dawać |
niektóre użycia specjalne: pokój dawać 'czynić pokój, pacem dare': |
'dawać, brać jałmużnę': |
'dawać zdolność chodzenia, ambulandi potestatem dare': |
I. 'dawać, dare': 1. 'dawać, darować, użyczać, przekazywać na własność (dobrowolnie i bez odpłaty), donare, praestare, tribuere, tradere, offerre': a. rzeczy konkretne: kogoś, coś: |
Dalej rzekł Herod: Jesusie, ... jeszcze cie chcę w mem domu chować a dawać tobie wszytki potrzeby albo cię darowawszy i puszczę z ich mocy |
w utartych połączeniach frazeologicznych: dać, dawać wiedzieć (komuś) 'zawiadomić, zawiadamiać kogoś, notum facere, nuntiare': |
I. 'dawać, dare': 1. 'dawać, przekazywać coś komuś, dare, tradere, offerre': |
'brzmieć, wydawać z siebie brzmienie, rozlegać się, dawać się słyszeć, sonare, sonum reddere, perstrepere': |
2. 'użyczać, dawać na zawsze lub na pewien czas (z obowiązku lub za odpłatą), płacić, tribuere, dare, solvere': a. jako wiano: |
Jako to świadczą, jako Stanisław miał smowę s Mikołajem dawać trzecinę [w Przetocznie] z Przetoczna 1407 |
'dawać z przeznaczeniem lub w pewnym charakterze, przeznaczać, skazywać na coś, certo quodam consilio seu fine dare, tradere, praebere': |
'dawać za mąż, in matrimonium dare': |
dawać się 'oddawać się, se tradere': |
'zdawać się na łaskę, veniam petere': |
'dawać do rąk, wręczać, podawać, dare in manus, apponere': |
II. 'czynić, facere': 1. 'czynić, sprawiać, zdarzać, efficere, dare, agere': a. dopełnieniem rzeczownik lub zaimek: [modłę dawać] |
policzki, poszyjki dawać |
dawać pozew |
dawać złe słowa, kurwie (macierze) syny, psy, szczekarze |
'podawać do wiadomości': |
dawać winę |
dawać wwiązanie, wzdanie |
dawać się winien |
dać, dajać, dawać, oddać (się), snębić, wydać, wydawać, zdać za mąż, za kogoś |
Więcej Syryja nie radziła (noluitque ultra Syria, Biblia Taborska: wiec Syria nerodila) dawać pomocy synom Amonowym |
'dawać na coś za kogoś porękę, zaręczać, zabezpieczać, umacniać zobowiązanie poręką, de aliqua re cavere, pro aliquo spondere, praedem esse, vadimonium facere': a. z dopełnieniem wskazującym osobę, za którą się ręczy: kogoś: |
'wydać, wydawać za poręczeniem, fideiussione, sponsione data reddere': |
dać, dawać, puścić, wrocić na rękojemstwo |
dać, dajać, dawać rok(u), roki |
'dawać, dostarczać, dare, addere, praebere': |
'dawać, dzieląc coś, rozdzielać coś między innych, aliquid alicui distribuere': |
'tytułem czegoś dawać, przekazywać należność (głównie w pieniądzach), dare, tradere, solvere (praecipue debitam summam pecuniae)': |
'odmawiać, nie chcieć dawać, negare, denegare': |
Collaphus proprie est percussio zaszyjek (colaphis eum, sc. Iesum, ceciderunt Mat 26, 67, Rozm 676: bijąc po szyji, ib. 728: poczęli policzki... dawać) 1471 |
paść coś 'dawać coś bydłu jako pokarm, pozwalać bydłu czymś się karmić, pecori aliqiud alimento dare, sinere pecus pasci aliqua re': |
Jeden z tych krolow... strusa ('strusia') chował w domu łaskawego i kazał mu karmią dawać podług jego przyrodzenia (domi nutriebat et eam domesticam facere studebat) |
'doradzać, dawać radę, suadere': |
'dawać coś do zrozumienia w formie przypowieści, rem per translationem explicare': |
'dawać płat (tj. czynsz lub odsetki), pensionem vel fenus solvere': |
'dawać świadectwo, dowody, stwierdzać, oświadczać, approbare, testari, asseverare, profiteri': |
łajać kurwie (kurwy) macierze syny, łajać od macierze, kurwa macierz, chłościć macierz, kurwy macierze syna wsadzać, zła słowa dawać od macierze, zadawać macierze syny, wyjebana mać: |
'dawać komuś jeść, zaspokajać czyjś głód, aliquem saturare, cibo recreare': |
'poić, dawać pić, dare alicui bibere, potum praebere': |
przenośnie: pirdzieć rady 'dawać rady, mamrotać rady, consilium dare, balbutire': |
'powiadamiać, dawać konkretne wiadomości, zalecenia, informować, aliquem docere, certiorem facere': |
'nadawać nazwę (pospolitą lub własną), dawać jakieś określenie, określać jakimś przenośnym nazwaniem, appellare (nomine communi vel proprio), nominare': |
psy dawać |
'dawać jeść ponad miarę, aliquem cibo onerare': |
'oddawać w ręce, zdawać na łaskę i niełaskę, in manus alicuius tradere, in fidem potestatemque alicuius dedere': |
Oni... pieniędzy na listy a na zapisy dawać nie przestawali (dare non cessabant) |
Święty Jan, kiedy uźrał Ducha Świętego zstępując nad Jesukrysta,... począł świadectwo dawać o Jesukryście |
'żywić, dawać jeść i pić, cibare, lactare, alere': |
'dawać pierwszeństwo, priorem locum alicui assignare' (?): |
Przeztosmy ji ('go') umęczyli, iże zakazował dawać dań cesarzowi |
'dopuszczać, dawać dostęp, introitum dare': [tu: o duszy] |
'wpuszczać, dawać dostęp, admittere, introitum dare': |
'dawać, składać, ofiarowywać, dare, afferre, offerre': |
Poczęli jemu okropne policzki dawać... lice plując |
'dawać pieniądze jako zwrot pożyczki, należność za towar albo daninę, pecuniam solvere, exsolvere': |
'dawać w zamian, ofiarowywać, permutare, offerre': |
'dawać dary, obsypywać darami, donare, dona conferre': |
'dawać ulgę, łagodzić, zmniejszać stopień nasilenia, aliquem aliqua re levare, exonerare': |
'wydawać z siebie dźwięk, dawać się słyszeć, brzmieć, sonare, vocem edere': |
Maligni spiritus animam miseram a corpore exeuntem quasi vallo obsident terribiliter, quam in corpore positam variis oblectacionibus solebant oblectare kębłać, kąpać, lekować, chłodzić, zwoleństwo dawać XV p. post. |
'dawać obietnicę, przyrzekać, obiecywać, promittere, polliceri': |
'dawać, dare', (o pieniądzach, opłatach) 'płacić, składać opłatę, solvere (pecuniam, tributum)': |
'bronić, dawać ochronę, defendere, tueri': |
'dawać, przynosić, dostarczać, dare, afferre, apportare': |
'dawać, ofiarowywać, przekazywać, dare, tradere, reddere': |
'dawać coś za coś, odpłacać czymś za coś, odwdzięczać się, reddere, restituere, remunerari': |
'dawać za małżonkę, wydać za mąż, nuptum dare': |
'dawać, przekazywać, dare, tradere, committere': |
'dawać odpowiedź, udzielać odpowiedzi, wyjaśnień, respondere, responsum dare': |
rozność dawać |
(o pieniądzach) 'dawać, chcieć wręczyć, (de pecunia) dare, tradere velle': |
'podtrzymywać coś od dołu lub z boku dawać podporę, sustinere, fulcire': |
dawać pomoc, wspierać, sustinere, iuvare': |
dawać za kogoś ku małżeństwu: |
'sprawiać radość, zadowolenie, dawać szczęście, animum laetum, iucundum, beatum reddere': |
'dawać, wyznaczać miejsce do siedzenia, dare alicui locum, ubi sedeat, ponere, collocare': |
'pokazywać, dawać zobaczyć, przedstawiać, ostendere, demonstrare': |
'dawać do poznania, zaznajamiać, docere, ostendere': |
Bracia nie mają chodzić(i) na niepoczliwe gody... ani na ktore marności... A wiłam albo kuglarzom i jinym jigrcom (histrionibus)... nie mają nic dawać(i) 1484 |
dawać, dajać kurwi, kurwie syny: |
dajać, dawać, podawać, zadawać, łajać, wsadzić kurwi, kurwie macierze syna, syny: |
'dawać, udzielać, ofiarowywać, dare, tribuere, donare': |
'poić, dawać pić, dare alicui bibere, potum praebere': |
Imą (sc. Żydowie) dawać winę Jesusowi rzekąc, iże on krzyw w jego śmierci |
'obficie dawać pić, hojnie poić, potionem large praebere, inebriare': |
'dawać znaki, wskazywać, pokazywać, signa dare, demonstrare': |
'ręczyć, dawać na coś porękę, gwarancję (w sądzie), praedem alicuius rei fieri (in iudicio)': |
'dawać znak gestem, gestu annuere': |
'dawać posag, dotem dare': |
A tegodla gdyż wy będąc źli znacie dawać dobre dary synom waszym, jako więcej (quanto magis Luc 11, 13) ociec wasz s nieba da Ducha Świętego tym, ktorzy jego proszą |
dać, dawać winę |
dawać się winien |
dawać, podawać, mówić itp. złe, łające, nieuczciwe itp. słowa |
'dawać, udzielać, dare, tribuere, praebere': |
'dawać komuś coś, darować, dare, donare': |
powiedać się 'okazywać, dawać do zrozumienia, significare': |
'dawać początek czemuś, wszczynać, excitare, suscitare': |
Boć wstaną... fałszywi prorocy i będą dawać znamiona wielikie i cuda rozmaite, ... iż i święci będą w błąd wwiedzieni (ut in errorem inducantur... electi Mat 24, 24) |
'dawać zły przykład, być przyczyną czyjegoś grzechu, aliquem ad peccatum seducere': |
'dawać coś komuś pod warunkiem zwrotu tej samej rzeczy lub rzeczy tego samego gatunku, ilości i jakości, aliquid alicui mutuari': absolute i passivum: |
'dawać coś komuś pod warunkiem zwrotu tej samej rzeczy lub rzeczy tego samego gatunku, ilości i jakości, aliquid alicui mutuari': czegoś: |
'dawać coś komuś pod warunkiem zwrotu tej samej rzeczy lub rzeczy tego samego gatunku, ilości i jakości, aliquid alicui mutuari': coś: |
'dawać ze specjalnym przeznaczeniem lub w pewnym charakterze, skazywać na coś, przeznaczać do czegoś, dare, tradere, exhibere, exponere': |
'nękać, męczyć, dręczyć, dawać się komuś we znaki, aliquem premetere, vexare, torquere': |
Jako Stanisław miał smowę s Mikołajem dawać trzecinę z Przetoczna 1407 |
'dawać się zobaczyć, stawać się widocznym, prodire, se videndum praebere': |
'dawać odczuć, poznać, significare, ostendere, exhibere': |
ukazować się (jakimś) 'dawać o sobie jakieś wyobrażenie (prawdziwe lub fałszywe), imaginem quandam sui (veram vel falsam) dare': |
ukazować się (jakimś) 'dawać o sobie jakieś wyobrażenie (prawdziwe lub fałszywe), imaginem quandam sui (veram vel falsam) dare': ze zdaniem: |
'dawać wskazówki, tłumaczyć, pouczać, informować, praecepta dare, explicare, docere, certiorem facere': |
'dawać do zrozumienia, indicare, significare, ostendere': |
'powoływać do istnienia, do życia, dawać czemuś początek, creare, vita donare, originem alicuius rei constituere': |
'powoływać do istnienia, dawać czemuś początek, creare, originem alicuius rei constituere': |
'dawać posag kobiecie, mulierem dote donare': |
'podawać do wiadomości, notum facere, nuntiare': |
'dawać znak ręką, manu annuere': |
(po)dawać szczekarze |
'dawać, rozdawać, dare, tribuere': |
'dawać jałmużnę, stipem conferre in egentes': |
(o źródłach światła, de lucis fontibus) 'dawać światło, blask, wysyłać promienie światła, lucere, fulgere, radiare': |
I. 'dawać, dare, donare': 1. 'ofiarowywać, składać w ofierze, offerre, immolare': |
'dawać, rozdawać, udzielać, dare, distribuere, dispensare': |
'dawać w zamian za coś, wymieniać, commutare, permutare aliquid pro aliqua re': |
'dawać pić, dare bibere, potum praebere': |
'dawać za kogoś rękojmię, gwarantować, zaręczać, fidem praestare, cavere, spondere': |
'udzielać, dawać, praebere, dare': |