| imię, himię |
| w stałych połączeniach: brać imię 'wymawiać imię, używać': |
| 'imię własne osób (przenośnie też osoba), plemion, zwierząt, obiektów geograficznych, świąt, imię, nazwisko, nazwa, nomen proprium (hominum vel rerum)': |
| nazwać czemuś imię (jego): |
| Iże mi wieliką rzecz uczynił, jen jest mocny a jego imię jest święte i chwalebne (sanctum atque gloriosum) |
| Gyma (leg. imię) moye thim darem thobye dawam wedzecz 1444 |
| zagładzić czyjeś imię, czyjąś pamięć (pod niebem) |
| w imię czyjeś, w imieniu kogoś |
| 'imię pospolite, nazwa, nazwanie, nomen appellativum, nomen generale, titulus': |
| dać w zgubłe, zgubne imię |
| na imię |
| na imię |
| zdziać imię, imię zdziać: |
| o podszyciu się pod cudze imię, de alieno nomine sibi sumendo: |
| zgładzić czyjeś imię, pamięć, coś z pamięci |
| 'wezwać, wypowiedzieć czyjeś imię przywołując go, aliquem nominatim invocare': |
| dziać komuś (imię) |
| 'wymieniać imię, nazywać po imieniu, nominatim appellare': |
| wskazuje przyczynę, powód, wzgląd: w imię kogoś 'ze względu na kogoś, z pomocą kogoś, powołując się na kogoś, nomine vel in nomine, vel auxilio, vel gratia alicuius': |
| 'mający imię, cui nomen est': |
| imię (boże): |
| włoszcze imię |
| 'wymawiać imię Boże, używać imienia Bożego, nomen Dei invocare': |
| nadane imię w nom.: |
| nadane imię w nom. a. w instr.: |
| 'nadać komuś imię, nazwać kogoś jakimś imieniem, nomen alicui indere': |
| (imię) poszyrzyć 'rozsławić, nobilitare, illustrare, propagare': |
| Nieprzyjaciele moji mołwili są zła mnie: Gdy umrze i zginie imię jego? Aczli (sc. nieprzyjaciel) je ('jest') wszedł, eżby uźrzał, prozność jest mołwił (inimici mei dixerunt mala mihi: Quando morietur et peribit nomen eius? Et si ingrediebatur, ut videret, vana loquebatur) |
| Ta ista słowa zmowiona oćcem świętym, jemuż biesze imię Symeon, święty, prawdziwy, bogobojny |
| Gospodnie Boże nasz (Domine Dominus noster), kako dziwne jest imię twoje |
| Bog jego, coż mu jest było to imię Astarost dziano, jest on z wysokości na ziemię spadł był a w proch jest się on był obrocił |
| Ta ista słowa zmowiona oćcem świętym, jemuż biesze imię Symeon |
| Boże imię w swoja usta darmo nie bierzcie |
| A kdyżci więc Jozef... poszedł był do... miasta żydowskiego, jemużci... jest było... imię Betlehem dziano, tegodla iżci on jest był z czeladzi Dawidowe |
| 'cześć, dobre imię, honor, bona fama, nomen': |
| Jako krogulec u Dobka moj był, na imię ćwik 1399 |
| Chwalić będę imię boże z (Puł: z) pienim (cum cantico) |
| Drogę czyńcie jemu, jenże wstąpił na zachod (super occasum), Gospodzin imię jemu |
| Pamiętajcie (mementote Is 12, 5), iże wysokie imię jego |
| jakiś okrzyk, rzekomo imię bożka, interiectio quaedam (an daemonis nomen?): |
| Acz zapomnieli jesmy imię (si obliti sumus nomen, Puł: aczesmy zapomnieli imienia) Boga naszego |
| zatracić imię czyjeś, pamięć czyjąś |
| 'jakiś okrzyk, rzekomo imię bożka, exclamatio quaedam (fortasse daemonis nomen)': |
| Imię panowo, ch<w>alcie, sługi Pana[wi], jiż stoicie w domu panowem (Puł: bożem), w strzemiech domu Boga naszego (qui statis in domo domini, in atriis domus Dei nostri) |
| 'zanieść w różne strony, tu przenośnie: rozpowszechnić coś, rozgłosić, rozpowiedzieć, differre, hoc loco translate: divulgare, enuntiare': [roznieść imię Dawidowo] |
| Tedy podadzą was w wielikie udręczenie i ubiją was a będziecie w z[r]azroć w[a]szem ludziom (eritis odio omnibus gentibus Mat 24, 9) prze moje imię |
| 'jakiś okrzyk, rzekomo imię bożka, interiectio quaedam (an daemonis nomen?)': |
| zwać na imię |
| 'nadać komuś lub czemuś imię (pospolite lub własne), nomen (commune vel proprium) alicui imponere, aliquem appellare, vocare, nominare': |
| Nadziewać <sie> będą (Puł: nadziewać sie będą) w tobie (sperent in te) ci, czso znają imię twoje |
| w(e) zgubłe imię |
| w zgubne imię |
| 'jakiś okrzyk, rzekomo imię bożka, exclamatio quedam (an demonis nomen?)': |
| 'nadać komuś imię, nomen alicui imponere': |
| A pirworodzonemu (primogenitum) synu z niej zdzieje imię jego (sc. brata) |
| Prze imię twoje, Gospodnie, smiłujesz sie grzechowi memu (propitiaberis peccato meo) |
| Są ta ista słowa zmowiona oćcem świętym, jemuż biesze imię Symeon |
| Nadziewać <sie> będą w tobie ci, czso znają imię twoje, bo ty nie został jeś (non dereliquisti) szukających ciebie, Gospodnie |
| U tego to krola Heroda byłci jest jeden kapłan, jemużci jest było to imię Zacharyjasz dziano |
| Przistąpiwszy żona k niemu przed starszymi zuje (tollet) boty z jego nog i plunie w oblicze jego, rzekąc: Tak się stanie człowieku, ktory nie udziała domu brata swego, i będzie słynąć imię jego dom zutego (domus discalceati) |
| Tedy był niemocny jeden, na imię Łazarz z Betanijej, z kastellum Maryjej a Marty (de castello Mariae et Marthae Jo 11, 1) |
| może imię własne: |
| nadane imię w nom rzeczownika: |
| nadane imię w nom. przymiotnika: |
| nadane imię w instr. rzeczownika: |
| nadane imię w nom. a. w instr. rzeczownika a. przymiotnika: |
| zwać imię, imiona: |
| 'imię, nomen': |
| Młodcy i dziewice (iuvenes et virgines, Puł: mlodcy i dziewice)..., chwalcie imię panowo |
| 1. 'zarzut godzący w dobre imię, vituperatio, qua aliquis infamis fieri potest': a. ogólnie: |
| A drugiej rzece imię jest Jijon, ta obchodzi (ipse est qui circumit) wszytkę ziemię murzyńską |
| (Biskupowie) mieniąć grzech wrocić pieniądze w skarb... A takoż wszedszy w radę kupili za nie rolą figułową (emerunt ex illis agrum figuli Mat 27, 7), tako rzekącego <figuły>, bo figułusz może tu być włoszcze imię tej roli albo tego człowieka, ktorego była ta rola... Tedy sie napełniło..., co było rzeczono przez Jeremijasza proroka rzekącego: I wzięli... trzydzieści pieniędzy..., i dali je na rolą figułową (et dederunt eos in agrum figuli Mat 27, 10), tako rzekącego figuły |
| (Byskupovye) mieniąć grzech wrocić pieniądze w skarb..., a takoż wszedszy w radę kupili za nie rolą figułową, tako rzekącego <figuły>, bo figułusz może tu być włoszcze imię tej roli albo tego człowieka, ktorego była ta rola |
| Iż ci imię boże jest nam użyte(czno) est autem nobis illud nomen utile ad tria |
| Iż ci on to imię boże jest tako barzo miłował, iż ci on na skończeniu swego żywota jest je on w swych uściech miał in ore habuit |
| Nieprzyjaciele moji mołwili są zła mnie: Gdy umrze i zginie imię jego (quando morietur et peribit nomen eius)? |
| Znan w Żydowstwie (in Iudaea) Bog, w Israhel wielikie imię jego |
| 'dobre imię, sława, fama, existimatio': |
| Poczestne (honorabile, Puł: cne) imię jich przed nim |
| Popłynie jako rosa przemowienie me, ... bo imię boże przyzowę (invocabo), dajcie wielebność Bogu naszemu |
| Lud głupi rozgorzył imię twoje (populus insipiens incitavit nomen tuum) |
| Ani {wy} teże boże imię w swoja usta darmo {nie} bierzcie (Ex 20, 7) |
| Gospodzin... odwiodł mie (deduxit me, Puł: dowiodł mie) po stdzach sprawiedlności prze imię swoje |
| Znan w Żydowstwie (in Iudaea) Bog, w Israhel (in Israel) wielikie imię jego |
| Ogłosi się (invocetur) imię twe nad nimi |
| Są ta ista słowa zmowiona oćcem świętym, jemuż biesze imię Symeon |
| Cokolwie będziecie prosić <ojca> w imię moje, to uczynię, aby ociec był pochwalon w synu (ut glorificetur... in filio Jo 14, 13) |
| Bądź imię jego błogosławiono (sit nomen eius benedictum) |
| Ani wy teże boże imię w swoja usta darmo nie bierzcie |
| Ten człowiek będący Waszej Miłości poddany, na imię Gregiel, postrzygacz stary XV ex. |
| Wtenczas przyszła jedna wdowa na imię <Anna>, prorokini, dziwka Fanuelowa, już podst[r]arzała w swych leciech (haec processerat in diebus multis Luc 2, 36) |
| Ten to cesarz rzymski, cożc<i> mu jest było to imię Oktawijanus dziano |
| Przetoż gdyż Pan Bog twoj da tobie odpoczynąć a podwrociłby wszytki narody (cum... subiecerit cunctas... nationes) w okole w ziemi ślubienia, zagładzisz imię jego (sc. Amalecha) pod niebem |
| Wtenczas przyszła jedna wdowa na imię <Anna>, prorokini, ... podst[r]arzała w swych leciech, bo była siedm lat z swem mężem, a potem służyła Bogu do siedmidziesiąt lat i trzy w swym wdowstwie |
| Krogulec u Dobka moj był, na imię ćwik 1399 |
| A ja położę oblicze swoje przeciwko jemu..., przeto że jest udziałał z siemienia swego modłę Moloch <...> a poganił[i] (polluerit) imię me święte |
| Ten to cesarz rzymski, cożc<i> mu jest było to imię Oktawijanus dziano |
| Błogosławiony mąż, jegoż jest imię Gospodnowo nadzieja jego i nie glądał jest... na wściekania krzywa (non respexit in... insanias falsas) |
| Przykazanie jest było ono wyszło od tego to książęcia, cożci mu jest było to imię Cyrynus dziano, jeżeć książę jest ono z te to ziemie Syryje było |
| W pokoleni jednem (in generatione una, Puł: w pokoleniu jednym) zagładzono bądź imię jego! |
| Idziż... ku dziewicy, jejże imię jest Maryja, idzi ku dostojnemu przybytku schowania mego |
| Ten człowiek... na imię Gregijel XV ex. |
| włosne (imię) |
| Usłyszą[li] Kananejszczy..., zbierzę się pospołu, otoczą i ogarną nas (circumdabunt nos), i zgładzą imię nasze z ziemie |
| Mamy rozumieć, kakoć on (sc. św. Paweł) to imię boże Kryst jest w swych uściech i w swem siercu miał |
| Gotowcieśm jić nie tele w ciemnicę, ale i we śmierć prze imię Jezu Krystusowo |
| Mamyć... przykład o tem to źwierzęciu, cożci mu to imię jednorożec dzieją |
| Przeze szwytki dni błogosławić cię będę i chwalić imię twoje na wieki i na wiek wiekow (in saeculum et in saeculum saeculi, Puł: na wieki i na wieki wieka) |
| Imię jich (sc. niemiłościwych) zgładził jeś na wieki i na wieki wiekom (in aeternum et in saeculum saeculi) |
| Wieliczył jeś (magnificasti) nade mną wszytko imię święte twoje |
| Iże uczynił mnie wielikie (quia fecit mihi magna Luc 1, 49, MacDod 32: wielika, R XXV 266: wielikie rzeczy, EwZam 289: rzeczy wielgie, Rozm 53: wielika rzecz), jenże mocen i święte imię jego |
| Znan w Żydowstwie Bog, w Israhel wielikie (magnum) imię jego |
| Święć się (Ojcz 13. 16. 17: sie) imię twe (sanctificetur nomen tuum) |
| Błogosławione imię wielmnożstwa (maiestatis, Puł: wielmostwa) jego na wieki, i napełniona będzie wielmnożstwa (maiestate, Puł: wielmostwa) jego wszelika ziemia |
| Przyszedł ku mnie anjoł..., jen mię uci<e>szył i powiedział mi wesele wielikie, bo masz począć dziwkę, jej imię i urodność (nomen atque vitam huius filiae) też mi powiedział, iże ma być wielika na tem świecie i na wieki dziwka będę |
| Teże wy krzywo nie przysięgajcie ani wy teże boże imię w swoja usta darmo nie bierzcie (Ex 20, 7)! |
| 'dobra opinia, dobre imię szeroko znane, uznanie, rozgłos, bona existimatio, fama, gloria': |
| 'dobra opinia, dobre imię szeroko znane, uznanie, rozgłos, bona existimatio, fama, gloria': |
| Sławić sie będą (gloriabuntur, Puł: wielbić sie będą w tobie) wszystcy, jiż miłują imię twoje |
| Ty, Gospodnie, uczyń se mną prze imię twoje, bo słodkie (suavis, Puł: słodko) jest miłosierdzie twoje |
| Nad miłosierdzie twe i prawdę twą jeś uwielbił (ib. 136b: uwielbił jeś) nade wszytko imię twe święte (magnificasti super omne nomen sanctum tuum Psal 137, 2) |
| Dał im swe pieniądze, każdemu mnę, ktoreż jest greckie słowo..., to słowie imię |
| Tako miły Jesus przyszedł ku Gorze Oliwetnej, pod ktorą była jedna wioska (villula) na imię Jetsemani |
| Tu sie poczyna wykładanie, ktore modlitwa boża, pacierz na imię wezwana |
| Prze imię twe wywiedziesz mie i wskarmisz mie (enutries me, Fl: ukarmisz mie) |
| Pro eius nomine laboriosum subisti certamen przez jego imię w wieliki boj jeś wstąpiła |
| Naszych czasow wszczedł jest człowiek w ziemi żydowskiej..., jemu imię Jesus Chrystus XV med. |
| Ale prorok, jenże wzgardzony pogorszon sąc (qui arrogantia depravatus), będzie chcieć mowić w imię me..., zabit będzie |
| Tako błogosławić cie będę w żywocie mojem i w imię twoje wzniosę ręce moje (levabo manus meas) |
| Pomnieć będą imię twoje, Gospodnie, ode wszego pokolenia (in omni generatione) i w pokolenie |
| Kako dziwne jest imię twoje we wszelikiej (Puł: we wszej) ziemi (in universa terra) |
| Sławić sie będą <w tobie> wszystcy, jiż miłują (omnes, qui diligunt) imię twoje |
| wzywać imię (boże), imienia gospodnowa: |
| Nad miłosierdzie twe i prawdę twą jeś uwielbił nade wszytko (super omne Psal 137, 2) imię twe święte |
| Gospodnie, ... w twojesmy imię złe duchy wyganiali (daemonia eiecimus Mat 7, 22) |
| Zdali mu imię Jesus, jako był przez anjoła wezwany (quod vocatum est ab angelo Luc 2, 21) |
| wezwać kogoś, coś: nadane imię w nom. rzeczownika: |
| nadane imię w instr. rzeczownika: |
| nadane imię w nom. a. w instr.: |
| nadane imię wyrażeniem przyimkowym: |
| wezwać komuś: nadane imię w nom.: |
| nadane imię w instr.: |
| W imię męki i boleści synaczka twego raczy ulekczyć boleści me i ukrocić męki me |
| 'jakiś okrzyk, rzekomo imię bożka, exlamatio quaedam (fortasse daemonis nomen)': |
| Uchowaj cie (protegat te) imię Boga Jakob |
| A ty, Gospodnie, uczyń se mną (fac mecum) prze imię twoje |
| Jest jeden rodzaj ptaszy, na imię szpak (est quoddam genus avium psittacus vocatum), jen jął przepowiedać głosem człowieczym |
| 'jakiś przełożony lub imię własne, praefectus quidam vel nomen proprium' (?): |
| 'nadać imię, nazwać, nomen imponere, nominare': |
| W jego święte imię (in nomine sancto) pwali jesmy |
| Są ta ista słowa zmowiona oćcem świętym, jemuż biesze imię Symeon |
| Aby zjawili w Syjon imię boże a chwałę jego w Jeruzalem we wchodzeniu luda w jedno (in conveniendo populus in unum, Fl: we snimaniu albo w sebraniu, albo w wchodzeniu) |
| Gospodzin jako mąż bojujący, Wszemogący (omnipotens Ex 15, 3, BZ: wszechmogący) imię jego |
| Imię pirzwej rzece Fyzon: ta jest, jeż to się toczy (circuit) około wszytkiej ziemie Ejulat |
| Gotowcieśm jić nie tele w ciemnicę, ale i we śmierć prze imię Jezu Krystusowo |