| stracić |
| stracić się 'stracić świadomość, animo linqui, intermori': |
| 'postradać, stracić, amittere, perdere': |
| zaćmić się (o słońcu, de sole) 'stracić blask, obscurari, obscurum fieri': |
| zacimić się 'stracić siły, osłabnąć, eclipsari': |
| (o oczach, de oculis) 'stracić zdolność widzenia, caecari, caecum esse': |
| Gdyżem ja tako podubożał, iż nie mam jej <czym> zapłacić i chcę jej rolę wrocić i wszystek zadawek (OrtOssol 104, 3: zadatek) stracić |
| A gdyby się kto Żydowi listem zobowiązał na pieniądze lichwę płacić, a gdyby Żyd swą chytrością zamilczał i zadzierżał do dwu lat (sustinuerunt infra duos annos) a nie przypozywał jiśćca o mzdę przed sąd, tedy lichwę od dwu lat ma stracić |
| (o istotach żywych, de animantibus) 'ulec zagładzie, stracić życie, umrzeć, zwłaszcza śmiercią gwałtowną, perire, obire, decedere': |
| 'zostać potępionym (przez Boga), stracić prawo do życia w niebie, aeternis suppliciis a deo damnari': |
| 'zagubić się, zniknąć, stracić się, perire, deperdi': |
| (o pokarmach, de cibis) 'zepsuć się, stracić świeżość, właściwy smak, putrescere, saporem amittere': |
| 'stracić blask, ściemnieć, przyćmić się, obscurari, obtenebrari': |
| rok stracić |
| 'osłabnąć, stracić siły, deficere, vires amittere': |
| (o oczach, de oculis) 'stracić zdolność widzenia, occaecari, visu privari': |
| zapamiętać się 'stracić panowanie nad sobą, unieść się, zapomnieć się, commoveri, perturbari, irritari' (?): |
| 'stracić ważność, być odwołanym, irritum fieri, revocari': |
| 'osłabnąć, stracić zdrowie, zachorować, zaniemóc, viribus debilitari, vires amittere, morbo corripi': |
| 'stracić siłę, znaczenie, doznać niepowodzeń, zniszczeć, vires, auctoritatem amittere': |
| (o oczach) 'zaćmić się, stracić zdolność widzenia, sensum videndi amittere': |
| 'stracić ważność, valere desinere': |
| 'stracić rumieniec, stać się bladym, pallere, pallescere': |
| 'stracić rumieniec, stać się bladym, zblednąć, pallescere, pallidum fieri': |
| 'na mocy wyroku sądowego stracić coś, sententia iudicum aliquid concedere': |
| 'stracić siły, zdrowie, osłabnąć, podupaść, deficere, languescere, debilitari': |
| (o oczach, de oculis) 'zamknąć się (pozornie) i stracić zdolność widzenia, caligare, caligine obduci atque caecum fieri': |
| 'zwątpić, upaść na duchu, stracić nadzieję, desperare, diffidere, spem amittere': |
| (o istotach żywych, de animantibus) 'ulec zagładzie, stracić życie, umrzeć, zwłaszcza śmiercią gwałtowną, perire, obire, decedere': |
| 'zostać potępionym (przez Boga), stracić prawo do życia w niebie, aeternis suppliciis a deo damnari': |
| 'zagubić się, zniknąć, stracić się, perire, deperdi': |
| (o pokarmach, de cibis) 'zepsuć się, stracić świeżość, właściwy smak, putrescere, saporem amittere': |
| 'ulec przedawnieniu, stracić coś, prawo do czegoś na skutek przedawnienia, praescribi, praescriptione irritum fieri': |
| 'stać się nierozumnym, głupim, stracić rozum, obbrutescere, stupidum fieri': |
| Dziewka przez wolej porodzicielow drapieżcy przyzwoląc abo się wziąć przyczyniąc ot drapieżce... posag stracić ma (filia omnino sine voluntate parentum raptori consentiens vel se procurans rapi a raptore... nihilominus dotem amittat) |
| zlepić się (o oczach, de oculis) 'zamknąć się (pozornie) i stracić zdolność widzenia, caligine obduci': |
| 'futerał na instrumenty muzyczne, instrumentorum musicorum involucrum, theca': w miech piszczeli włożyć 'spuścić z tonu, stracić rezon, spokornieć, proprie: tibias in thecam condere; dicitur metaphorice de eo, qui pudore vel timore perculsus, libertatem et licentiam in loquendo vel agendo comprimit': |
| 'stać się mniejszym, mniej ważnym, stracić znaczenie, deminui, attenuari': |
| 'stać się mniejszym, mniej ważnym, stracić znaczenie, deminui, attenuari': |
| 'stracić, zmarnotrawić, perdere, dissipare' (?): |
| 'zdrętwieć, stracić czucie, siły, zesztywnieć, też osłupieć (ze zdumienia), zdumieć się, obstupescere, stupescere': |
| 'stracić znaczenie, ad nihilum redigi': |
| 'stracić coś w grze, przegrać, ludum perdere, aliquid ludo perdere': |
| zmoc się 'stracić siły, osłabnąć, deficere, debilitari': |
| 'stracić na mocy wyroku sądowego, przegrać, sententia iudicum aliquid amittere, bonis vel pecunia multari': |
| 'struchleć, osłabnąć, stracić siły, deficere, debilitari': |
| 'okryć się hańbą, stracić cześć, dedecus subire, honore privari': |
| 'stracić prawo upominania się o coś, amittere potestatem ius suum vindicandi': |
| 'stracić moc prawną, desinere valere': |
| 'osłabnąć, stracić siły, być wyczerpanym, deficere, vires amittere, confectum esse': |
| 'stać się biedniejszym, biednym, zbiednieć, stracić majątek, pauperescere, pauperem fieri': |
| 'stracić nadzieję, zwątpić, desperare, diffidere': |
| 'wydać, stracić, erogare, expendere, perdere': |
| 'osłabnąć, stracić siły, infirmum fieri, vires amittere': |
| (o języku, de lingua) 'stracić zdolność mówienia, sensum loquendi amittere': |
| Dziewka... drapieżcy przyzwoląc abo się wziąć przyczyniąc ot drapieżce (vel se procurans recipi a raptore)... posag stracić ma |
| (o ludziach, de hominibus) 'stracić siły, vires amittere': |
| 'stracić możliwość podejmowania kroków prawnych w danej sprawie, causam perdere': |
| Gdyż z lichwy pochodzi nieurzędne łakomstwo, a to dla nieustawienia podobnego płatu mzdy (extorsioni pecuniarum terminum non imponentes)... A gdyby się kto Żydowi listem zobowiązał na pieniądze lichwę płacić, a gdyby Żyd... zadzierżał do dwu lat, a nie przypozywał jiśćca o mzdę (pro usura accrescente et pro principali debito, Sul 48: o lifę przyrosłą i o jistny dług) przed sąd, tedy lichwę od dwu lat ma stracić, a dalej telko mzdę (de principali sprte, Sul 48: na jiścinie) a znowu lichwę poczętą ma mieć |
| Gdyby Żyd swą chytrością zamilczał i zadzierżał do dwu lat, a nie przypozywał jiśćca o mzdę przed sąd (ad iudicium non provocantes, Sul 48: do sądu nie pozywając), tedy lichwę od dwu lat ma stracić, a dalej telko mzdę a znowu lichwę poczętą ma mieć |
| Gdyby Żydowie... ścirzpią prze dwie lecie swego dłużnika, o lifę przyrosłą (pro usura accrescente) i o jistny dług do sądu nie pozywając, tedy tym to uczynkiem lifę przyrosłą (usuram accrescentem)... stracić mają |
| Przeto chcem, gdyby niekto był pozwan... ku odpowiadaniu na żałobę powoda, a ten to nie stanie, ... powodowi ma być przysądzona włostna dzierżawa... a sampierca już ma odstępić i stracić owszejki przez przysądzenia naszego sędziej (per iudicis sententiam, Sul 32: przez sędzino skazanie) |
| 'ochrypnąć, zachrypnąć, stracić głos, raucum fieri, irraucescere': |
| Dziewka... drapieżcy przyzwoląc (raptori consentiens, Dział 55: aczliby... przyzwoliła się wziąć)... wżdy posag stracić ma |
| Rzekła ku Salomonowi: Na tem drzewie ma umrzeć jeden, o ktoregoż mają śmierć Żydowie zginąć i ich ziemię i koronę stracić (pro quo occiso perirent Judaei et perderent locum et gentem) |
| (o właścicielu, de possessore) 'stracić uprawnienie do rzeczy, ius possidendi amittere': |
| Cibor (a. Czcibor) poddał się swego wołu stracić do Gotharta 1432 |
| 'być od czegoś odsuniętym, czegoś pozbawionym, stracić coś, aliquid amittere, aliqua re privari, ab aliqua re desciscere': |
| Ote wszego prawa tej to dziedziny... przez sędzino skazanie... sąpierz skazan ma być i wyrzeczon otpadnąć (ab omni iure eiusdem hereditatis... reus decernatur et pronuntietur cecidisse, Dział 20: sąpierca już ma odstępić i stracić owszejki przez przysądzenia naszego sędziej) |
| 'stracić prawo upominania się o coś, amittere potestatem ius suum vindicandi': |
| Aczby kto trawę pasł abo kosił (depascentes vero et incidentes gramina, Sul 68: ale popasąc alibo sirzpem pożnąc trawę), ten kosę abo płaszcz ma stracić |
| Dobrą wiarę na<d> tysiąc złotych czystego złota i sprawiedliwej wagi wolałby... stracić 1474 |
| 'stracić siły, osłabnąć, viribus defici, languere': |
| 'stracić przytomność, zemdleć, intermori, collabi': |
| 'zaniemówić, stracić zdolność mówienia, obmutescere, linguae usu defici': |
| 'zagubić, stracić, perdere': |
| 'zginąć, przepaść, stracić znaczenie, ulec zniszczeniu, ad nihilum redigi': |
| pokazić się 'zniszczeć, popsuć się, stać się niezdatnym do użytku, stracić pierwotną wartość, stan, destrui, frangi, vitiari, inutilem fieri': |
| 'stracić dzieci, orbum fieri, orbari liberis': |
| 'stracić siły, stać się słabym, viribus defici': |
| 'osłabnąć, stracić siły, infirmum fieri, vires amittere': |
| Dobrą wiarę na<d> tysiąc złotych czystego złota... wolałby i woli, acz tyle włoszczego, tantum de propriis, straciłby i stracić..., niżli taka słowa... cirpieć 1474 |
| 'spuścić z tonu, stracić rezon, spokornieć, animum demittere': |
| 'osłabnąć, stracić siły, deficere, infirmum fieri': |
| 'stracić ważność, irritum fieri': |
| 'zupełnie stracić przytomność, mentem et sensum amittere': |
| 'stracić mienie, ponieść ruinę majątkową, bona amittere, inopem fieri': |
| 'stracić siły, osłabnąć, vires amittere, infirmum fieri': |
| 'zmniejszyć się, stracić na sile, minorem fieri, aliquid virium amittere': [o odczuwaniu radości] |
| przenośnie 'stracić przytomność, rozsądek, a sensu mentis abstrahi': |
| poniżyć się 'stracić znaczenie, vim atque auctoritatem perdere': |
| 'stracić, przegrać swoją sprawę w sądzie, causam in iudicio perdere': |
| (o przedmiotach, de rebus) 'stracić wilgoć, stać się suchym, humorem amittere, siccum fieri, arescere': |
| (o członkach ludzkich, de membris corporis humani) 'stracić zdolność ruchu, stać się bezwładnym, motum edere non posse, enervatum, invalidum fieri': |
| 'zmęczyć się, stracić siły, osłabnąć, fessum, infirmum fieri, vires amittere, viribus defici': |
| Aczkoli dziedzina sprawnie nie byłaby jego, a ow, ktory by był bliższy ku dziedzinie... rzeczy nie pocznie, tedy ustawiamy, iż ma... dziedzinę stracić |
| (o ludziach, de hominibus) 'stracić siły, znużyć się (upałem), vires amittere, (aestu) fessum fieri': |
| utrudzić się 'zmęczyć się, stracić siły na skutek znacznego wysiłku, fessum fieri, magno labore vires amittere': |
| 'stracić, zgubić, perdere, amittere': |
| (o ludziach, de hominibus) 'stracić siły, znużyć się (upałem), vires amittere, (aestu) fessum fieri': |
| 'stracić równowagę na śliskiej powierzchni, zachwiać się, upaść, in lubrico labi, cadere': |
| wylić się 'stracić siły, osłabnąć, debilitari, languescere': |
| 'stracić świeżość, languescere': [o winie] |
| 'zmniejszyć się, stracić przyrodzoną moc, świeżość, minorem fieri, proprium vigorem amittere, languescere': [o winie] |
| 'stracić w chodzie równowagę, zawadziwszy o coś nogą, pedem offendendo labare': |
| 'stracić świeżość, zwiędnąć, marcescere': |
| 'stracić siły, odwagę, vires, audaciam amittere': |
| Opiekadlnik dzieci dziedziny jich przedać alibo graniczyć, alibo też (seu etiam) stracić nie może |
| 'zwiędnąć, uschnąć, tu przenośnie stracić życie, marcescere, flaccescere, hoc loco translate mori': |
| 'stracić, amittere': |
| 'na mocy wyroku sądowego stracić coś na rzecz kogoś, sententia iudicum aliquid alicui concedere': |
| 'stracić płód, poronić, abortum facere': |
| 'zużyć na swoje potrzeby, wydać, też źle wydać, stracić, in res suas impendere (e. g. pecuniam), etiam male impendere, perdere': |
| 'stracić przykry zapach, odorem malum amittere': |
| 'odpaść od czegoś, stracić z czymś kontakt, ab aliqua re excidere, desciscere': |
| 'stracić siły, osłabnąć, vires amittere, infirmum fieri' (?): |
| 'osłabnąć, stracić siły, obumrzeć, infirmum fieri, vires amittere': |
| 'stać się pustym wskutek zniknięcia wody, stracić wodę, siccari, aridum fieri': [o Morzu Czerwonym] |
| (o roślinach, de plantis) 'stracić wilgoć, zwiędnąć, uschnąć, exsiccari, marcescere': |
| (przenośnie o urodzajnej dolinie, translate de valle fecunda) 'stracić wodę, zmarnieć, aquam amittere, diffluere, perire': |