CECHY RZECZY. NADMIAR RZECZY. BRAK RZECZY. UŻYTECZNOŚĆ RZECZY etc. |
brak |
'lekkomyślność, brak rozwagi, brak hamulców moralnych, nieporządny tryb życia, levitas, insolentia': |
'brak chęci, brak zgody, actus non assentiendi': |
'brak czci, brak uszanowania, zniewaga, irreverentia, contumelia': |
'brak zakrzywienia czy też brak fałszu, nulla obliquitas vel falsum nullum': |
'brak przewidywania, brak przezorności, inconsiderantia, imprudentia': |
'brak odwagi, brak pewności siebie, lękliwość, bojaźliwość, timiditas, animus pavidus': |
'brak wdzięczności, brak życzliwości, niechęć, animus ingratus, beneficii immemor': |
'niewinność, brak winy, brak grzechu, innoccentia, culpa nulla, nullum peccatum': |
'niewinność, brak winy, brak grzechu, innocentia, culpa nulla, nullum peccatum': |
'brak powodzenia, brak szczęścia, nieszczęście, calamitas, fortuna adversa': |
'brak powodzenia, brak szczęścia, nieszczęście, calamitas, fortuna adversa': |
'brak rozumu, brak rozsądku, głupota, insania, stultitia': |
Brak. |
'brak ociężałości, zwinność, zgrabność, sprawność, levitas, agilitas': |
'brak jasności myślenia, mens obscura': |
'chwiejność, brak wytrwałości w dobrym, inconstantia in bono proposito': |
'opieszałość, niedbalstwo, brak czujności, lenistwo, neglegentia, pigritia': |
'niedbalstwo, brak troski, obojętność, neglegentia, incuria, indiligentia': |
'brak dbałości o coś, niedbalstwo, neglegentia, incuria': |
'brak pamięci, niepamięć, oblivio, oblitteratio': |
'brak pamięci, niepamięć, oblivio, oblitteratio': |
'brak wiary, chwiejność w wierze, zwątpienie, desperatio, diffidentia': |
'brak umiarkowania, powściągliwości, immoderatio, immoderantia': |
'rozpacz, brak nadziei, desperatio, defectus spei': |
'okazać brak szacunku, zlekceważyć, contemnere, spernere': |
'brak zatargów, nieporozumień, pojednanie, porozumienie, concordia, concorditas, compositio': |
'pokój, brak wojen, pax publica': |
'brak wojen, stan pokoju, pax publica': |
'odpowiedniość, brak rozbieżności, congrueutia, convenientia': |
'odpowiedniość, brak rozbieżności, zgodność, conformitas, congruentia': |
'brak sprzeczności, zgodność, consensus, concordia, tu w tytule dzieła św. Augustyna': |
'brak majątku, ubóstwo, paupertas': |
'brak rozwagi, pustota, lekkomyślność, imprudentia, levitas': |
'słabość, brak sił, niemoc, znużenie, wycieńczenie, choroba, infirmitas, imbecillitas, debilitas, impotentia, fatigatio, aegritudo, morbus': |
'słabość moralna, brak odporności na zło, animus infirmus': |
z gen. rzeczownika lub zaimka wyraża brak, nieposiadanie, wyłączenie, pozbawienie, niewystępowanie tego, co oznacza dany rzeczownik lub zaimek 'bez, sine': |
'brak środków do życia, wielka bieda, przykre, ciężkie położenie, ubóstwo, niedostatek, niedola, nieszczęście, utrapienie, miseria, inopia, egestas, aerumna, angustiae': |
uwydatnia brak rozpoczęcia, trwania lub zakończenia czynności 'dotąd, do tej chwili, etiam tum, adhuc (przy czynności zaprzeczonej: nondum)': |
'nie ma, nie jest, brak, non est, deest, abest, non exstat': nie czegoś: |
'niecierpliwość, brak wytrwałości, impatientia, animus morae impatiens': |
'brak cierpliwości, wytrzymałości na coś, impatientia, animus morae impatiens': |
'brak wyrozumienia, nieustępliwość, intolerantia, animus, qui aliquid tolerare non potest': |
'brak szacunku, lekceważenie, contemptio, actus neglegendi': |
'brak wrażliwości, niewrażliwość, indolentia, natura rei, quae sensibus caret': |
'brak czystości fizycznej, brud, niechlujstwo, sordes, squalor': |
'brak zgody na coś, uniemożliwienie, actus non assentiendi': |
'brak dbałości, niedbalstwo, opieszałość, neglegentia, inertia': |
'brak dbałości, niedbalstwo, opieszałość, neglegentia, socordia': |
'niedopilnowanie, niestrzeżenie, brak dozoru, actus non tuendi, non curandi, non aspiciendi': |
'brak, niedobór czegoś, defectus, inopia, indigentia, penuria': |
'brak mocnej wiary, ufności, niedowierzanie, nieufność, incredulitas, fidei Christianae dubitatio': |
'brak odwagi, śmiałości, lęk, tchórzliwość, ignavia, timiditas': |
'brak szczęścia, nieszczęśliwy bieg wypadków, fortuna adversa': |
'niejednakowość, niejednolitość, brak jednolitości, różnorodność, nulla rei similitudo, varietas': |
'brak litości, bezwzględność, okrucieństwo, immanitas, crudelitas': |
'nieposiadanie, brak, actus aliquid non habendi, defectus': |
'brak litości, współczucia, bezwzględność, immanitas, crudelitas': |
'brak litości, współczucia, bezwzględność, immanitas, crudelitas': |
'brak litości, immanitas, animus durus': |
'brak przeczucia, przewidywania, domysłu, nulla opinio, actus nihil suspicandi': w niemnimaniu, z niemniemania, niemnimania 'niespodziewanie, nieoczekiwanie, ex inopinato, subito': |
'słabość, osłabienie, brak sił, infirmitas, debilitas corporis': |
'brak przyzwyczajenia, przystosowania się, nulla rei consuetudo': |
'brak przewidywania, actus futura non prospiciendi': z nieopatrzania 'nieprzewidzianie, niespodziewanie, nagle, ex inopinato, subito': |
'brak przewidywania, actus futura non prospiciendi': w nieopatrzeniu 'nieprzewidzianie, niespodziewanie, ex inopinato, subito': |
'brak przewidywania, actus futura non prospiciendi': z nieopatrzności 'nieprzewidzianie, niespodziewanie, ex inopinato, subito': |
'brak, utrata, zanik pamięci, zapomnienie, oblivio' (?): |
'brak poczucia pewności, bezpieczeństwa, niepewne, trudne położenie, sytuacja, status incertus, difficilis, res angustae, discrimen': |
'brak wstydu, nieobyczajność, mores pravi, turpitudo': |
'wykazując brak pokory, uszanowania, non demisse, superbe': |
II. z gen. rzeczownika lub zaimka wyraża: 1. brak, nieposiadanie, wyłączenie, pozbawienie, niewystępowanie tego, co oznacza dany rzeczownik lub zaimek 'bez, sine': a. w użyciach przydawkowych i orzecznikowych: |
'nieostrożność, brak dbałości, lekkomyślność, imprudentia, temeritas' (?): |
brak części pewnej liczby, niepełność pewnej liczby 'mniej o, minus, odjąwszy, sine certo quodam numero, certo quodam numero detracto': |
brak określonych warunków, działanie wbrew czemuś, komuś 'wbrew, przeciw, contra, adversum': przez prawa: |
'brak doglądu, dozoru, negligentia, nulla inspectio': |
'brak przyzwolenia, nulla assensio': |
'bezpieczeństwo, brak zagrożenia, securitas': |
'brak prawdziwej wiary (chrześcijańskiej), actus non profitendi disciplinam Christi, atheismus': |
'brak sporów, zgoda, spokój': tu błędnie zamiast roztargnienie: 'niezgoda, sprzeczka, kłótnia, nulla dissensio, concordia, pax, hoc loco falso pro dissensione, discordia, rixa': |
'brak roztropności, rozwagi, mądrości, imprudentia, temeritas': |
'bezwstyd, brak wstydu, lubieżność, rozpasanie, impudentia, impudicitia, lascivia': |
'brak współczucia, compassio nulla, miseratio nulla': |
'nie ma, brak, nie jest, non est, deest': |
1. 'zdarzyć się, przytrafić się, stać się przypadkiem, accidere, evenire, contingere': a. brak podmiotu a. tylko podmiot łaciński: |
'nieświadomość, niewiedza, brak wiedzy, doświadczenia, ignorantia, nescientia': |
'niepowściągliwość, brak umiarkowania, intemperantia, animus immoderatus': |
'nieustanowienie, nieustalenie, brak ścisłego postanowienia, ustalenia, rei constitutio omissa, neglecta': |
'brak winy, wolność od czynionych zarzutów przestępstwa, też w sensie moralnym bezgrzeszność, stan wolności od grzechu, innocentia, integritas': |
'brak wolności, zależność (społeczna, polityczna), poddaństwo, servitus, servitudo, captivitas': |
'brak wolności, zależność (społeczna, polityczna), poddaństwo, servitus, servitudo, captivitas': |
'brak zgody, jedności, jednomyślności, też sprzeczka, spór, zatarg, waśń, niesnaski, zamieszki, discordia, dissensio, discidium, rixa': |
'brak zgodności, niejednomyślność, odmienność, rozdźwięk, różnica stanowisk, discordia, dissensio': |
'nieprzygotowanie, brak przygotowania, praeparatio neglecta, apparatio non facta': |
'brak rozumu, szaleństwo, amentia, stultitia': |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
(podmiotem zaimek, zdanie a. podmiotu brak) przyć przed kogoś, ku komuś 'dojść do wiadomości, notum, cognitum fieri': |
'wolno jest (ze względu na brak zakazu, ograniczenia), licet, licitum concessumque est, non est vetitum, prohibitum, interdictum': |
1. 'posługiwać się słowami dla komunikowania myśli i przeżyć, verba pronuntiare, fari, verbis aliquid exsequi, dicere, loqui': a. dopełnienia bliższego brak a. dopełnieniem zaimek: |
w zdaniu brak drugiej negacji: |
'brak troski, dbałości o coś, niedbalstwo, też zwlekanie, opieszałość, neglegentia, incuria': |
'gładki przez brak włosów, lenis neque ullis comis horridus': |
'spór, brak zgody prowadzący do zwady, zamieszek, discordia, ex qua seditiones oriuntur': |
'uczucie wywołane brakiem pożywienia, brak pożywienia, esuries, fames, inedia, victus penuria': |
'rok sądowy, na którym brak stawiennictwa strony pociągał dla niej upadek w sporze, iudicii terminus, quem qui neglexisset, causam perdebat': |
'brak więzów moralnych, mores dissoluti, corrupti': |
'brak doświadczenia, prostoduszność, naiwność, simplicitas': |
'zgodność tego, co się stwierdza, co się mówi, z rzeczywistością, z faktami, z przekonaniem o rzeczywistości, treść słów zgodna z rzeczywistością, brak kłamstwa, fałszu, veritas': |
1. 'posłużyć się słowami dla zakomunikowania myśli i przeżyć, powiedzieć, verba pronuntiare, fari, verbis aliquid exsequi, dicere, loqui': a. dopełnienia bliższego brak a. dopełnieniem zaimek: |
'wątpliwość, niepewność, brak pewności, dubitatio, ambiguitas, haesitatio': |
'wahanie, zastrzeżenie, brak stanowczości, niezdecydowanie, animus incertus, dubius, haesitans': |
'powątpiewanie, brak pełnej wiary, dubitatio, haesitatio': |
(podmiotem zaimek a. podmiotu brak) wejść w obyczaj, w prawo, na przysłowie 'stać się obyczajem, prawem, przysłowiem, ius, proverbium fieri': |
'odrętwienie, brak czucia, stupor, torpor': |
'rażący brak ogłady, prostactwo, rusticitas, mores parum politi': |
wyraz wskazujący czyjeś pojedyncze występowanie, brak obiektu towarzyszącego 'sam jeden, tylko jeden, tylko ten, solus': |
'uznanie własnej małości, niższości, uległość, brak zarozumiałości, animi submissio, humilitas': |
'uznanie własnej małości, niższości, uległość, brak zarozumiałości, animi submissio, modestia, humilitas, mansuetudo': |
'brak trosk, kłopotów, zamieszania, spokój, bezpieczeństwo, pomyślność, szczęście, wytchnienie, odpoczynek, curis vacare (sensu subst.), animi tranquillitas, vita otiosa, tuta, felix': |
'brak wzroku, caecitas': |
przenośnie 'brak zdolności rozróżniania między dobrem a złem, nierozumność, bonum a malo distinguere nescire (sensu subst.), imprudentia': |
'niezależność, możność swobodnego wyboru, postępowania wedle swej woli, brak przymusu, libertas, status liber, ius suum': |
'niezależność, możność swobodnego wyboru, postępowania wedle swej woli, brak podporządkowania komuś, czemuś, libertas, ius suum': |
'bezpieczeństwo, brak zagrożenia, spokój, securitas, pax, otium': |
1. 'uszyma odebrać dźwięki, posłyszeć kogoś, coś, auribus sonos percipere, item audire aliquem, aliquid': a. dopełnienia bliższego brak albo dopełnieniem zaimek inny niż osobowy w acc.: |
'niewygórowane mniemanie o sobie, brak zarozumiałości, pokora, uległość, modestia humilitas, submissio animi': |
'brak pewności siebie, nieśmiałość, defectus arrogantiae, timiditas': |
1.a.a.'z uwagą przysłuchiwać się komuś lub czemuś, wysluchiwać tego, co ktoś mówi, starać się posłyszeć coś, też słyszeć, audire, exaudire, auscultare, aures praebere': a. dopełnienia bliższego brak albo dopełnieniem zaimek inny niż osobowy: aa. w gen.: |
'ten, co okazuje brak szacunku, lekceważenie, ubliża czci, obmówca, potwarca, qui de fama alicui detrahit, aliquem cantemnit, nullum honorem alicui habet, calumniator, detractor': |
2. 'odbierać dźwięki, też posłyszeć, usłyszeć kogoś, coś, auribus sonos percipere, item audire aliquem, aliquid': a. dopełnienia bliższego brak albo dopełnieniem zaimek inny niż osobowy w acc.: |
'okazać brak szacunku, odmówić okazania szacunku, zlekceważyć, okazać swoje obrzydzenie, wstręt, contemnere, despicere, aspernari, spernere': bez kontekstu polskiego: |
'okazać brak szacunku, zlekceważyć, okazać swoje obrzydzenie, contemnere, detestari': |
'okazać brak szacunku, odmówić okazania szacunku, zlekceważyć, contemnere, aspernari': |
'to, czego brak się odczuwa, co jest niezbędne, konieczne, rzeczy potrzebne, środki do życia, utrzymania, żywność, quae desiderantur, necessaria sunt, quae ad aliquid usui sunt, cibus, opes': |
'to, czego brak się odczuwa, co jest niezbędne, konieczne, rzeczy potrzebne, środki do życia, quae desiderantur, necessaria sunt, quae ad aliquid usui sunt, opes': |
'odczuwać brak, desiderare, egere': |
'brakuje, odczuwa się brak, potrzebę, aliquid desideratur': |
'odczuwać brak, niedostatek, desiderare, egere': |
'brak trosk, kłopotów, animus curis vacuus': |
'zwątpienie, brak nadziei, ufności, desperatio': |
'brak panowania nad sobą, szaleństwo, rabies, insania, furor': |
'odczuć brak, niedostatek napojów, stać się spragnionym, sitire': |
'odczuwać brak czegoś, desiderare aliquid': |
1. 'wykonywać głosem jakąś melodię, wyśpiewywać, opiewać, zwłaszcza czyjąś chwałę, cześć itp., cantare, laudem alicuius canere': a. dopełnienia bliższego brak (w tekście polskim): |
'brak wrażliwości religijnej, oschłość, animus a religione aversus, res divinas despiciens': |
'niedostatek, brak, ubóstwo, ciężkie położenie, inopia, egestas, res adversae': |
'brak rozumu, głupota, insania, stultitia': |
'brak dóbr materialnych, niedostatek, bieda, nędza, paupertas, inopia, egestas': |
Może bidlanica, cf. bidło 'urządzenie w warsztacie tkackim'. [W Sstp brak takiego znaczena w sv. bidło.] |
[Brak wyrazu hasłowego - por. n.m. Świerczyna w pow. kościańskim (Słownik historyczno-geograficzny woj.poznańskiego w średniowieczu V/1 s. 119 z pow. zapisem.] |
'brak rozumu, głupota, defectus sapientiae, stultitia': |
'mnich wędrowny, tu pogardliwie o zakonniku hipokrycie, którego cechuje brak umiaru, wstrzemięźliwości, monachus vagus, hic contemptim de hypocrita, incontinentia praestante': |
'brak cierpliwości, wytrzymałości na znoszenie krzywdy, cierpienia, patientiae defectus, impatientia': |
'niedoskonałość, brak czegoś, imperfectio, indigentia alicuius rei': |
'brak zdolności, umiejętności do czegoś, inutilitas, habitatis defectus': |
'brak prawa do posiadania, zawiadywania majątkiem, ius possidendi rem non concessum, potestas rem curandi non data': |
'brak wiary, wątpienie, incredulitas, dubietas': |
'brak istotnego powodu, potrzeby, zbędność, causae, necessitatis defectus, inutilitas': |
'brak wdzięczności, gratiae defectus, animus ingratus': |
'brak czegoś, tu łaski uświęcającej, indigentia alicuius rei, hic gratiae habitualis': |
'brak zagrożenia, poczucie bezpieczeństwa, securitas, cautela': |
'okazać brak szacunku, zlekceważyć, wzgardzić, poniżyć, irreverentiam praestare, spernere, minorem facere': |