuptiae discumbentium Mat 22, 10) |
Być była się oślica nie uchyliła z drogi (nisi asina declinasset de via), ustąpiwszy z mieśca mnie przeciwniku, byłbych cię zabił |
Gwałtownik jawnej drogi... dwiemanaćcie świadki się ma wywieść (se expurgare) dobrymi |
A gdyż... Tobijasz był jęt..., a wszakoż, *przeto tak sąc w jęcstwie (in captivitate tamen positus), drogi prawdy nie opuścił |
'wycinać drzewa w lesie w celu zrobienia drogi, viae aperiendae causa arbores in silva excidere': |
'w czasie drogi natknąć się na kogoś, spotkać kogoś, spotkać się z kimś, alicui occurrere, obviam fieri': potkać się z kimś: |
'drogi kamień oszlifowany na tzw. tablicę, tzn. z mocno ściętą górną powierzchnią, lapis pretiosus certo quodam modo politus, cuius summa pars detrita est': |
'półkolisty zakręt drogi, rzeki, semicirculatus flexus viae, fluminis': |