właściwy, włościwy |
2. 'właściwy, stosowny, ustalony czas': a. 'właściwy, stosowny czas, pora, tempus opportunum, idoneum': |
1. 'właściwy, należyty, przyjęty, zgodny z panującymi zwyczajami, przepisami, normami, solitus, debitus, decens, receptus, moribus, usibus, praeceptis sim. conveniens': a. prawnymi: 'należyty, właściwy, debitus, legitimus': |
'niemający święceń, świecki, właściwy świeckim, laicus, saecularis': |
'człowiekowi właściwy, człowieczeństwu swoisty, hominis proprius, humanus': |
'właściwy rakowi, cancri proprius': łuszczyny, żarnowki rakowe 'skorupka raka (zrzucona?), cancri testa (exuta?): |
(o pokarmach, de cibis) 'zepsuć się, stracić świeżość, właściwy smak, putrescere, saporem amittere': |
'dotyczący zakonu, właściwy zakonowi, tj. grupie osób związanych ślubami i określonym trybem życia, ad conventum religiosorum pertinens': |
'właściwy, stosowny, odpowiedni, proprius, ratus, debitus, commodus': [dobre obyczaje] |
'właściwy robakowi, vermis proprius': |
'we właściwy sposób, odpowiednio, porządnie, starannie, należycie, recte, diligenter, ut decet': |
'z lilią związany, właściwy lilii, qui lilii est': |
'dotyczący duszy, ducha, im właściwy, mistyczny, spiritualis, qui animae est, animam attinet, mysticus': |
'właściwy odlewnictwu, odlewniczy, qui ad artem fusoriam spectat': |
'pozostający w związku z pannami, przynależny pannom, dziewicom, im właściwy, ad virgines pertinens, qui virginum est, virginum proprius': |
'właściwy, charakterystyczny dla pań, tj. kobiet, kobiecy, niewieści, ad mulieres pertinens, muliebris' : |
'właściwy porankowi, poranny, matutinus, qui mane est': |
'dotyczący ludzi, będący w związku z ludźmi, należący do ludzi, pochodzący od ludzi, ludziom właściwy, humanus, qui hominis est': |
'dotyczący poddanych, im przynależny, właściwy, qui famulorum est, ad servos pertinens': |
'dobry, życzliwy, właściwy ludziom dobrym, humanus, bonus, benignus': |
'właściwy zbójcy, ad latronem spectans': obyczajem zbojnym, zbojną rzeczą 'dokonując rozboju, rabując, praedonum more, vi': |
'należący do łunaka, właściwy łunakowi, qui ad milvum pertinet': |
'sąd prawa polskiego właściwy zasadniczo dla szlachty, iudicium iuris Polonici, a quo imprimis nobiles homines iudicabantur': |
'należyty, właściwy, taki, jaki powinien być, conveniens, iustus, debitus': |
bot. 'perz właściwy, także inne w rolnictwie dokuczliwe rośliny jak oset, Triticum repens L., etiam aliae herbae frigibus inimicae': |
(o pokarmach, de cibis) 'zepsuć się, stracić świeżość, właściwy smak, putrescere, saporem amittere': |
'odpowiedni, właściwy, należyty, conveniens, congruus, aptus': |
'sąd właściwy dla szlachty, iudicium nobilium': |
'prawy, sprawiedliwy, szlachetny, też słuszny, właściwy, iustus, honestus, item: rectus': |
'związany z Prusami (państwem krzyżackim), Prusom właściwy, ad Borussiam (civitatem Cruciferorum) pertinens, Borussiae proprius': (lud) pruski 'ludność państwa krzyżackiego, tu Krzyżacy, civitas Cruciferorum, hoc loco Cruciferi': |
'związany z piekłem, dotyczący piekła, właściwy piekłu, znajdujący się w piekle, ad loca inferna pertinens, locorum infernorum proprius, qui locis infernis est': |
'właściwy dzielnemu mężczyźnie, mężny, silny, odważny, dzielny, viro proprius, virilis, fortis, animosus': |
'związany ze stanem duchownym, jemu właściwy, spiritualis, qui ad spiritualium ordinem pertinet': |
'związany z niedźwiadkiem, tj. skorpionem, właściwy niedźwiadkowi, qui scorpionis est, scorpionis proprius': |
'kamieniowi właściwy, twardy jak kamień, lapidis naturam habens, lapidosus, durus': |
'Niemcom właściwy, dla Niemców charakterystyczny, Germanicus': |
'dziecku właściwy, puerilis': |
'dziecku właściwy, odpowiedni dla dziecka, puerilis, puerorum proprius': |
'dziecku właściwy, puerilis, pubes': |
'charakterystyczny, właściwy dla nieprzyjaciela, nieprzyjazny, inimicus, infestus, hostilis': |
'w sposób właściwy nieprzyjacielowi, wrogo, hostiliter, inimice': |
'właściwy kaznodziei, qui oratoris sacri est, qui ad oratorem sacrum spectat': |
'związany z mistrzem, właściwy mistrzowi, pochodzący od mistrza, należny mistrzowi (tu w odniesieniu do mistrza cechowego), qui ad collegii artificum magistrum pertinet': |
'odnoszący się do mistrza, właściwy mistrzowi (tu w odniesieniu do żydowskich biegłych w Piśmie św.), qui doctorum est, ad doctores pertinet': |
'właściwy mnichom, mnichów dotyczący, mniszy, zakonny, qui monachorum est': |
'ziemski, związany z ziemią, ziemi właściwy, terrenus': [niżne rzeczy] |
'właściwy nocy, w nocy będący, zdarzający się w nocy, nocturnus, qui nocti proprius est, noctu fit': [strach nocny] |
'właściwy pannom, panieński, virgineus': |
'właściwy pannom, virgineus': |
'stan naturalny, pierwotny, właściwy, condicio naturalis quae dicitur, condicio antiquissima, recta': |
'garnkowi właściwy, qui ollae proprius est': |
'wydawać krzyk właściwy kurze, gallinae in modum clangorem edere', przenośnie 'pokrzykiwać na kogoś, wymyślać komuś, increpare aliquem': |
'właściwy żmii, qui viperae est': |
1. 'jak trzeba, w sposób właściwy, należycie, przepisowo, zgodnie z panującymi zwyczajami, przepisami, normami, more solito, ut solet, debite, decenter': a. prawnymi, de rebus iudicialibus: |
'stosowny, odpowiedni, właściwy, opportunus, rectus': |
'cechujący Żydów, właściwy charakterowi Żydów, Iudaeis proprius, ad Iudaeorum mores spectans': |
'będący wyrazem rozumu, zgodny z rozumem, właściwy, rationi conveniens, rectus': |
'złocień właściwy, Chrysanthemum leucanthemum L.': |
'właściwy gołębiowi, columbae similis, proprius': |
'właściwy gołębiowi, ad columbam pertinens, columbinus': |
'właściwy gołębicy, columbae proprius': |
'właściwy Rusi, Rutheniae proprius': pop ruski, ruski bajtko, pop 'kapłan obrządku prawosławnego (na Rusi), presbyter Ruthenicus': |
'mający związek z olbrzymem, właściwy olbrzymowi, ad gigantem pertinens, giganteus': |
'mieć stały i odpowiedni, właściwy ciężar, constantis et debiti ponderis esse': |
'z ołtarzem związany, dotyczący ołtarza, właściwy ołtarzowi, należny ołtarzowi, qui ad aram pertinet, altaris est': |
'stosowny, właściwy, należyty, congruus, conveniens, aptus': |
'stosowny, właściwy, odpowiedni, należyty, aptus, conveniens, congruus, decens': |
'porządny, należyty, właściwy, rectus, bonus': |
'ciężar, waga, pondus' być dobry w ważności 'mieć odpowiedni, właściwy ciężar, debiti ponderis esse': |
'z Krakowem związany, Krakowowi właściwy, Cracoviensis, ad Cracoviam pertinens': grzywna krakowska, grzywna liczby krakowskiej 'jednostka pieniężna składająca się z przyjętej w Krakowie ilości drogiego kruszcu, najczęściej srebra, lub pieniędzy, pecuniae modus, qui certo quodam aeris, auri, imprimis argenti pondere vel pecuniae numero constabat': |
'przynależny do krawca, właściwy krawcowi, ad sartorem pertinens': |
'wdowi, związany z wdową, właściwy wdowie, przynależny do wdowy, qui viduae est, ad viduam pertinens, viduae proprius': |
'dotyczący, właściwy, przynależny poganinowi, qui gentilium est, ad gentiles pertinens': |
'związany z wężem, właściwy wężowi, pochodzący od węża, ad serpentem pertinens, qui serpentis est': |
'do orła należący, orłowi właściwy, orli, aquilinus': |
kroliki pl. tantum, bot. 'złocień właściwy, Chrysanthemum leucanthemum L.': |
zool. 'kruk właściwy, Corvus corax L.': |
10. wiel(i)ki oset a. 'perz właściwy, Triticum repens L.': |
'w sposób właściwy jednostce, niepowszechny, indywidualny, singulariter, peculiariter': |
'właściwy jednostce, niepowszechny, indywidualny, singularis, egregius, alicui proprius ac peculiaris': |
'związany z kupcem, należący do kupca, właściwy kupcowi, handlowy, mercatorius': |
'po kupiecku, na zasadach handlowych, w sposób właściwy kupcowi, handlarzowi, more mercatorum': |
'po kupiecku, na zasadach handlowych, w sposób właściwy kupcowi, handlarzowi, more mercatorum': |
'sędzia kompetentny, właściwy, iudex alicui rei diiudicandae competens': |
'perz właściwy, Triticum repens L.': |
'używany w Polsce, Polsce właściwy, qui in Polonia in usu est, qui Poloniae peculiaris ac proprius est': |
'taki jak należy, zgodny z prawem, zwyczajami, z naturą, właściwy, legitimus, iustus, naturae congruens': |
'właściwy, charakterystyczny dla wody, aquae proprius': |
'dotyczący Wołochów, ad Valachos pertinens': wałaskie prawo 'system prawny regulujący ustrój wsi czynszowej, właściwy osadom o charakterze pastersko-hodowlanym, stosowany na terenie Podkarpacia, ius, quo pastores vicos Valachicos incolentes utebantur': |
'właściwy, ustalony porządek, przyjęte zasady postępowania, ordo quidam iustus, certus, rationes agendi vulgo observatae': |
'właściwy, taki jak należy, jak być powinien, decens, rectus': |
'właściwy, odpowiedni, aptus': |
'wydawać głos właściwy owcy, kozie, beczeć, balare, sonum ovis vel caprae edere': |
'sędzia właściwy, iudex ad rem quandam iudicandam idoneus': |
'zgodny z przepisami, właściwy, legitimus, iustus': |
'używany przez Słowian, Słowianom właściwy, qui Slavis usui est, Slavorum proprius': |
'stosowny, właściwy, odpowiedni, taki jak należy, jak przystoi, prawidłowy, conveniens, decens, aptus, congruus': |
'stosowny, odpowiedni, właściwy, opportunus, rectus': |
'należyty, właściwy, rzetelny, nieoszukany, iustus, rectus, probus, integer': |
'właściwy, dobry, rectus, bonus': |
'właściwy zakres, zasięg, modus iustus': |
'właściwy synowi, cechujący syna, qui filii proprius est': |
'w sposób właściwy cierpiącym biedę, ubogo, biednie, misere, pauperum more': |
'wydawać głos właściwy psu, latrare': |
2. bot. a. 'złocień właściwy, Chrysanthemum leucanthemum L.': |
bot. 'złocień właściwy, Chrysanthemum leucanthemum L.': |
'związany ze szlachcicem, właściwy szlachcicowi, ad virum nobili loco natum pertinens, qui eius porprius est': |
'bażant właściwy, Phasianus colchicus L.': |
'właściwy ludziom dobrym, życzliwy, łaskawy, qui hominum bonorum est, benevolens, benignus': |
'w sposób właściwy człowiekowi, po ludzku, humaniter, humanitus': |
'wydawać krzyk właściwy żurawiowi, gruere': |
'właściwy mocarzowi, qui domini potentissimi est': |
'postępujący w sposób sobie właściwy, charakterystyczny, ratione recta, peculiari, speciali agens': |
'właściwy pasierbowi, pasierbi, qui privigni est, privignus': |
'wystarczający, odpowiedni, właściwy, sufficiens, idoneus, proprius': |