3. gorze cf. źle |
~ Niektóre przykłady w znaczeniu 1. można odczytać źle. |
źle |
mo(ł)wić źle, źle mo(ł)wić |
mo(ł)wić źle, źle mo(ł)wić |
lichotę, złość stroić, stroić źle |
S mysky a. s bąnky de craticula (sin autem de craticula fuerit sacrificium, aeque simila oleo conspergetur Lev 2, 7; s mysky jest źle odczytane z czes. s mrziezky, por. Biblia ołomuniecka, co odpowiada łac. craticula; do tej błędnej miski dorobiono z kolei synonim bańka) |
'niesprawiedliwie, źle, inique': |
'człowiek postępujący źle, niegodziwie, przestępca, malefactor, maleficus': |
Rzekł jeśm złym: Niechajcie źle czynić (nolite inique agere, Puł: nie strojcie źle)! |
Z mysky (war. lub.: s mysky aut s bąnky) de craticula (sin autem de craticula fueri sacrificium, aeque simila oleo conspergetur Lev 2, 7; z mysky jest źle odczytane z czes. s mrziezky, por. Biblia ołomuniecka: a pakli s mrziezky obiet gest, co odpowiada łac. craticula) 1471 |
Bo strzegł jeśm drog bożych ani jeśm źle nosił (nec impie gessi, Puł: ani jeśm źle czynił) od Boga mego |
'źle życzyć, złorzeczyć, maledicere': |
Bo strzegł jeśm drog bożych ani jeśm źle (Puł: źle) nosił od Boga mego (nec impie gessi a Deo meo) |
źle pożywać |
komuś źle myślić |
źle o sobie czujący |
źle czyniący |
źle się ku komuś mieć |
kłaść źle czy złe |
źle pożywać |
Błogosławiający jemu (Puł: błogosławiący ji) bydlić będą na ziemi (benedicentes ei hereditabunt terram), ale źle mołwiący jemu zaginą |
I kusili są Boga w siercoch swojich... i źle mołwili są o Bodze... Przeto usłyszał Bog i czakał (distulit) |
Źle mołwiący jemu (sc. Gospodnu) zaginą (disperibunt) |
Też niemieli, by to w dobrotliwości wiele luda dobrze albo źle czynić (agere quidem, quae iusta sunt, vel negligere in arbitrio hominum plurimum esse dicebant) |
Nie wierzyli..., [n]iżby to było w dobrowolności człowieczej dobrze albo źle uczynić (in arbitrio hominum situm esse, ut bonum malumve gerant) |
Uczyniszli dobrze, weźmiesz otpłatę tudzież. Pakli źle (sin autem male) uczynisz, natychmiast twoj grzech będzie w podwoju |
'bogactwo źle nabyte, divitiae male comparatae': |
'źle nabyty, godny potępienia, male comparatus': |
Mnimał jeś lśc<iwi>e (existimasti inique, Fl: źle), iż będę tobie podobny |
Też źle sądzisz naprzeciwko łakożyrstwu, gdy łakomość zawiązuje (ligat) mieszek XV p. post. |
Też źle sądzisz naprzeciwko łakożyrstwu, gdy łakomość zawiązuje mieszek (tunc male iudicas contra gulam, quando avaritia ligat bursam), bo zali łakomość... miedzy mieszkiem a łakożyrstwem dobrze sądzi (numquam recto inter gulam et bursam avaritia iudicabit), łakomość jest sama w sobie mężobojca (quid est avarus: sui homicida) XV p. post. |
Widziało się jest nam..., aby gdy macierz umrze, synowie nie prosili jimienia... ktorej części ot oćca pirzwej..., niżliby tedy jako swej poczciwości rozproszca jimienie a dziedziny ony pospolite źle rozpraszał (nisi... dissiparet, Dział 38: gdyby marnie jimienie chciał roztrwożyć) |
Zbierz dłużniki..., otproś, zapłać dług wszytkim, nie trać dusze swe o cudz pieniądz, iza źle w piekle gorzeć? |
Rzekł jeśm złym: niechajcie źle czynić! i dopuszczającym sie: nie chciejcie wznosić rogu! (dixi... delinquentibus: nolite exaltare cornu)! |
'czynić zło, postępować źle, niegodziwie, szkodzić, malefacere, male agere, nocere': |
'źle, nienależycie, niepotrzebnie, bez celu, male, temere': |
~ Najprawdopodobniej źle odczytany przez wydawcę łaciński wyraz maiorem. |
'ten, kto jest źle usposobiony do kogoś, nieprzyjaciel, prześladowca, wróg, qui in aliquem animo est hostili, hostis, inimicus, persecutor': |
'czynić zarzuty, źle osądzać, maledicere, improperare': |
'wiele i źle mówiący, ad calumniandum promptus, maledicus': |
'źle życzyć, słowami ściągnąć nieszczęście, potępić, znieważyć, wyjąć spod prawa, mala alicui precari, aliquem condemnare, legibus solvere': |
'źle życzyć, słowami ściągać nieszczęście, potępiać, ubliżać, wyjmować spod prawa, mala alicui precari, aliquem condemnare, legibus solvere': a. absolute: |
Bogosławieni jeście, kiedy wam będą mowić źle albo przeklinać (cum maledixerint vobis Mat 5, 11) |
Dobrze jemu by było, by sie był nie narodził, podług pospolnej przemowy: lepiej by nie być, niżliby źle być (vel usualiter dictum est: melius esset ei non esse, quam male esse) |
Źle napisano, eże mało piwa we dzbanie imiano 1436 |
'niemoralnie żyjący, źle się prowadzący, impurus, impudicus': |
In instabili puncto quietis nunc existis (sc. tu cicada), ymo nunc magis abvteris, źle pożywasz, cantilenis, gl. cantibus piasnek 1436 |
'źle, niewłaściwie, male, inconvenienter': |
'niemoralnie, źle, występnie, improbe, male, nequiter': |
'źle, występnie, niemoralnie, improbe, male, nequiter, inique': |
Jiż... złodzieje a zbiegi chowa a dzieli s nimi podrapiene a źle nabyte rzeczy (partitur cum eis rapta et male conquisita) |
Bo ty zgładzisz wszytki nieprzyjaciele moje i zwiążesz języki źle mowiących o mnie |
Nie zapowiedajcie jemu, bo ktory czyni cuda w imię moje, nierychło może o mnie źle mowić (nemo est enim, qui... possit cito male loqui de me Marc 9, 38) |
'bardzo źle, niewłaściwie, pessime': |
'nieustatkowany, niezrównoważony, przykry, też źle się prowadzący, inconstans, varius, molestus, item improbus': |
'nieuczciwy, nieprawy, źle postępujący, improbus, malus': |
'niezgodnie z panującymi zwyczajami, niewłaściwie, źle, abusive, per abusum, contra mores solitos': |
Lepiej by nie być, niżliby (czy niźliby) źle być (melius esset ei non esse, quam male esse) |
~ Bohemizm; wydawca odczytał źle: mizye zamiast nuzye. [Cytat został skorygowany z: wyrnemu na: wyernemu.] |
'złorzeczyć, przeklinać, źle życzyć, maledicere, contumeliosum esse': |
I źle mołwili są (male locui sunt) o Bodze |
Przeto źle napisano, eże mało piwa we dzbanie imiano XV p. pr. |
Wnimał jeś źle (inique, Puł: lśc<iwi>e), iże będę tobie podobny |
Bo umyślnie na to godzi (sc. kmieć), iż sie panu źle urodzi |
Aby... synowie nie prosili jimienia... ot oćca pirzwej,... niżliby (czy niźliby) tedy jako swej poczciwości rozproszca jimienie... źle (indebite, Dział 38: marnie) rozpraszał |
Rozmnożyli sie są, jiż nienaźrzeli mie źle (inique) |
Każy siercu memu uznać..., com źle mowiła albo myśliła o sprosnych rzeczach |
źle urodzony |
Peius źle, gorzej XV p. pr. |
Jesus był... tako łaskawego weźrzenia, iże jemu nie mogł nik źle myślić, na kogo weźrzał |
'człowiek, który obmawia, źle, nieprzyjaźnie wyraża się o bliźnich, oszczerca, calumniator': |
'mówienie o kimś źle, złośliwie, calumnia, criminatio falsa': |
'człowiek, który obmawia, źle, nieprzyjaźnie wyraża się o bliźnich, oszczerca, criminator, calumniator': |
'źle coś o kimś powiedzieć, rzucić na kogoś oszczerstwo, oczernić kogoś, calumniari, aliquem falso criminari': |
Rada obrządzających źle (concilium malignantium, Fl: rada złych) obsiadła mie |
Communio prohibetur in hiis casibus constitutis: ... Qui prebeant occasionem mali, proprie poc<h>lebują? na źle XV med. |
Rada obrządzających źle obsiadła mie (obsedit me, Fl: osiadła jest mie) |
Widziało się jest nam..., aby gdy macierz umrze, synowie nie prosili jimienia... ktorej części ot oćca..., niżliby tedy jako swej poczciwości rozproszca (famae suae prodigus)... dziedziny ony pospolite źle rozpraszał |
Niżliby... jako swej poczciwości rozproszca (velut famae suae prodigus) jimienie... źle rozpraszał |
Bo umyślnie na to godzi, iż sie panu źle urodzi |
Przeto źle napisano, eże mało piwa we dzbanie imiano 1436 |
Jiż są dobrze czynili, podą w żywot wiekuji, a ktorzy źle, w ogień wiekuji (in ignem aeternum, MW 114a: w ogień wieczny) |
'mówić o kimś, o czymś źle, obmawiać, calumniari, calumnias inferre': |
'przyczyna do mówienia źle o kimś, occasio calumniandi aliquem': |
'mówienie o kimś źle, złośliwie, calumnia, criminatio falsa': |
'człowiek, który obmawia, źle, nieprzyjaźnie wyraża się o bliźnich, oszczerca, criminator, calumniator': |
'źle coś o kimś powiedzieć, rzucić na kogoś oszczerstwo, oczernić kogoś, calumniari, aliquem falso criminari': |
Też ustawiamy i mowimy onego być przezeczciwego, jiż... zlodzieje... chowa a dzieli s nimi podrapienie (qui... partitur cum eis rapta) a źle nabyte rzeczy |
[To błąd wydawcy, źle odczytany dopisek uczyniony inną ręką. Rektyfikowana całość zapisu składa się na leksem kruszenica, opracowany w Suplemencie Sstp (LW).] |
Żydowie rzekli <jemu> (aiunt Mat 21, 41) [nie słowem, ale pomyślenim]: „Złe sługi źle pogubi” |
~ Zapewne źle odczytane zamiast podrożec. Poprawka w definicji z "Wykazu ważniejszych błędów drukarskich i rzeczowych", s. 574, t. 6. |
'źle, licho, marnie, male, aegre (de rerum penuria)': |
'źle wykonywać, partaczyć, opus neglegenter ac male facere': |
A jiż są dobrze czynili, podą w żywot wiekui, a ktorzy (qui) źle, w ogień wiekui |
Też źle sądzisz naprzeciwko łakożyrstwu (male iudicas contra gulam), gdy łakomość zawiązuje mieszek XV p. post. |
'ten, kto jest źle usposobiony do kogoś, nieprzyjaciel, prześladowca, wróg, qui in aliquem hostili est animo, inimicus, insectator': |
Bo umyślnie na to godzi, iż sie panu źle urodzi |
Nie przysięgać, by źle nie poprzysiągł (ne forte periuret) XV ex. |
~ Źle spolszczona czeska forma wspolehl jsi. |
Bo umyślnie na to godzi, iż sie panu źle urodzi |
niedobrze, źle urodzony |
~ Zapewne źle odczytany wyraz czeski. [Wydawcy Mamotrektów odczytują wyraz hasłowy jako wrożebniki.] |
~ Zapewne źle odczytany wyraz czeski. [Wydawcy Mamotrektów odczytują wyraz hasłowy jako wrożewnicy.] |
Nienaźrzało jest oko moje nieprzyjacielow mojich, i na wstające na mię źle czyniące[m] usłyszy (audiet, Puł: usłysz) ucho moje |
'ten, kto jest nieprzyjaźnie, źle do kogoś usposobiony, kto z kimś walczy lub komuś zagraża, nieprzyjaciel, przeciwnik, hostis, inimicus': |
Alboż dobrze jemu by było, by sie był nie narodził, podług pospolnej przemowy (usualiter dictum est): lepiej by nie być, niżliby źle być |
Ktoreże (sc. Ewie) też Adam w raju wszystko rzędzić był polecił, a ona źle rządząc wszystki dobra rajskie utraciła XV ex. |
Każy siercu memu uznać albo wspamiętać od młodych lat moich, com źle mowiła albo myśliła o sprosnych rzeczach |
~Pisarz źle zrozumiał czeskie posmurzila jako pośmierzyła. |
Każy siercu memu uznać albo wspamiętać od młodych lat moich, com źle mowiła |
Rzekł jeśm złym: Niechajcie źle czynić! i dopuszczającym sie: Nie chciejcie wznosić (Puł: nie wznaszajcie) rogu (nolite exaltare cornu)! |
Bo umyślnie na to godzi, iż sie panu źle urodzi |
'wałęsający się, vagans': powłocznia niewiasta 'kobieta włócząca się, źle się prowadząca, mulier vagans, mulier corruptis moribus': |
Puer meus iacet in domo paraliticus et male torquetur źle tłoczon bywa (Mat 8, 6) XV med. |
Wnimał jeś (Puł: mnimał jeś) źle (existimasti inique), iże będę tobie podobny |
'zużyć na swoje potrzeby, wydać, też źle wydać, stracić, in res suas impendere (e. g. pecuniam), etiam male impendere, perdere': |
Wrocławianie jim odpowiedzieli, żeście to źle udziałali, żeście się ukwapili, człowieka zabili |
'ze szkodą dla kogoś, źle, nocenter, male': |
'źle o kimś mówić, uwłaczać, dokuczać komuś, male loqui de aliquo, obtrectare alicui, fatigare, premere aliquem' (?): |
Wszelki, ktory źle czyni, światłości nienaźry ani przydzie ku światłu (ad lucem Jo 3, 20)..., ale ktory czyni prawdę, idzie ku światłu (venit ad lucem Jo 3, 21), aby jego uczynki były jawny |