WOLA |
wola |
boża wola, wola boska |
wola poślednia, poślednia wola |
9. stałe połączenia: a. dobra wola aa. 'życzliwość, benignitas': |
wola zła, zła wola |
Paschco... uituperatus... nobilitatem suam conpurgando, seque... de proclamacione Thurzyna nobilem processisse affirmando sex testes nobiles... de tribus clenodiis, uidelicet: ... Stanislaum Wrocz de Iacussouice, Petrum Swirad de Crziscouice, ... Woytconem Oczosna de Oczosny, Petrum de Wola, ... Woytconem dworca de Modrzewe et Bodzantham de Stroynow..., produxit 1419 |
W zacone boszem wola iego y w zacone iego bødze mislicz (meditabitur) we dne y w nocy |
W zacone boszem (in lege domini) wola iego y w zacone iego (in lege eius) bødze mislicz we dne y w nocy |
Czern ministerialis recognovit, quod vidit quinque scopulos al. kopczow za plothy *wgrodzeno ad villam Iaczimirska Wola 1466 |
Wysznaly szye ktho, acz szye myastv dal na myloscz, themv mozecze vnyszchycz (OrtMac 40: vmnyeyszycz) albo mnoszycz wyny (quam, sc. veniam, augmentare et minorare potestis), jako vaszchą wola |
Arbitrium, voluntas, consensus vlg. wffala, wola XV in. |
'samowola, zuchwalstwo, licentia, libido, libertas immoderata': |
'wolna wola, tzn. wolność wyboru między dobrem a złem, boni et mali arbitrium liberum': |
W zacone boszem wola iego (voluntas eius) |
Iaco bila wola Januszova..., kyegdi odbila yego braczi pani Burnetha 1413 |
Wszakoż nie moja, ale twa stań sie wola, czusz nie człowiecza sie popełni wola, ale sie stań podług bożego wyłożenia |
Arbitrium, voluntas, consensus vlg. wffala, wola XV in. |
Jacom nydy tego poszla szlal, czo ten rok roszgladal, any ma wola byla 1424 |
O bądź wola twa, miły Panie, ażciby małą kropię ukanęła ('ukapnęła') z obfitego miłosierdzia twojego, a uczyń mnie, Nawojkę, sługą swą |
Toć jest wola Boga naszego, bychom pełnili przykazanie jego |
O kthorego paropka Stanislaw na Micolaya zalowal, thego hon chowa s Stanislawowa wola 1454 |
(Andreas) se investivit in bona... (sc. Derslai) hereditaria et in kmethones in Wola Kopańska, al. w ciężki zakład, obmittens bona mobilia 1452 |
Tegodla nie chciejcie być nieroztropni, ale wnętrznie cztący, czso jest abo byłaby wola Boża propter hoc nolite fieri imprudentes sed intelligentes, que sit voluntas dei (Eph 5, 17) XV med. |
'nieprzymuszona chęć, wolna wola, swoboda decyzji, libera voluntas, arbitrium, quod libenti fit animo': |
'wolna wola, swoboda decyzji, libera voluntas': |
dobra wola |
'chęć, wola, życzenie, placitum, libitum, arbitrium': |
A poki jest wola boża, Poty człowiek praw niezboża |
A poki jest wola boża, Poty człowiek praw niezboża |
'zrządzenie, wola, dispositio, iussum, voluntas': |
'zrządzenie, wola, consilium, voluntas, arbitrium': |
przy czasownikach żądać, czuć, mieć wolą itp., rzeczownikach żądza, wola: |
niedobra wola |
Nie wola mi rzewno płakać, a ja nie wiem, kam sie podzieć |
'sprawcza moc, wola boża, consilium divinum': |
A wszakoż nie moja, ale twa stań się wola... W tem nas naucza naszę wolą karać, a na Bożą przepuszczać |
Mathias... recognovit, quia nobili Falibogio... duos mansos super Wola et unum mansum, qui vocatur płosa dziesiątna..., obligavit 1436 |
Każdemu dana jest moc tych ksiąg polepszać (cuilibet conceditur facultas corrigendi librum istum), jako jego wola |
Biskup przez motyla chrobaka..., dwojaka wola przez dwa rogi motylowa (per duo cornua papilionis)... wyobrażony są i wyłożony XV med. |
In qua... villa Borowa Wola... Nicolao et suis... successoribus damus... scultetiam una cum bonis..., videlicet... unum mellificium in praedicta borra, quod vlg. dicitur oblizna, quam de novo sibi facere debet in arboribus (1404) XVII |
Biskup przez motyla chrobaka..., dwojaka wola przez dwa rogi motylowa (per duo cornua papilionis)... wyobrażony są i wyłożony XV med. |
'zrządzenie, nakaz, wola, iussum, mandatum, voluntas': |
Albertus, podrzęcze de Wola, Cuyawiensi terra, ius habet 1445 |
O bądź wola twa, miły panie, ażciby mała kropia ukanęła z obfitego miłosierdzia twojego |
Iohannes, plebanus de Pniewnik, ... noluit dare boves Jacobi, kmethonis de Wola, ad caucionem et plebanus dixit, quia istum fugavi al. pogonił et ipse meum hominem prowadził in partes Russiie 1463 |
Każdemu dana jest moc tych ksiąg polepszać, jako jego wola (cuilibet conceditur facultas corrigendi librum istum) |
dobra wola |
dobra wola |
niedobra, zła wola |
Libertatem al. wola scultetus debet locare 1474 |
Myszly o nakarmyenyw bidla twego y o napoyenyw, bocz lacznye a nye prosshy, pragnye a nye wola XV p. post. |
Yvszcy naas nasz mily Ihezu Crist wola k nyebeskemu krolewstwu |
urząd pośledni, poślednia wola |
O bądź wola twa, miły Panie, ażciby mała kropia ukanęła z obfitego miłosierdzia |