| woda |
| ciekąca woda, woda ciekąca, ciekące wody, wody ciekące, woda płynąca |
| Pod Rytrem sztogy... mlyn, a tam yedna woda wpada... Pofolguyze wodze they a gydzy po nyey, a gdy budesch w lyessze dalyeko, thegdy przydze tham druga woda z lyewey ranky, opuscz thą na prawo, a ffolguy they na lewo, a ta gydzy asz do vyrzchu |
| Pod Rytrem sztogy... yeden mlyn, a tam yedna woda wpada..., pofolguyze wodze they, a gydzy po nyey, a gdy budesch w lyessze dalyeko, ... przydze tham druga woda z lyewey ranky, opuscz thą na prawo, a ffolguy they na lewo |
| 'stojąca woda, pozbawiona odpływu, aqua stagnans, stagnum': |
| 'woda płynąca, źródlana, aqua viva, fluens': |
| 'wielki słup wody, głęboka woda, gurges, aqua altissima': [o morzu] |
| jęczmienna woda, woda jęczmienna |
| 'woda używana przez Żydów do rytualnego oczyszczenia, przygotowywana przez zmieszanie z popiołem z jałowic, aqua cinere iuvencarum admixto, qua Iudaei in expiationibus ritualibus utebantur': |
| woda odmawiania, odmowienia, przeciwieństwa, przeciwomołwienia, wody odpowiadane, odpowiednie |
| 'woda płynąca, źródlana, aqua viva, fluens': |
| Woda czemna w obloczech powetrznich (tenebrosa aqua in nubibus aeris) |
| Ktho czyerpyal rok y dzyen, yz strzechy (leg. z strzechy)... woda czyekla przesz yego dom..., przesz prawey odmowy, szlowye ysz przeczyw themu w czasz przed prawem nye odmawyal albo zabranyal (absque iusta contradictione, OrtOssol 75, 1: zabronyl), ten muszy tesz to daley czyrpyecz |
| Thedi pirzwe lozisko, kąndi bil zbyeeg wodi (decursus aquae, Dział 7: brzegy, ktorimi pyrwey woda rzeky czekla), za prawe granice maa bicz ymaano |
| Zatopyla bila woda zemyø poldrugego sta dny (centum quinquaginta diebus) |
| A daley ot tu dw (leg. dwu) copczu ma gidz granicza tą szamiczą. Asz na dol do Mlinow xsząsa woda, czszo rowem gidze..., a na dol Mlinow ma gidz stara szamicza asz na conedz gori 1419 |
| A tasz (sc. woda mądrości) nye da prosznowacz w tą to fila, bo grzechom kąblanye gest proznowanye XV med. |
| A tasz (sc. woda mądrości) nye da prosznowacz w tą to fila, bo grzechom kąblanye gest proznowanye XV med. |
| Zatopyla bila woda zemyø pol drugego sta dny (obtinueruntque aquae terram centum quinquaginta diebus) |
| 'brudna woda po myciu naczyń kuchennych, aqua rerum ablutione sordidata': |
| Wniwecz wnidøø (ad nihilum devenient, Puł: nywecz wnydø) iako woda czekøcza |
| Ano sz wyrzchu szla przygoda, nyegdi mrosz, nyegdi woda |
| Y pokryla woda zamøczayøczee ye, geden z nych ne zostaal (unus ex eis non remansit, Puł: nye ostal) |
| Ta iest woda odmawanya, gdzes sø syø karcili synowye israelsci przecziwko panv (haec est aqua contradictionis, ubi iurgati sunt filii Israel contra dominum, Biblia ołomuniecka: kdez su sie korczyli synoue israhelssti proti hospodynu) |
| Ano sz wyrzchu szla przygoda, nyegdi mrosz, nyegdi woda |
| A byla gest roszdzelona woda, a stala yako mur (quasi murus) |
| Poloszil iest czmi szirokoscz swoiø, w okrødze iego stan iego, woda czemna w obloczech powetrznich (in nubibus aeris) |
| Poczecze woda (fluet aqua) z wyadra iego |
| woda żywa, żywa woda: |
| Ta iest woda odmawanya (aqua contradictionis), gdzes sø syø karcili synowye israelsci przecziwko panv |
| Ktho czyrpyal rok y dzyen a z strzechy albo sz rynny woda czyekla [przed] przesz gego dwor albo dom przesz prawey odmowy, szlowye ysz przeczyw temv w czasz przed prawem nye odmowyl albo zabronyl (OrtMac 101: nye odmawyal albo zabranyal), ten mvszy tesz tho daley czyrpyecz |
| Asz na dol do Mlinow xsząsa woda, czszo rowem gidze. A ne bronicz mayą wirzuczicz ridlem s row (leg. z rowu) 1419 |
| Przemyenyona (sc. woda)... barzo v krasne vyno (in vinum optimum) |
| Olofernes... naydze studnyce... przed myastem, z nychze gest woda wyedzona do myasta, y przikazal przecynacz ruri wodne (incidi praecepit aquaeductum illorum) |
| Rozbyly stani swe..., gdze nye bila woda ku pyczyu (castra metati sunt..., ubi non erat aqua ad bibendum populo) |
| Ta to woda nalepyey a pewnyey omiwa szmazanye serdeczne XV med. |
| Wniwecz (Puł: nywecz) wnidøø (sc. grzesznicy, ad nihilum devenient) iako woda czekøcza |
| Rvben, pyrzworodny moy syn, ... przelanesz yako woda, nye roszczy, bosz wstøpyl w losze otcza swego a pokalyalesz (maculasti) poszczyelyø gego |
| Pyrwego myeszøcza pyrwi dzen mynøli sø wodi z zemye, a vszrzaw Noe, yze yusze bila oszøkla woda z zemye (quod exsiccata esset superficies terrae) |
| Oblekl se yest w przekløcze yako w odzew y weszlo yest yako woda w wnantrza yego (in interiora eius) |
| W okrødze iego stan iego: woda czemna (tenebrosa aqua) w obloczech powetrznich |
| Iaco woda wilil iesm se (sicut aqua effusus sum) y rozproszoni sø wszitki cosci moie |
| 'woda używana w sądzie Bożym, ujawniająca ewentualne kłamstwo, rodzaj sądu Bożego u Żydów, aqua potationis domini, quae vocabatur, id est iudicium dei, quod in usu apud Iudaeos erat': |
| różana woda |
| 'brudna woda po myciu naczyń kuchennych, aqua rerum ablutione sordidata': |
| woda żywa, woda ciekąca w wieczny żywot |
| Wzczyøgny røkøø na morze, acz szyø wroczy woda na Egipskye na wozy (ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus) |
| Aqua debet esse Mathie, et Stephani terra, per istum locum, poki woda wylewa, perpetuis temporibus 1420 |
| Iaco woda wilil iesm se (sicut aqua effusus sum) y rozproszoni sø wszitki cosci moie |
| Woda czemna w obloczech powetrznich (in nubibus aeris) |
| Uderzysz w skalø y wyydzecz woda z nyey (exibit ex ae aqua) |
| Potem bog wspomyonøl na Noego..., wzwyodl duch swoy nad zemyø y vmnyeyszy szø woda (imminutae sunt aquae) |
| Uczyszczona woda (war. lub.: wyczyszczenia) aqua lustracionis (purificabis eos, sc. Levitas, iuxta hunc ritum: asspergantur aqua lustrationis Num 8, 7) 1471 |
| jęczmienna woda: |
| Yako then row vischey gidze mimo trzidzessczi lath y gim woda chadzala 1438 |
| A they wodze yasszkynya pod zyemya, a gydzysz yedno stayanye, a pothem tha woda sznaydzesch, bo thamczem ya czemrowal czysszem |
| Kto cirpiał rok i dzień, aż z strzechy... woda ciekła... przez jego dwor..., przez prawej odmowy, słowie iż przeciw temu w czas przed prawem nie odmowił albo zabronił (absque iusta contradictione, OrtMac 101: zabraniał), ten musi też to dalej cirpieć |
| 'spowodować, że woda coś przykryje (np. pola), zatopić, inundare, demergere': |
| 'spowodowanie, że woda coś przykryje (np. pola), zatopienie, actus inundandi, demergendi': |
| 'zagłębienie terenu, w którym zbiera się woda (tu ze stawu), łożysko wody, alveus, cavum, quo aqua piscinae continetur': |
| 'powodować, że woda coś przykryje (np. pola), zatapiać, inundare, demergere': |
| 'zagłębienie terenu, w którym zbiera się woda (tu ze stawu), łożysko wody, alveus, cavum, quo aqua piscinae continetur': |
| 'położony za łożem, tj. za zagłębieniem terenu, w którym zbiera się woda, post locum cavum, aqua repletum, situs': |
| 'woda osolona służąca do konserwowania mięsa, ryb, salsamentum': |
| 'ścięta mrozem woda, glacies': |
| 'zagłębienie w ziemi, w którym się zbiera woda, odpowiednie na staw, sadzawkę, locus depressus, ubi aqua colligitur, piscinae faciendae aptus': |
| Wstraszy się sierce ludzkie a jako woda rozpłynęło się (liquefactum est) |
| 'zagłębienie terenu, w którym zbiera się woda np. rzeki lub stawu, łożysko wody, piscinae alveus': |
| 'obszerne zagłębienie w ziemi, najczęściej naturalne, w którym zbiera się woda, koryto (rzeki, stawu etc.), locus concavus, quo aqua confluit, fluminis vel piscinae alveus, fossa': |
| Przetoć stoł wieliki świeboda, staje na nim piwo i woda..., i wiele jinych potrzeb podług dostatka tego, ktole może dostać czego |
| 'miejsce, gdzie woda z ziemi wytryska, źródło, też potok, fons, etiam torrens': |
| Dana jest jemu (sc. Jozefowi) woda <picia bożego>, jejże kto by ukusił ły[a]żąc (si quis gustasset homo mentiens) i obszedł siedm<kroć> ołtarz[ow], Bog dawał niektore znamię n<a> jego oblicze |
| 'woda stojąca, pozbawiona odpływu, aqua stagnans, stagnum': |
| martwa (woda) |
| 'źródło, tryskająca z ziemi woda, fons, aqua e terra prosiliens': |
| (o stawie, de stagno) 'występować z brzegów, być wypełnionym tak, że się woda wylewa, aqua inundare': |
| Gydzysz yedno stayanye a pothem tha woda sznaydzesch, bo thamczem ya czemrowal czysszem |
| dubium: kapanie domowe 'rynna, stillicidium', czy też 'woda kapiąca z dachu, aqua de tecto decidens': |
| To wszytko na stole lęże. Przetoć stoł wieliki świeboda, Staje na nim piwo i woda |
| 'wezbrana woda, fala, aqua, quae accrevit, unda': |
| Gdyż mu jego głowa była jest (ścięta), tedy więc z jego ciała szło jest mleko i woda lactis vnda de suo corpore exiuit |
| Iaco Wawrzinecz trzimal woda Missynø trzi lata s pocogem, a nikti go nagabal 1400 |
| 'ciepła woda przyrządzona do kąpieli (np. przy zabiegach chirurgicznych), aqua calida ad lavandum comparata': |
| 'wielki słup wody, głęboka woda, głębina, altum (i. e. aquae altitudo)': |
| 'rodzaj skrzynki czy korytka na obwodzie koła młyńskiego nasiębiernego (na które woda spada z góry), pinnae in circuitu rotae molaris ad instar arcularum coaptatae, quibus aquae decursu impulsis rota versatur': |
| '(o kole młyńskim) zaopatrzony w skrzyneczki czy korytka na obwodzie (na które z góry spada woda), nasiębierny, (o młynie) zaopatrzony w koło z takimiż skrzyneczkami, (de molae rota) pinnis ad arcularum formam coaptatis per circuitum instructa, quas aqua defluens impellit, (de mola) eiusmodi rota instructa': |
| Ale woda podług swego przyrodzenia przeszedszy przez chusty i wyciekła dziurami przez chusty (penetravit per pannique foramina fluens emanavit) |
| 'wrząca woda, wrzątek, ukrop, aqua ferventissima, calidissima': |
| Gdy człowiek cirpiał rok i dzień..., aż woda z rynny <jego sąsiada> ciekła przez jego dom (si vir sui vicini tectum et canale aquatile domus seu postici per domum suam vel posticum fluentem haberet) |
| Ta istna woda... przemieniona przez miłego Jesu<sa> bar-zo w krasne wino (in vinum optimum) |
| 'woda płynąca stałym korytem, flumen': |
| Staje na nim (sc. na stole) piwo i woda... podług dostatka tego, ktole może dostać czego |
| zapewne 'podgrzana woda deszczowa stosowana przy zabiegach chirurgicznych, aqua pluvialis calefacta, a chirurgis adhibita': |
| Staje na nim (sc. na stole) piwo i woda..., i chleb, i wiele jinych potrzeb |
| Iaco Wawrzinecz trzimal woda Missynø trzi lata s pocogem 1400 |
| Ta istna woda przeminiła sie, ... przemieniona przez miłego Jesu<sa> barzo w krasne wino, jako kiedy na świecie postało, bo przeminiwszy swe przyrodzenie wodne i [przeminiła] <przyjęła> barwę czyrwonego wina (unda namque derelinquens proprium colorem vini sumit rubicundi colorem) |
| 'naturalny długi dół na polu, którym odpływa woda, vallis oblonga, qua aqua in campo defluit': |
| 'brudna woda po myciu naczyń kuchennych i stołowych, aqua sordida, qua vasa coquinaria abluta sunt': |
| 'woda wytryskująca spod ziemi, źródło, aqua e terra prosiliens, fons, scaturigo': |
| (o cieczy, de liquore) 'burzyć się jak kipiąca woda, pienić się, falować gwałtownie, fervere, aestuare': [morze wrające] |
| Pothem tha woda sznaydzesch, bo thamczem ya czemrowal czysszem |
| Gdy człowiek cirpiał rok i dzień i daleko więcej (die et anno et tam longe, donec moreretur), aż woda z rynny <jego sąsiada> ciekła przez jego dom |
| 'woda coś, np. ziemię, nasycająca albo na czymś się osadzająca, tu przenośnie, umiditas, umor, hoc loco translate': |
| 'woda coś, np. ziemię, nasycająca albo na czymś się osadzająca, umiditas, umor': |
| 'woda spiętrzona zaporą, cofająca się w górę rzeki, aqua obstaculo elevata atque adverso flumine refluens': |
| 'orzeźwienie, wzmocnienie, refectio, confirmatio': [woda pozdrowieństwa] |
| Przetoć stoł wieliki świeboda, staje na nim piwo i woda, i k temu mięso i chleb |
| Gydzysz yedno stayanye, a pothem tha woda sznaydzesch |
| Ale woda podług swego przyrodzenia przeszedszy przez chusty i wyciekła (fluens emanavit) dziurami przez chusty |
| Aqua lustracionis wyczyszczenia (war. kal.: uczyszczona woda; aspergantur, sc. Levitae, aqua lustrationis Num 8, 7) ca 1470 |
| 'wrząca woda, tu przenośnie: to, co zmywa brud grzechów, aqua ferventissima, hoc loco translate: id guod peccatorum sordes penitus abluit': |
| 'woda płynąca niewielkim korytem, mała rzeka, potok, też głębokie miejsce w rzece, rivulus, etiam locus, ubi altitudo fluminis magna est': |
| Przetoć stoł wieliki świeboda, staje na nim piwo i woda, i k temu mięso i chleb, i wiele jinych potrzeb |
| 'woda spiętrzona zaporą, cofająca się w górę rzeki, aqua obstaculo elevata atque adverso flumine refluens': |
| ['woda, którą chrzcił św. Jan; aqua'] |