ŚWIATŁO. CIEMNOŚĆ. OGIEŃ. KOLOR |
ogień |
I mymo wszystki angely narodzil se na [...] <mi>loszerdza, jakosz to sam rzekl: Przyszedl < jeśm puścić ogień na ziemię> XIV ex. |
Iże Marcin sołtys nie pchnął Jakuba woźnego w ogień ani go bił, alem był przy tem, iże od wielkiej niemocy wpadł sam w ogień 1418 |
'ogień, języki ognia unoszące się nad płonącym przedmiotem, flamma, ignis': |
Dżdżyć będzie na grzeszniki sidła; ogień, siara (pluet super peccatores laqueos, Fl: płynie na grzeszne sidła; ogień z siarą) i duch wełn część męki jich |
Acz wyszedwszy ogień nalazłby kłosy..., wroci szkodę, ktory ogień zażegł (qui ignem succenderit, Biblia taborska: genž by oheň zažehl) |
Acz wyszedwszy ogień, nalazłby kłosy (spinas), ... wroci szkodę (sc. ten), ktory ogień zażegł |
Jiż są dobrze czynili, podą w żywot wiekuji, a ktorzy źle, w ogień wiekuji (in ignem aeternum, MW 114a: w ogień wieczny) |
Wnidzie li ogień (si egressus ignis Ex 22, 6) i zeżże czyje zboże na polu..., ten, od kogo ogień wyszedł, zapłaci szkodę XV p. post. |
Iż Marcin... Jakuba... nie bił ani w ogień miotał, ale [mu sie w ten czas] sie sam ot wielgiego wrzoda w ogień wrzucił 1418 |
Iże Marcin... nie pchnął Jakuba... w ogień, ... alem był przy tem, iże od wielkiej niemocy wpadł sam w ogień 1418 |
Iż Marcin... Jakuba... nie bił ani w ogień miotał, ale [mu sie w ten czas] sie sam ot wielgiego wrzoda w ogień wrzucił 1418 |
Iż Marcin... Jakuba woźnego nie bił ani w ogień miotał, ale [mu sie w ten czas] sie sam ot wielgiego wrzoda w ogień wrzucił 1418 |
Przyszedl <jeśm puścić ogień na ziemię, to>czusz biscze gorzeli w miloserdzu w mem XIV ex. |
Iż Marcin... Jakuba... nie bił ani w ogień miotał, ale sie sam ot wielgiego wrzoda w ogień wrzucił i sam sie stłukł 1418 |
Acz wyszedwszy ogień nalazłby kłosy a uchopiłby brogi żytne (si... comprehenderit acervos frugum)..., wroci szkodę, ktory ogień zażegł |
Ogarniali są mnie jako pczoły i zagorzali są <sie> jako ogień w cirzniu (exarserunt sicut ignis in spinis, Puł: w cirniu) |
'sprawić, że coś przestaje się palić, stłumić ogień, też przenośnie, exstinguere, ignem restinguere': |
'sprawiać, że coś przestaje się palić, tłumić ogień, tu przenośnie: zaspokajać pragnienie, exstinquere, hoc loco translate: sitim restinguere': |
Zagorzał się (exarsit) ogień w synagodze jich |
Ogarniali są (sc. pogani) mnie jako pczoły i zagorzali są <się> (exarserunt, Puł: zagorzeli sie) jako ogień w cirzniu |
'płomień, ogień, żar, flamma, ignis, ardor': |
Apparuerunt illis disper ite, gl. id est diuerse, lingwe tanquam ignis ukazali sie jim rozni, rozdzielni językowie jako ogień (Act 2, 3) XV med. |
Ogień, grad, śnieg, lod (glacies), duch wełn albo burze, jeż czynią słowo jego |
Święty Dusze, ... zaż<ż>y w nich ogień swej świętej miłości, jen sie przez rozliczności wszystkich językow lud sebrał wiary w jedności XV p. post. |
Przykaż Elijazarowi..., ać.... ogień i tam i sam rozmiecie (ut... ignem... dispergat) |
'wzniecić ogień, rozognić, rozgrzać, tu przenośnie: wywołać, wzbudzić żywe uczucia, incendere, calefacere, hoc loco translate: animum alicuius inflammare': |
Wszczedł jest dym w gniewie jego a ogień od oblicza jego zażegł sie jest (exarsit) |
Zgrzało sie sierce moje we mnie a w myśleniu mojem zażże sie (exardescet) ogień |
Wszytki poślą (sc. anieli) w ogień wieczny i będzie tamo krzyk i skrzytanie ząb (fletus et stridor dentium Mat 13, 42) |
Nadpadł (supercecidit, Fl: spadł jest) ogień i nie widzieli słońca |
'sprawić, że coś przestaje się palić, stłumić ogień, exstinguere, ignem restinguere': |
zjawiać się 'pojawiać się, ukazywać się, apparere, comparere': [grad i ogień... zjawiały sie] |
'urządzenie, w którym pali się ogień dla uzyskania wysokiej temperatury, fornax' |
Gdy są weszli w sień, namiecili ogień środ sieni (accenso autem igne in medio atrii Luc 22, 55) |
Aleć mowa wasza a dary wasze są mi jako proch, groza jako ogień na ścienie napisany |
Gospodzin krolewał... Ogień przed nim przejdzie i napłomieni (inflammabit, Puł: zażże) w okrędze jego nieprzyjaciele jego |
Spiritus insignis topicus, qui dicitur ignis gl. figuratiuus znamionujący się prze ogień 1466 |
Tu są krasne cztyrzy świece stały, co są więc w sobie święty ogień miały |
O[d]tworzywszy zemya usta swa, pożarła [je] Chore a wiele smarłych (terra... devoravit Core, morientibus plurimis, Biblia taborska: mnozí zemřĕchu), gdyż spalił ogień dwieście a pięćdziesiąt mężow |
Grad i ogień smiesiwszy sie (grando et ignis mixta) pospołu nosiły sie są |
Ten jest, ktoryż zapalał obiaty na udolu Bennon a smykał syny swe przez ogień (lustravit filios suos in igne) podle obyczaja pogańskiego |
A z te to jiste gory jestci barzo wieliki dym szedł był, tako jakoby z pieca gorącego ogień |
Wszelkie drzewo, ktore nie czyni dobrego owocu, będzie zrąbiono (excidetur Mat 7, 19, R XXIV 74: wyrąbiono będzie) i wrzucono w ogień |
Przewłaczał (sc. Manases) swe syny (transire fecit filios suos) przez ogień |
Szli jesmy przez ogień i przez wodę (per ignem et aquam) |
Przewiodł syna swego przez ogień, i guślił, i przydzierżał się wieszczb a czynił czary, a wieszczce rozmnożył, aby czynił nieprawdziwie (faceret malum) przed Bogiem |
Młode jich śniadł ogień (iuvenes eorum comedit ignis) |
coll. 'ogień, języki ognia unoszące się nad płonącym przedmiotem, flammae': |
Cztyrzy żywioły... albo alimenta są od Ciebie stworzony (elementa quatuor a Te sunt creata), imiż ma być żywo wszystko stworzenie, to są, toczusz alimenta: ogień, ziemia, wilkość i powietrze |
Czsokoli trzeci dzień najdzie, to ogień seżże (ignis absument) |
Zstąpił ogień z nieba i zdżegł obiaty palone i wiciężne (holocausta et victimas) |
Grad i ogień... <były>... tako wielikie, że nigdy drzewiej nie zjawiały sie (quanta... numquam apparuit) tako wielikie w ziemi ejipskie |
Jako ogień, jenże żże las (comburit silvam), i jako płomień żgący gori (flamma comburens montes), tako... w gniewie twojem zamącisz je |
Umarli są Nadab a Abiju, gdyż to są ofierowali (cum offerrent) ogień cudz przed obliczym bożym |
Szli jesmy przez ogień i przez wodę i wwiodł jeś nas w ochłodzenie (et eduxisti nos in refrigerium) |
'spalenie, zniszczenie przez ogień, crematio, conflagratio': |
Wszczedł jest dym w gniewie jego a ogień od oblicza jego zażegł sie jest, węgle rozżgło sie jest od niego (carbones succensi sunt ab eo, Puł: węgle rozżone są od niego) |
Apparuerunt illis dispertite, gl. id est diuerse, lingwe tanquam ignis, seditque supra singulos eorum ukazały sie jim rozni, rozdzielni językowie jako ogień, siedział na każdem z nich (Act 2, 3) XV med. |
Wszczedł jest dym w gniewie jego a ogień (ignis) od oblicza jego zażegł sie jest |
'ogień błyskawic, błyskawice, fulgur': |
Ogień duchowny (ignem spiritalem) w siercu podżega |
Quidam ciuis... confregit sibi pedes alias tibias et maxime sibi inflati fuerunt... Namaż płat... a tak... nogę obwiń tą maścią, za trzecim przywi<c>im uznasz pomoc, jestli bog i chce, bo wyciągnie ogień XV p. post. |
'dotyczący ognia, pochodzący od ognia, przez ogień utworzony, płonący, palący się, igneus, ardens': |
Rogus ogień, ognisko 1413–4 |
'miejsce, gdzie płonie lub płonął ogień, palenisko, focus, fornax, furnus': |
Kakoż tedy swiastować tej dostojne dziewicy będę Twe poczęcie w jej świętym żywocie, a Ciebie szwego ('wszego') świata stworzenie i schowanie odzierżeć nie może? Kakoż Cię odzierży żywot dziewiczy albo będzieli ona moc ogień gorącości Twego przesławnego bostwa? |
Z te to jiste gory... dym szedł był, tako jakoby z pieca gorącego ogień |
podłożyć ogień |
'podłożyć (ogień), (ignem) subicere': |
Nie ostanieli kto we mnie, będzie wyrzucon na dwor jako rozga, ktora wyschnie, a potem ją podniosą (et colligent eum Jo 15, 6), a wrzucą w ogień, aby zgorzała |
Lepiej ci a podobniej (expedit enim tibi Mat 5, 30), aby jeden z twoich członkow zginął, niżby wszytko ciało <twoje> w ogień było wrzucono |
Ogień w obeźrzeniu jego sie zażże a w okrędze jego burza groźna (in circuitu eius tempestas valida, Puł: silna) |
Ogień podeżżon jest (succensus est Deut 32, 22) w rosierdziu moim |
Umarli są Nadab a Abiju, gdyż to są ofierowali ogień cudz przed obliczym bożym (cum offerrent ignem alienum in conspectu domini) |
Ogień, grad, śnieg, lod, duch wełn (Puł: wełn) albo burze (spiritus procellarum) |
Aaron... bieży do pośrzodka luda, ktoreż gubił ogień (quam iam vastabat incendium) |
Tedy Pan Bog spuścił jest deszcz krwawy a ogień płomienny (Dominus pluit... sulphur et ignem)... na Sodomę |
A jiż są dobrze czynili, podą w żywot wiekui, a ktorzy (qui) źle, w ogień wiekui |
Przykaż Elijazarowi..., ać zbierze kadzidlnice..., a ogień i tam i sam (huc illucque) rozmiecie |
Ogień podeżżon jest w rosierdziu moim i będzie gorzeć aż do pkielnych ostatkow (usque ad inferni novissima Deut 32, 22) |
wieczne cirpienie, wieczna męka, wieczny ogień, wieczne potępienie, wieczna śmierć, śmierć wieczna, wieczne zapadnienie, zatracenie, żałość wieczna |
wiekuja nędza, ogień wiekui, piekło wiekuje, wiekuje potępienie, wiekuja śmierć |
ogień wnieść |
Ukazały sie jim rozni... językowie jako ogień, siedział na każdem z nich seditque supra singulos eorum (Act 2, 3) XV med. |
Czso jest zamieszkanie rządzącego dom, jedno ogień wielki w domu zapalony (ignis validus in domo accensus) XV p. post. |
Jako ogień, jenże żże las.., tako (sicut ignis..., ita) gonić będziesz je |
Tu są krasne cztyrzy świece stały, co są więc w sobie święty ogień miały |
Przykaż Elijazarowi..., ać zbierze kadzidlnice, jeż to leżą na ognisku, a ogień i tam i sam rozmiecie (huc illucque dispergat) |
To są, toczusz alimenta: ogień, ziemia, wilkość i powietrze |
Spadł jest ogień i nie widzieli są słuńca (solem, Puł: słońca) |
A tak we troje abo we czworo nogę obwiń tą maścią, za trzecim przywicim uznasz pomoc..., bo wyciągnie ogień XV p. post. |
ogień, płomień spali: |
Spadł jest (Puł: nadpadł) ogień (supercecidit ignis) |
Padnie na nie węgle, w ogień porzucisz je, w nędzach nie zstoją (in miseriis non subsistent) |
'palenie się budynków, lasów itp., wielki ogień, podpalenie, incendium, incensio': |
I zagorzał się ogień w synagodze jich, płomień pożegł (flamma combussit, JA XII 145: pożegł) grzeszne |
'podpalenie budynków, lasów itp., wielki ogień, pożar, incensio, incendium': |
We troje... nogę obwiń tą maścią, za trzecim przywicim uznasz pomoc, ... bo wyciągnie ogień XV p. post. |
Młode jich śniadł (comedit) ogień |
Zagorzał się ogień w synagodze jich (in synagoga eorum) |
A rzecze kto bratu swemu: Szaleńcze (fatue Mat 5, 22), zasłuży sobie piekielny ogień |
Ogień... pożarł Arnon Moabitskich i przebywacze na wyszsze (excelsorum, Biblia taborska: na wysostech) Arnon |
Szlismy przez ogień i wodę i wywiodłeś (Fl: wwiodł jeś) nas w ochłodzenie (eduxisti nos in refrigerium) |
'sprawić, że coś przestaje się palić, stłumić ogień, też przenośnie, exstinguere, ignem restinguere': |
'urządzenie, w którym pali się ogień dla uzyskania wysokiej temperatury, fornax' [według wierzeń judeo-chrześcijańskich narzędzie kary po śmierci] |
Gabryjele! Jakoś widział kierz Mojżeszow na puszczy, jenże ogień gorzał a nie zgorzał, takież ta moja swolona dziwka, nim k je żywotu świętemu zstąpię, moim zaszczyceniem nie będzie w czystości urażona |