| nowy |
| Pauperes ewangelisantur vbodzy nowy zakon przymvyą (war. kal.: *wbodze novy zakon przygymąyą) aut gynny sprawayą (caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur Mat 11, 5) |
| nowy księżyc |
| nowy rycerz |
| nowy księżyc |
| Nadzieję sie, iże nowy bog wszedł w naszę ziemię, iże nasze bogi wypędził i bogini<e> wygnał (qui deos nostros expulit et deas effugavit) |
| Quod... Iohannes fossatum dictum nowy przecop ex parte ipsius ville Stanislai debet fodere et parare ibidem 1441 |
| Sczepan... schamostral nowy, schabla, ... Iohannes Chodarsky schamostral podzelany a schabla 1471 |
| Nicolaus Slotha schamostral nowy a schabla, Petrus Zayecz schamostral podzelawany a myecz 1471 |
| Czyalo mascza maszaly Iozeph s Nykodemem, w przeszczeradlo wvyly, w nowy grob wloszyly XV ex. |
| 'nauka Chrystusowa ustalająca związek z Bogiem na nowych zasadach, jako przeciwstawienie staremu testamentowi, tj. mozaizmowi, praecepta Christi, quibus homo ad deum nova ratione refertur, veteri testamento, i. e. mosaismo opposita': |
| 'nowy, nieznany wcześniej, novus, antea ignotus': |
| 'pierwszy dzień nowego roku, Nowy Rok, Calendae Ianuariae, festum Circumcisionis Domini (apud Christianos)': |
| 'dodać (do czegoś) nowy składnik, alicui rei aliquid novum addere': fasbir zadany 'piwo, do którego dodano drożdże, cervisia faecata': |
| Włożyli skrzynię bożą na nowy woz..., Oza a bracia jego wiozą woz. Dawid zaiste a wszytek Israhel (porro David et universus Izrael) jigrali przed Bogiem... w pieśniach a w gęślach |
| Ioannes I, dux Viznensis, ... pro sustentatione castri Novae Aulae al. Nowy Dwor teloneum aquaticum... per 6 grossos a remo plaustri seu paczyna... exigendum donat (1377) XVI p. pr. |
| Nadzieję sie (puto), iże nowy bog wszedł w naszę ziemię |
| Wszakoś tego nie nalazł w szkole twego mistrza, pana naszego Jesukrysta, ale cię nauczył nowy dyjabeł |
| nowy miesiąc, obnowienie miesiącow, początek miesiącew |
| (o terminie sądowym, de die iudicio constituta) 'który z jakichś powodów nie odbywa się w pierwotnie określonym czasie, lecz zostaje przełożony na nowy termin, nie tracąc prawnej ważności, quae quibusdam de causis neglecta in aliud tempus iure suo integro differtur': |
| 'obcy, nowy, adveticius, alienus, novus': |
| 'nowy, niedawny, świeży, novus, recens': |
| Czokoly starzy raczcze wysznawayą, ysz szyą przed nymy stalo, to nowy maya przyąncz |
| Bo jako Stary Zakon poćwirdzon był krwią źwierzęcą, ktorą ofiarowali (in sanguine animalium immolatorum), takież Nowy Zakon poćwirdzon krwią Jesukrystową |
| 'człowiek nowy w pewnym środowisku, jeszcze do niego nie przystosowany, rażący w swym środowisku, prostak, homo novus, tiro, item homo rusticus, rudis, incultus': |
| 'nowy stan, odnowa, odnowienie, novitas, renovatio': [nowość żywota] |
| 'człowiek nowy w danym środowisku, niedawno przybyły, homo novus, qui recens in aliquem locum venit': |
| nowe gody, nowy miesiąc |
| 'pierwszy dzień nowego roku, Nowy Rok, anni novi incipientis dies prima': |
| kapłan nowy |
| nowy rycerz |
| 'nowy księżyc, pierwsza faza księżyca, nów, luna nova': |
| 2. 'nadać komuś a. czemuś nowy kierunek ruchu, inaczej kogoś a. coś skierować, convertere, aliquid vel aliquem aliorsum dirigere': a. 'nadać przeciwny kierunek, zawrócić, in contrariam partem dirigere, retro flectere': |
| 'nadać nowy kierunek (niekoniecznie przeciwny), in aliam partem (non semper contrariam) flectere': |
| <Gdy> starzy raczcze nowe wybyerayą, tedy nowy przyssandcz maya [p]rzed starymy |
| Azali nie dosyć tobie zakon i nauka Mojżeszowa? Bo minią, iże chcesz nowy zakon przywieść Mojżeszowemu zakonu |
| zakon boży, święty, chrześcijański, krześcijański, nowy (i wieczny), święty zakon: |
| 'spis praw, nakazań, zasad moralnych w Starym i Nowym Testamencie, leges, praecepta, mandata, quae in Veteri et Novo Testamento continentur': |
| Czcienie o poświęcaniu kościoła bożego i o ustawieniu nowej Wilikonocy, bo miły Krystus dokonawszy Wilikonocy starego zakonu..., tuż potem ostawił nowy testament albo zakon |
| O ganiebny łotrze... Wszakoś tego nie nalazł w szkole twego mistrza, Pana naszego Jesukrysta, ale cię nauczył nowy dyjabeł, jegożeś zwolenikiem i siebrem uczynił |
| Czcienie o poświęcaniu kościoła bożego i o ustawieniu nowej Wilikonocy, bo miły Krystus dokonawszy Wilikonocy starego zakonu, ktoraż była używanie baranka zakonnego, toż potem ustawił nowy testament albo zakon |
| Przepuścimli tę dziewicę... tak iście chodzić (sic pertransire)..., wwiedziem nowy obyczaj miedzy insze |
| Jakoby skonawszy stary zakon począł (sc. Krystus) nowy |
| Gdy *stary radczcze wybyerayą (sc. nowe), tedy mayą nowy przyszancz przed starymy, tedy starzy mayą poszadzycz (OrtMac 50: poszadzycz nowe) na szwogych myesczczach podlug prawa mayd<borskiego> |
| Tym zachowanim wody młyn Radzichę księdza dziekanow, łąki, olsze, sadzawkę i jinne użytki księdza dziekanowy <woda> zatopiła i uszkodziła 1428 |
| Pauperes ewangelisantur w Bodze nowy zakon przyjimają albo sobie jinny sprawiają (Mat 11, 5) 1471 |
| 'święto żydowskie (Nowy Rok), zapowiadane dźwiękami trąbek, święto Trąbek, iniens annus apud Iudaeos, dies Tubarum, qui dicitur': |
| Bo miły Krystus dokonawszy Wilikonocy starego zakonu..., tuż potem ustawił nowy testament albo zakon |
| Bo przez tego (sc. nowego boga) ma być skażona nasza wiara... a nowy żywot eipskiemu ludu ma przyć (nova vita cunctis Aegyptiis futura) |