| ludzie |
| cudzy ludzie, sąsiedzcy ludzie, ludzie z daleka |
| 'ludzie nieprzynależni do stanu duchownego, laici': |
| 'ludzie urodzeni z prawego małżeństwa, homines legitimo toro nati': |
| 'ludzie w ogóle, homines': |
| 'wiarogodni ludzie, homines fide digni': |
| źli, złośliwi ludzie |
| ludzie małżeńscy |
| pospolici ludzie |
| ludzie eipscy |
| ludzie kananiccy |
| ludzie nazareccy, nazareńscy, z Nazareta |
| mali ludzie |
| mali ludzie |
| 'dzieci, ludzie urodzeni z prawego małżeństwa, liberi legitimi, qui iusto matrimonio nati sunt': |
| Mogąli znajęci ktore świadectwo czynić czyly nie (si homines appretiati testificare possunt)? Mogąli znajęci (appretiatis hominibus, OrtOssol 70, 2: z namity) świadczyć i przysięgać?... Znajęci ludzie (appretiati homines, OrtOssol 70, 3: najęci ludzie) nie mogą niżadnej rzeczy świadczyć |
| Tedy potem natychmiast jako są usłyszeli wszytcy ludzie źwięk trąb, piszczeli a gęśli..., a żałtarza, a gędziebnego źwięku (MPKJ V 108: gędziebnego dźwięku, war. kal.: gędźby) i wszelkiego stroja śpiewającego (sonitum tubae, fistulae et citharae..., et psalterii, et symphoniae, et omnis generis musicorum), padając wszytcy ludzie, ... modlili są się złotej sosze |
| Tedy potem natychmiast jako są usłyszeli wszytcy ludzie źwięk trąb, piszczeli a gęśli..., a żałtarza, a gędziebnego źwięku (MPKJ V 108: gędziebnego dźwięku, war. kal.: gędźby) i wszelkiego stroja śpiewającego (sonitum tubae, fistulae et citharae, ... et psalterii, et symphoniae, et omnis generis musicorum), padając wszytcy ludzie... modlili są się złotej sosze |
| Słuszno... zakazać, aby jadąc z wojny... sąli... rycerze albo jinszego rzędu ludzie (alterius status cuiuscumque vel conditionis homines existant, Sul 71: jinszego stadła ktorejkole czci ludzie), sobie nie mają nics gwałtem brać |
| sąsiedzcy ludzie |
| 'ludzie starający się dobrze postępować, bogobojni, homines pii, bonae voluntatis': |
| Patrzże, a srozumiesz, czemu się ludzie ludźmi sromają albo takie czemu się ludzie omowy lękają .XV med. |
| Iżci wszytcy ludzie... tako dobrze świetszczy jako duchowni, chcąć oni tego, abyć jim ludzie cześć... czynili |
| Szaly czy przyszyaszny ludzie... postaweny, aby myedzy sząszyady obeszrzely... krzywdy |
| Wszytcy ludzie..., tako dobrze świetszczy jako duchowni, ch<c>ąć oni tego, abyć jim ludzie cześć i chwałę czynili |
| Isci szø ony (sc. ludzie) pred luczmy vkaszugø dobrzy, allecz ony szø pred *bodzem sly |
| Iżci wszytcy ludzie... tako dobrze świetszczy jako duchowni, chcąć oni tego, abyć jim ludzie cześć i chwałę czynili |
| Ludzie, cożci oni wiele dzieci mają, wielkokroć się to jim przygadza, iżci oni nad nimi żałość widzą, przezto iżci oni richło umirają. Alboć teże oni złą śmiercią giną, iżci z nie z ktorego (i. e. z niektorego) syna złodziej bywa, kostarz i pijanica |
| Przeto bali się ci iści ludzie Boga, ale wszakoż (sed nihilominus) takież i swym modłam się kłaniali |
| Jinni są bezmierni ludzie y niesprawni, iż miru nigdzie nie mają, jako są osądzeni na śmierć i czci odsądzeni, jako to bantowani, iż jim nigdzie mir nie jest |
| Krystus wiedząc, eże ludzie jinako błogość albo błogosławność mienią, niże jest..., raczył na początku swojego kazania ją uznamić, kie by była XV med. |
| Krystus wiedząc, eże ludzie jinako błogość albo błogosławność mienią, niże jest..., raczył na początku swojego kazania ją uznamić, kie by była XV med. |
| zawsze w pl. 'ludzie mający najwyższą władzę, książęta, sędziowie, mędrcy, kapłani, wieszczbiarze, principes, iudices, sapientes, sacerdotes, fatidici': |
| Możeli wyleganiec... być w ktorem rzemieśle albo w bractwie jako małżeńszczy ludzie? |
| Kim mienią ludzie być Syna Człowieczego quem dicunt homines esse Filium hominis (Mat 16, 13)? XV med. |
| Są usłyszeli wszytcy ludzie źwięk trąb, piszczeli a gęśli, bzowych gęśliczek (sonitum tubae, fistulae et citharae, sambucae) |
| A jacy to źli ludzie mieszczanie krakowianie, żeby pana swego, wielkiego chorągiewnego, zabiliście, chłopi, Andrzeja Tęczyńskiego! |
| Ludzie z kapłany, z chorągwiami, s relikwijami naprzeciw je wynidą |
| Dziwna nauka Pana naszego: ludzie bogate a pany czestne błogosławią zaw[a]żde, a on ubogie duchem błogosławi XV med. |
| 'ludzie świeccy, laicy, laici, homines saeculares': |
| 'ludzie, homines': |
| Święty Łukasz tuta wykłada i wypisuje rodzaj otca i macierze Świętego Jana..., iżci oni nie byli są lucemiernicy, jakoć dzisia ludzie... czynią, iżci się oni przed ludźmi ukazują dobrzy, aleć oni są przed Bogiem źli |
| Iżci ten to obyczaj jest..., iże gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie z kapłany... naprzeciw je wynidą a coć nawięcszą cześć oni mogą, toć je oni czynią |
| Moi ludzie nie pobrali Wszeborowych desk do mego domu na dwa wozy 1407 |
| przedmiotem działania prawnego ludzie: |
| Ludzie z Malewa... ryby łowili w Zdbińskiem jezierze tako długo, aż jim jął bronić 1408 |
| 'odnoszący się do biblijnego raju, ogrodu, w którym przebywali pierwsi ludzie, Adam i Ewa, ad paradisum pertinens': |
| Jako Ondrzejewi ludzie ranili mego człowieka Ondrzejewą kaźnią 1402 |
| Jako ludzie s Koszkowa szli na księdza biskupią dziedzinę... i otbili dobytek prima vice, a wtorym razem szli i ranili księdza biskupi lud 1419 |
| Łukasz... wykłada i wypisuje rodzaj otca i macierze Świętego Jana..., iżci oni nie byli są lucemiernicy, jakoć dzisia ludzie... czynią iżci się oni przed ludźmi ukazują dobrzy, aleć oni są przed Bogiem źli |
| Jakoć wybirają mądrzy ludzie dobre rzemieślniki ku robocie sicut eligi solent artifices ad operandum |
| 'ludzie, ludzkość, homines, omnes homines': |
| Wszytcy ludzie na tem to świecie, tako dobrze świetszczy jako duchowni, ch<c>ąć oni tego |
| 'ludzie ukryci w zasadzce, homines in insidiis latentes': |
| Gdy oni (sc. przysiężnicy) mają ludzie przed prawo pozwać albo jimienie zapowiedać..., a to wszytko nie mogą rowno dokonać, a takoż sie może stać zamieszkanie (neglegentiae, OrtMac 25: zamięszkanie) |
| Mnie listopadł dzieją, u ognia się ludzie grzeją ca 1455 |
| Iże s łacności zapisania alibo zastawy (obligationis, Dział 64: obwiązania) na wielgie szkody ludzie przychodzą |
| Ku jegoż przyściu wszytcy ludzie wstać imają... z ciały swojimi (resurgere habent cum corporibus suis) |
| Obroceni bądźcie grzeszni we pkieł, wszystcy ludzie, jiż zapominają Boga (obliviscuntur Deum) |
| 'rycerstwo, ludzie należący do rycerskiego stanu, szlachta, equites, homines equestri loco nati, nobilitas' : |
| Ale bezprawny człowiek jest rozmajity... Jini są bezprawni ludzie, ktorzy są w prawie zapowiedziani (qui in uno iudicio proscriptus est, OrtMac 30: ktorzy... zapowiedziani), ci mogą w jinem prawie dać albo przedać swe jimienie |
| Mogąli wylegańcy albo bezprawni ludzie dać albo przedać swe jimienie jinnemu państwu, czyli nie mogą? |
| 'ludzie w ogóle, ród ludzki, homines, populus': |
| 'wiarogodni ludzie, homines fide digni': |
| 'ludzie nieprzynależni do stanu duchownego, laici': |
| grzeszni ludzie |
| Przecz skrżytało pogaństwo (gentes) a ludzie (populi) myślili są prozność? |
| ludzie niewierni (w błędnym przekładzie) 'poganie, pagani': |
| ludzie żydowscy |
| osiadli ludzie: |
| 'ród ludzki, ludzie, gens humana, homines': |
| 'ludzie, homines': |
| 'ludzie wiarogodni, także ich świadectwo dotyczące okoliczności związanych z procesem lub procesującymi się stronami, homines fide digni, etiam hominum fide dignorum testimonium in iudicio factum': |
| S łacności (ex facilitate) zapisania alibo zastawy na wielgie szkody ludzie przychodzą |
| Eże pani Łagiewnicska i jej ludzie rozorali sześć granic 1406 |
| Lud pod cię padnie (populi sub te cadent), Puł, JP XXXVI 350: ludzie pod cię padną) |
| Gdyż się ludzie poczęli rozpładzać (multiplicari) na ziemi |
| Dziwna nauka Pana naszego: Ludzie bogate a pany czestne błogosławią zaw[a]żde, a on ubogie duchem błogosławi XV med. |
| Ach, mili ludzie, zażżycie (SkargaPłoc w. 89: zażżycież) mi ale świece |
| Wy zaprawdę jako ludzie mrzecie a jako jeden ze książąt padniecie (cadetis) |
| Jaco ludzie Mikołajewi na Baranowie komenderowi pasą łąki, żyto gwałtem Mikołajewą kaźnią 1401 |
| Wszako są ludzie przez odzienia i przez siły, i przez domysłu umienia ku boju (sine peritia artis pugnae) |
| Jakośm wojewodziny ludzie połapał tedy, kiedy kradli łodzią na Kuszewie jezierze 1400 |
| Jać nie wiem, z kim się ty zbracisz, gdy wszytki ludzie potracisz |
| A jacy to źli ludzie mieszczanie krakowianie! |
| Tegodla kiedy przydzie Syn człowieczy w mocy swojej..., tako zbierze wszytki ludzie przed sie (congregabuntur ante eum omnes gentes Mat 25, 32) |
| Zatym się tak Saul a ludzie israhelszczy sebrali na tem udolu Terebinti (congregati venerunt in vallem terebinthi) |
| Quia ista destruccio al. ta skaza zgorzała, iż seżgli ją źli ludzie abo pożarem zgorzała 1435 |
| Czsokoli by jinego z wiela uczyniłby, w jemże obyczaj zgrzeszenia mają ludzie (in quibus solent peccare homines) |
| 'mieszkańcy ziemi, ludzie, terrae incolae, homines': |
| Zamącili są sie ludzie i nakłoniła są sie (inclinata sunt, Puł: nakłoniły sie) krolewstwa |
| Oni ludzie po one światłości sąć oni byli w grob weźrzeli a nicseć jinszego tamo nie sąć oni byli naleźli, jedno pełen grob manny |
| Gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie z kapłany... naprzeciw je wynidą |
| Wiano nie dano przed prawem, ale dano podług tego naszego przypisanego obyczaja, a ludzie, co przy tym byli, drudzy zmarli, a drudzy są żywi |
| (Beati estis), kiegdy będą wam łajali ludzie i będą sie wam przeciwiać (cum... persecuti vos fuerint Mat 5, 11) ca 1418 |
| Jako to świadczymy, jako ci ludzie pirwo zbiegli <z> swym dobytkiem, niżli na nie u włodarza sadzono prawo 1407 |
| Sąli ci przysiężni ludzie od miasta postawieni, aby miedzy sąsiady obeźrzeli albo oglądali miedznie <ściany> (OrtBrRp 92, 2: miedzne ściany) albo jinne krzywdy i o budowanie miedzy sąsiady rozprawiali, tedy ma przy tym zostać podług jich wyznania |
| A jako dzieci samy siebie ni swych uczynkow a obyczajow nie wiedzą ani znają, tako proście i ludzie świecscy XV med. |
| I to wszytko cirpiał, co ludzie mienili ku pomście bożej (quae ad vindictam dei ab omnibus referebantur) |
| Oni ludzie po one światłości sąć oni byli w grob weźrzeli a nicseć jinszego tamo nie sąć oni byli naleźli, jedno pełen grob manny boże |
| Ach, mili ludzie, zażżycie mi ale świecę! Już ci jidzie dusza <z> krewym potem |
| Gdy oto cesarz rzymski święty, myślił o tem, kako by ty ludzie, co są za rzeką Elbą tako rzekącą <nawrocił> ku dusznemu (OrtMac 43: duchownemu) krześcijańskimu prawu, na to ćwierdził nasze miasta i postawił biskupa ku duchownemu prawu |
| A gdyż się ludzie poczęli rozpładzać na ziemi a dzieci miewać (filias procreassent) |
| Jako kaźnią Niedominej gwałtem siłą wyrąbili jej ludzie pięćdziesiąt woz chrosta i wiezion na jej dwor 1399 |
| Jakośm przy tem był, kiedy przeoryszni ludzie szli na Janowę dziedzinę i czynili jemu gwałt 1403 |
| Aby wzwiedzieli wszytkich ziemi ludzie przesilną (fortissimam) rękę bożą |
| Patrzże, a srozumiesz, czemu się ludzie ludźmi sromają XV med. |
| Gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie z kapłany... naprzeciw je wynidą |
| Iżci się o niem tako pisze, iżeć on niemocne ludzie jest był uzdrawiał |
| Jako są usłyszeli wszytcy ludzie źwięk trąb, piszczeli a gęśli (sonitum tubae, fistulae et citharae) |
| Silny lew przyszedł blisko Nazareta <i> uźrąc ji ludzie nazaretszczy barzo sie lękną a poskoczą <pospołu z dobytkiem> do piwnic albo w doły (ad latebras fugerunt) |
| Wszedł sam, tako sie k niemu zbieżą ludzie nazareńszczy i żydowszczy mistrzowie (plebs convenit Judaeorum civitatis Nazareth et Pharisaeorum) |
| Mistrzowie (OrtMac 64: mistrowie), ktorzy pożywają cności, ... tacy ludzie mogą zwani być |
| Jinni są bezmierni ludzie i niesprawni (OrtBrRp 83, 1: bezprawni), iż miru nigdzie nie mają |
| [Mają] <Są>li ci przysiężni ludzie od miasta k temu postawieni, aby miedzy sąsiady obeźrzeli... miedzne ściany albo jine krzywdy o budowanie miedzy sąsiady rozprawili, tedy ma przy tem zostać (tunc circa id stare debet) podług jich wyznania i przy tym tako, gdzie ten człowiek miał swe tramy i [w]sklep |
| Ludzie i źwierz (iumenta, Fl: kobyły) zbawisz, Gospodnie |
| O niewdzięczni ludzie, ślepi i szaleni! |
| 'rodzaj ludzki, ludzie, genus humanum, homines': |
| Krystus wiedząc, eże ludzie jinako błogość... mienią, niże jest... radził na początku swojego kazania ją uznamić, ki by była XV med. |
| Jako księdza Miroszkowi ludzie nie kopali rowa na Cieślach głębie, niżli (czy niźli) jako kopan ot trzydziejści lat 1422 |
| K temu przyszli z jinszych stron... ludzie (homines alieni veniunt) |
| Bo nie tylko ludzie służą jemu przez cię, ale i źwierzęta polna (bestiae agri) poddany są jemu |
| 'człowiek (rzadziej ludzie) nie należący do pewnej wspólnoty, mianowicie rodowej, występujący jako świadek sądowy w sprawach dotyczących wychodźstwa kmieci, homo (etiam homines) qui ad aliam familiam pertinebat atque testis in iudicio erat': |
| Sąli ci przysiężni ludzie od miasta postawieni, aby miedzy sąsiady obeźrzeli albo oglądali miedznie <ściany> (OrtBrRp 92, 2: miedzne ściany) albo jinne krzywdy i o budowanie miedzy sąsiady rozprawiali, tedy ma przy tym zostać podług jich wyznania |
| Jakom nie kazał mym ludziem jachać na Stefanowę dziedzinę czynić gwałt i zwonicę et non super crucem 1395 |
| Wszystcy ludzie, kleszczycie (Puł: kleszczcie) rękama (plaudite manibus), śpiewajcie Bogu w głosie wiesiela |
| Ludzie dni wiesiołe i ludzi wielbią a błogosławią, a on (sc. Pan nasz) żałostne a płaczące XV med. |
| Wy zaprawdę jako ludzie mrzecie (sicut homines moriemini, Puł: zemrzecie) |
| Chcemli my tamo, my grzeszni ludzie,... przyć |
| Przecz skrżytało pogaństwo a ludzie myślili są (meditati sunt, Puł: myślili) prozność? |
| Gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie... naprzeciw je wynidą |
| Iże ludzie... jabłek nie rwali, gaja nie łupili 1424 |
| A tako więc oni ludzie po one światłości sąć oni byli w grob weźrzeli |
| Ci to ludzie, cożci oni wiele dzieci mają |
| Gdy wszytki ludzie posieczesz, a gdzież sama ucieczesz? |
| Mnie listopadł dzieją, u ognia się ludzie grzeją; łupię chrosty, wszelkie gaje ca 1455 |
| <I>ż z łacności obwiązania (ex facilitate obligationis, Sul 70: z łacności zapisania alibo zastawy) ku wielgim szkodam ludzie przychodzą |
| Tedy potem natychmiast jako są usłyszeli wszytcy ludzie źwięk trąb, piszczeli a gęśli, bzowych gęśliczek a żałtarza, a gędziebnego źwięku i wszelkiego stroja śpiewającego (ut audierunt omnes populi sonitum tubae, fistulae et citharae, sambucae et psalterii, et symphoniae, et omnis generis musicorum), ... modlili są się złotej sosze |
| A przezto my, grzeszni ludzie, na tem to świecie ch<c>emlić s miłym Krystem na wieki krolewać, tedy więc mamy teże my niektorą mękę na naszem ciele prze miłego Krysta na tem to świecie pocirpieć |
| 'to, co rozprószone, ludzie rozprószeni, aliquid dispersum, homines dispersi': |
| Tako sie k niemu (sc. Jesusowi) zbieżą ludzie nazareńszczy i żydowszczy mistrzowie (plebs... Iudaeorum civitatis Nazareth et Pharisaeorum) rzekąc k niemu |
| lud, narod, rodzaj żydo(w)ski, ludzie, synowie żydowszczy, plemię, pokolenie żydowskie |
| Jako ludzie Mikołajewi... komenderowi pasą łąki, żyto gwałtem Mikołajewą kaźnią 1401 |
| Nauki o dobrych uczynkach: ... mieć w poczliwości wszystki ludzie (honorare omnes homines) XV ex. |
| Słuchajcie tego, wszystcy ludzie, uszyma poczujcie (auribus percipite) wszystcy, jiż przebywacie na świecie |
| (dopełnieniem zwierzęta lub ludzie): |
| Aby ludzie tacy nie wpadali we szkodę żywota obojego (ne in periculum incidant vitae utriusque) |
| Wstąpili ludzie i rozgniewali sie, boleści odzierżeli (BZ Ex 15, 14: odzierżeli są) przebywające Filistyny (dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim Ex 15, 14) |
| Mnie listopadł dzieją, u ognia się ludzie grzeją ca 1455 |
| Będąć wam ludzie, to jest świecszczy, złe mowić a łajać w oczy XV med. |
| 'otoczenie, towarzysze, ludzie z kimś związani, socii, sodales': |
| Iże ludzie jego... jabłek nie rwali 1424 |
| Ci to ludzie, cożci oni wiele dzieci mają, wielkokroć się to jim przygadza, iżci oni nad nimi żałość widzą, przezto iżci oni rychło umirają |
| Iżeć on (sc. święty Jan) niemocne ludzie jest był uzdrawiał i takież z tych to ludzi, cożci są oni byli złymi duchy opętani |
| Tegodla, by dobrzy złości jich nie ważyli ni dbali, mowi Krystus dalej: Błogosławieni jeście, gdy wam będą łajać a źle mowić ludzie (Mat 5, 11) XV med. |
| Ludzie... mieli być silno fałą świecską ujęci XV med. |
| Chcemli... my grzeszni ludzie, do tego to wiesiela krolewstwa niebieskiego przyć, tegoć... nie możemy dostępić, a to przez daru Ducha Świętego |
| Gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie z kapłany... naprzeciw je wynidą a coć nawięcszą cześć oni mogą, toć je oni czynią |
| Jako prawie pastewnikow w Karwinie, rzekących pogrodziec, używali jego namiastkowie pospolicie i ludzie 1400 |
| Możeli wyleganiec... siedzieć w ławicy albo w ktorem urzędzie, albo być w ktorem rzemieśle albo w bractwie jako małżeńszczy ludzie |
| Mnie listopadł dzieją, u ognia się ludzie grzeją ca 1455 |
| Tako więc oni ludzie... sąć {oni} byli w grob weźrzeli |
| Ku jegoż przyściu wszytcy ludzie z ciały swojimi (cum corporibus suis) wstać imają |
| Pogrążeni są (infixae sunt, Puł: pogrędzeni są) ludzie w upaści, jąż są uczynili |
| Pogrędzeni są (infixae sunt, Fl: pogrążeni są) ludzie w upaści, jąż są uczynili |
| Jako prawie pastewnikow w Karwinie, rzekących pogrodziec, używali jego namiastkowie pospolicie i ludzie 1400 |
| Jako kaźnią Niedominej gwałtem siłą wyrąbili jej ludzie pięćdziesiąt woz chrosta 1399 |
| Jako... ludzie z Malewa napawali dobytek i wędą ryby łowili w Zdbińskiem jezierze 1408 |
| Ludzie a dobytczęta i wszytko, czsoż będzie na dworze naleziono..., spadnie na nie grad i krupy (cecideritque super ea grando) i zemrą |
| Mnie pirwej styczeń dzieją, w tenci ludzie barzo piją, a sługi sie też ści<e>kają ca 1455 |
| Sąsiedzkie ludzie, co nie słuchają ku naszemu prawu albo k sądu |
| 'ludzie należący do jakiejś wspólnoty, homines qui in uno quodam communi sunt': |
| A nie miewali nijenej liczby ci ludzie, jiż je (sc. pieniądze) brali, aby je rozdawali rzemięśl<ni>kom, ale w wierze je rozprawiali (sed in fide tractabant eam) |
| Jakom ja nie miał ani ludzie moi śladu we młynie w K<si>ąskiem w sobotni dzień po nieszporzech 1436 |
| 'ludzie, ludzkość, homines, omnes homines': |
| Sądzoni będą ludzie (iudicentur gentes, Puł: każ sędzić lud) przed obliczym twojim |
| Wszytcy ludzie, jeż to są widzieli... znamiona moja, ... a pokuszali są mnie (tentaverunt me), ... nie uźrzą ziemie, jąż to otcom jich zaprzysiągłem |
| Gdy wstali są ludzie na nas, s<n>adź żywe (Puł: snadź żywe) bychą połknęli nas (forte vivos deglutissent nos) |
| Ludzie dni wiesiołe i ludzi wielbią a błogosławią, a on (sc. Jezus) żałostne a płaczące, a owy zasię przeklina XV med. |
| Ffallit melliti sapor incautos, gl. inprouidos homines nieostrzeżone ludzie, atoniti 1466 |
| Gdy wstali są ludzie na nas, s<n>adź żywe bychą połknęli (Puł: połknęliby) nas (forte vivos deglutissent nos) |
| Goście albo okoliczni ludzie..., co u was prawa fołdrują albo żądają, mają tamo jiście odpowiedać, będzieli to prawym ortelem wniesiono (si hoc... fuerit consecutum, OrtMac 62: naleziono) |
| Ludzie, jim są prorokowali, będą pomiotani (erunt proiecti) na drogach jerusalemskich od głodu |
| Iże s łaczności zapisania alibo zastawy na wielgie szkody (ad magna damna, Dział 64: ku wielgim szkodam) ludzie przychodzą |
| Rzekł jemu: Albo przymiż mękę a cirpiż, a wszyscy ludzie będą zbawieni, albo opuści śmierć, a wszyscy będą potępieni. |
| Jakośḿ wojewodziny ludzie połapał tedy, kiedy kradli łodzią na Kuszewie jezierze 1400 |
| Tegodla kiedy czynisz jamużnę, nie daj przed sobą trębić, jako czynią licemiernicy w synagogach a na ulicach, aby je ludzie chwalili. Zawierne wam powiedam: Wzięlić pomstę swoję (receperunt mercedem suam Mat 6, 2) |
| Pogrążeni są ludzie w upaści (in interitu), jąż są uczynili |
| Jako kaźnią Niedominej gwałtem siłą wyrą[by]bili jej ludzie piędziesiąt woz chrosta 1399 |
| Jako... wyrambi[bi]li jej ludzie piędziesiąt woz chrosta 1399 |
| Aby ludzie tacy nie wpadali we szkodę (Dział 44: a tako w szkodę wpadają) żywota obojego (ne in periculum incidant vitae utriusquae), obykli są przeto wiela ludzi żyć a stać w włostnych domiech |
| Przeto bali się ci iści ludzie Boga, ale wszakoż takież i (sed nihilominus et) swym modłam się kłaniali |
| Ale oni ludzie jako źwierzęta a cielestni czytali w Piśmiech urodzenia boskiego, ale rozumem osiąc nie chcieli |
| Ludzie grzeszni pokutujcie, matuchny bożej wzywajcie, by was Panna oświeciła a w niebiosa wprowadziła ca 1500 |
| Bo nam ludzie rzeką, iżesmy śmierny lud a barzo miłościwy, iże on nas karze a my jemu za to złym <nie> wracamy |
| Lares familiares skrzatkowie, quis nos vocamus mali ludzie ca 1500 |
| Tedy pirzwe łożysko za granice ma być imiano, a tamo (ibidem) w rzece onej łowić ryby sprawnie będą obojej wsi ludzie |
| Iżeć on niemocne ludzie jest był uzdrawiał |
| W jezierze onem z obu wsiu ludzie słusznie (Dział 7: wolno) ryby łowić będą (faciant licite suas piscaturas) |
| My grzeszni ludzie spowiadamy się Bogu... naszych wszech (Spow 3: wszyćkich) grzechow, csośmy się jich dopuścili |
| Jako nie mą kaźnią ani mym pozwolenim ludzie Włostowi łapani ani ranieni 1407 |
| Ludzie grzeszni, ... Matuchny Bożej wzywajcie, by was Panna oświeciła ca 1500 |
| Cso moi ludzie wściągnęli Szymanowa człowieka, to ji wściągnęli na mem targu, iże żyto kupował na mem targu mimo mą zapowiedź 1410 |
| 'ludzie duchowni, świeccy, homines ecclesiastici, laici': |
| stany, stanowie 'obozowisko, teren obozu (także wojskowego), też ludzie przebywający w obozie, castra (etiam castra militum), homines, qui in castris sunt': |
| {Iże} gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie z kapłany, z chorągwiami... naprzeciw je wynidą |
| Gdyby... ludzie jego (sc. mieszczanina)... miecze i kordy wyjmowali na rajce (si... gladios et cultra contra consules eximerunt) |
| 'człowiek a. ludzie pełniący straż, custos aut custodes': |
| Gdy Oto... myślił o tem, kakoby ty ludzie... <nawrocił> ku dusznemu krześcijańskimu prawu, na to ćwierdził nasze miasto (ad id civitatem nostram firmavit) i postawił biskupa ku duchownemu prawu |
| Wszako są ludzie... przez domysłu umienia ku boju (sine peritia artis pugnae) |
| Najęci ludzie nie mogą w żadnej rzeczy świadczyć (in nulla causa testificare possunt) |
| Iże ci ludzie[y]... nie wyrąbali księdzu kanonikowi trzydzieści rodzajnych dębow 1442 |
| Jako kaźnią Niedominej gwałtem siłą wyrąbili jej ludzie pięćdziesiąt woz chrosta 1399 |
| coll. 'wszystko, co zostało powołane do istnienia, ludzie, zwierzęta, cały świat, omnia, quae creata sunt, homines, animalia, totus mundus': |
| My grzeszni ludzie spowiadamy się Bogu naszemu miłemu, stworzycielowi |
| Mnie pirwej styczeń dzieją, w ten ci ludzie barzo piją ca 1455 |
| Takli odpłacasz Panu, ludzie szaleny a niemądr[z]y (popule stulte et insipiens)? |
| 'ludzie biedni, cierpiący niedostatek, nędzę, pauperes, inopes, egentes': |
| Kiegdy będą wam łajali ludzie i będą sie wam przeciwiać <i> wywiodą wszytkę złość (cum... dixerint omne malum adversum vos Mat 5, 11) ca 1418 |
| Jako ludzie Mikołajewi... pasą łąki, żyto... i czynią mu szkodę 1401 |
| A przezto my, grzeszni ludzie, ... mamy... niektorą mękę na naszem ciele... pocirpieć..., aleć my tego sami sobą nie możemy dokonać, uczynić a to przez pomocy Ducha Świętego |
| Zatym się tak Saul a ludzie israhelszczy sebrali na tem udolu Terebinti (in vallem terebinthi) |
| Eże ludzie koniecznej cyrekwie, to jest czasow napośledniejszych, ... mieli być silno fałą świecską ujęci a cześć tego świata miłować XV med. |
| 'ludzie, ludzkość, omnes homines, genus humanum': |
| Jakosmy przy tem byli, kiedy ludzie opatowi... jęli jej (sc. Hanki) pastuchę, i wzdzieli mu powroz na szyję 1422 |
| Iże gdyżci ktorą świątość do miasta przynoszą, tedyć więc ludzie... s relikwijami naprzeciw je wynidą |
| Viri, ludzie, illius ciuitatis |
| Jeż to gdyż jinego pokolenia ludzie pojmują sobie za żony, padnie (sequetur) s nimi jimienie jich a przeniesiono będzie do jinego pokolenia z naszego dziedzictwa |
| Jako kaźnią Niedominej gwałtem... wyrąbili jej ludzie pięćdziesiąt woz chrosta i wiezion na jej dwor 1399 |
| Ten przysiężnikow ortel łajał ten krześcijan i wyrzekł przeciw temu taki ortel: Gdyż wszycy ludzie Żydy zową kurwisyny (nequam appellant, OrtMac 140: kurwimi syny), tedy ja <jemu> w tem niżadnej krzywdy uczynił, alem go prawie łajał |
| (o Chrystusie, de Christo) 'ten kto naprawia to co ludzie zepsuli swoimi grzechami, Odkupiciel, Zbawiciel, qui ea ab hominibus impiis corrupta reparat, Redemptor, Salvator': |
| Zatym się tak Saul a ludzie israhelszczy sebrali na tem udolu Terebinti (in vallem terebinthi) |
| Jakom nie kazał mym ludziem jachać na Stefanowę dziedzinę czynić gwałt i źwiąnicę 1395 |