| wolny |
| wolny pan |
| Nyepowolny (war. lub.: nyepo[s]wolny) dissenciens (et certe Origenes non solum exemplaria composuit quatuor editionum, e regione singula verba describens, ut unus dissentiens, statim caeteris inter se consentientibus arguatur I Par prol. I) 1471 |
| Nyepo[s]wolny (war. kal.: nyepowolny) dissenciens (et certe Origenes non solum exemplaria composuit quatuor editionum, e regione singula verba describens, ut unus dissentiens, statim caeteris inter se consentientibus arguatur I Par prol. I) |
| wolny pan |
| 2. 'wolny, swobodny, liber': a. 'wolny od cudzej pretensji, niepodejrzany, qui possessoris proprius nec suspectus est': |
| Day..., aby... od grzecha bylybychoom wolny (ut... a peccato simus semper liberi) y od wszelkego zameszkanya przeszpeczny 1424 |
| 'wolny od czegoś, liber, integer': |
| 'poniedziałek, traktowany zwyczajowo przez czeladź cechową jako dzień wolny od pracy, dies Lunae, quo opifices cuiusdam societatis negotiis vocare consueverunt': |
| Day..., aby pomoczø myloszerdza twego wspomoszeny y tesz od grzecha bylybychoom wolny y od wszelkego zameszkanya (Msza: VI. VIII. XII. XIV: zamaczenya, VII: zasmączenya) przeszpeczny (ut... simus... ab amni perturbatione securi) 1424 |
| 'wolny od wad i braków, pełen zalet, doskonały, perfectus, consummatus': |
| 'wolny od wad prawnych, nienaganny, należyty, iustus, legitimus, debitus, idoneus': |
| 'wolny od wad i braków, pełen zalet, doskonały, perfectus, plenus': |
| 'wolny od wad prawnych, należyty, iustus, legitimus, debitus, idoneus': |
| 'doskonały, wolny od wad, perfectus': |
| 'wolny od niebezpieczeństw, bezpieczny, liber periculis': |
| 'mieć czas wolny od obowiązków, negotiis vacare': |
| 'wolny, nieskrępowany, liber': |
| 'wolny od zobowiązań, zarzutów, winy, liber officiis, criminibus, culpa': |
| 'wolny od płacenia danin, podatków, immunis, vacuus a tributis' (?): |
| 'bardzo spokojny, wolny od trosk, quietissimus, curis vacuus': |
| 'wolny od kłopotów, trosk i obowiązków, swobodny, solutus, liber, nullius imperio obnoxius': |
| 'bezpieczny, niezagrożony, pewny, wolny od lęku, tutus, periculo vacuus, metu liber': |
| 'bezużyteczność, nieprzydatność czy wolność od obowiązków, wolny czas, inutilitas vel otium': |
| 'taki który nie popełnił żadnego występku, lub karalnego czynu, też w sensie moralnym: wolny od grzechu, bezgrzeszny, czysty, qui culpa caret, innocens, innoxius, item sensu ethico: qui peccatum non commisit, integer': |
| 'wolny od winy, bez winy, niewinny, qui culpa caret, innocens': |
| 'wolny od wad i braków, pełen zalet, doskonały, perfectus, optimus, excellens': |
| ~ Wolny przekład łacińskiego tekstu. |
| 'jarmark, targ wolny od ograniczeń cechowych, fori liberi nundinae': |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, najmujący się do służby, homo liber, domini famulus, qui nullum possidebat agrum neque certo quodam habitabat loco': |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, pozostający w służbie zamożniejszej szlachty, homo liber, qui tamen neque agri quidquam possidet nec certo loco habitat, sed hic illic nobilibus inservit': |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, pozostający w służbie zamożniejszej szlachty, homo liber, qui tamen neque agri quidquam possidet nec certo loco habitat, sed hic illic nobilibus inservit': |
| 'człowiek wolny ale bez ziemi, nieosiadły, pozostający w służbie zamożniejszej szlachty, homo liber, qui tamen neque agri quidquam possidet nec certo loco habitat, sed hic illic nobilibus inservit': |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, najmujący się do służby, homo liber, domini famulus, qui nullum possidebat agrum neque certo quodam habitabat loco': |
| 'pełny, nieuszczuplony, wolny od braków, doskonały, plenus, integer, non imminutus' [o przysługującym komuś prawie]: |
| 'poniedziałek traktowany zwyczajowo przez czeladź cechową jako dzień wolny od pracy, dies Lunae, quo epifices cuiusdam societatis negotiis vacare consueverunt': |
| Laurencius cum fratribus s<uis> kmeto<nibus> ducit testes de libertate sua...: Jaco ya tho vyem, ysze Wawrzinecz z bracza wolny sza 1415–26 |
| Stanislaus colonus to był moj wolny do God, a jam ji wypuścił i s chycz, i ze wszego 1426 |
| Iże Piotr płat brał i wydzirżał spokojnie ten źrzeb' wolny mimo trzydzieści lat 1414 |
| wolny targ |
| 'chłop pierwotnie wolny, z czasem uzależniony wraz z gospodarstwem od panującego lub pana feudalnego, colonus, qui primum liber erat, postea duci vel domino feodali obligatus': (tylko z fleksją łacińską): |
| pl. tantum 'wolny targ na mięso, także jatki, ius carnes in foro vendendi, item lanienae, tabernae macellariae': |
| 'doskonały, wolny od braków, wad, perfectus, vitiis vacuus': |
| Gdibi w gąnthstwye bandącz vczekli, oth moczi gych mayą bycz wolny a prozny thym tho vczynkem przes zlodzeystwa, thoczvsz viyąwszy zlodzeystwo |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, służący u zamożniejszej szlachty, homo liber, qui tamen neque agri quidquam possidet nec certo loco habitat, sed hic illic nobilibus inservit': |
| 'człowiek wolny, ale bez ziemi, nieosiadły, pozostający w służbie zamożniejszej szlachty, homo liber, qui tamen neque agri quidquam possidet nec certo loco habitat, sed hic illic nobilibus inservit': |
| Paknyaly z yączstwa vczekną, tegdy yvsz od yączstwa badą wyzwoleny (sint liberi et soluti, Sul 22: mayą bycz wolny) |
| 'mający na coś wolny czas, gotów oddania się czemuś, qui alicui rei vacat, qui alicui rei se dedere paratus est': |
| 'znaleźć na coś wolny czas, pilnie oddać się czemuś, alicui rei vacare, studiose se dedere': |
| 'dzień wyznaczony na obrzędy religijne, wolny od pracy, święto, uroczystość związana z kultem, dies festus labore vacuus, sollemnitas, caerimonia': |
| 'wolny, nieskrępowany, niezależny, liber, qui est suae potestatis': |
| 'dzień wyznaczony na obrzędy religijne, wolny od pracy, uroczystość związana z kultem, dies sacris faciendis destinatus, labore vacuus, festus': a. żydowska: |