| czytać |
| Przykłady: 1471 MPKJ V 61, EwZam 305, Rozm 259.448, 1429 AcOfLubl I można też czytać dziwujcie, dziwuj, dziwując etc. |
| Może niektóre przykłady należy czytać uwierzyć. |
| Może niektóre przykłady należy czytać wwieźć. |
| Quod loquendo de potencia dei ordinata, *srzodzana (może należy czytać: zrządzona), nullus potest absque caritate creata salvari XV med. |
| [Zofia Wanicowa ustaliła, że jednostkę nieciągłą należy czytać: pirwy i pośledni i rozumieć jako nazwanie Chrystusa 'Pierwszy i Ostatni', por. Z. Wanicowa, Ignota, dubia, reperta. Czytać i rozumieć staropolszczyznę, Kraków 2009, s. 70–71.] |
| [Według W. Twardzika wyraz hasłowy w tym cytacie, zapisany w transliteracji bądz, należy czytać jako będ<ąc> – nasilnie się smęciła a przeminiwszy swe światłe oblicze zb<l>adła i jej barwa, krasna jako roża będ<ąc>, przeminiła się w białość.] |
| [Według Biblioteki zabytków... wyraz hasłowy w tym cytacie należy czytać jako będ<ąc> – A Sara będ<ąc> w dziewiącidziesiąt leciech [i] porodzi[ła].] |
| [Według wydawców Mamotrektów wyraz hasłowy w tym cytacie należy czytać jako przezpiecznemu.] |
| [Według wydawców Mamotrektów wyraz hasłowy w tym cytacie należy czytać jako bysowa.] |
| [Według wydawców Mamotrektów wyraz hasłowy w tym cytacie należy czytać jako błądzą.] |
| [Według Biblioteki zabytków... wyraz hasłowy należy czytać jako wybrani. Tak też w haśle wybrać w Sstp.] [Cytat w transliteracji został skorygowany z: poszthowyeny na: poszthawyeny.] |
| [Według Biblioteki zabytków... wyraz hasłowy należy czytać jako lubo.] |
| [Według Biblioteki zabytków wyraz hasłowy należy czytać jako ufalca, tak też w dalszych tomach Sstp., por. artykuł hasłowy (uchwalca) ufalca.] |
| ~ Według Rostafińskiego 'dom nierządu'. Można też podejrzewać błąd kopisty zamiast żeleźnik. [Uwaga Rostafińskiego całkowicie błędna.Wyraz hasłowy należy czytać jako żeleźnik.] |
| 'czytać, legere': |
| ~ Może należy czytać zakąszenie. |
| ~ Można też czytać lońska, cf. Luński. |
| Est considerandum rozczytać XV med. |
| 'ten, co zna litery, co umie czytać i pisać, homo litteratus': |
| ~ Może trzeba czytać lądowe? Poprawka w definicji z "Wykazu ważniejszych błędów drukarskich i rzeczowych", s. 572, t. 6. |
| ~ Może czytać panujący? |
| [Wyraz hasłowy należy czytać łoszyna (lituanizm). Por. L. Szelachowska-Winiarzowa, Co staropolszczyzna zawdzięcza królowi Jagielle? JP XCIV, 3, s. 273–280, 2014. Por. też hasło łoszyna (Suplement I) - materiał cytowany jest tam według nowego wydania Rachunków królewskich w opracowaniu H. Wajsa, 1993 r.] |
| ~ Można też czytać łżywoć. |
| 'człowiek znający łacinę, umiejący czytać i pisać, z reguły należący lub pretendujący do stanu duchownego, kleryk, homo linguam Latinam callens, litteratus, qui semper fere ecclesiastici ordinis fuit aut futurus erat': |
| ~ Może należy czytać pasternaczek? |
| [Według Bilioteki zabytków wyraz hasłowy należy czytać jako dosta<te>cznie.] |
| [Według Bilioteki zabytków wyraz hasłowy należy czytać jako dosta<te>cznie.] |
| ~ Można też czytać jachen. Nie jest pewne, czy to rzeczywiście nazwa miesiąca. |
| ~ Według M. Borsuckiej (zob. pod Rost w Uzupełnieniach źródeł na końcu t. II) należy czytać hadek. |
| ~ Może należy czytać z kimże chcą. [Takie odczytanie w Bibliotece zabytków.] |
| ~Można też czytać nad opłcenie lub rektyfikować nadopłwitość 'superabundantia'. [W. Twardzik odczytuje wyraz hasłowy jako nadopłcienia.] |
| ~ Raczej należy czytać nalezienie a. nalazienie. [W Bibliotece zabytków nalezienia.] |
| [Być może wyraz hasłowy w tym kontekście należy czytać jako jałowicze, por. nazwę daniny wiewierzycze. Podobnie wyraz cvnycze jako kunicze.] |
| ~ Zapis myeczowe sable może należy czytać mieczowie, szable. |
| Może końcowe -ek należy czytać jako -ec? |
| ~ Może należy czytać prze krocenie 'celem skrócenia'. [W. Twardzik odczytuje wyraz hasłowy odczytany jako prze krocenie.] |
| ~ Może trzeba czytać niechaj mego lub niechajnego ? |
| ~ Może należy czytać nieczaj. |
| ~ Może trzeba czytać nie źrzeć. [W Bibliotece zabytków wyraz hasłowy odczytany jako nie<na>źrzało.] |
| ~ Można by też czytać przesłużny. |
| 'ten co nie zna liter, co nie umie czytać i pisać, homo, qui litteras non novit, legendi scrobendique imperitus': |
| ~ Przykłady w tej grupie może trzeba czytać nie naźrzeć. Dodatkowy cytat, por. Wszego dna slowa moia nenasrzana sø (verba mea exsecrabantur), przecywo mne wszistky misli gich we zle Fl 55, 5, sim. Puł. |
| ~ Może należy czytać śmirne. |
| ~ Może jednak należy czytać plesktanie. |
| ~ Może należy czytać niesprawe 'bezprawne'. |
| ~ Może należy czytać przykrzeje? |
| ~ Można też czytać z kijcem |
| [Wg wydania rot W. Kowalewicza i W. Kuraszkiewicza, Pozn 186 wyraz hasłowy być może należy czytać swą<d>nicę (?).] |
| ~ Może należy czytać zuć. |
| ~ W tym przykładzie może by trzeba czytać obełżają. |
| ~Może należy czytać zażałowany. |
| ~Może należy czytać szar. |
| ~ Może należy czytać płty, cf. Płet 1. |
| ~ Może trzeba czytać obpłacenia ? |
| [Błędne odczytanie zamiast: w okrasie 'w przepychu, w uroczystych szatach', por. Z. Wanicowa, Ignota, dubia, reperta. Czytać i rozumieć staropolszczyznę, s. 73–75.] |
| ~ Może należałoby czytać żerzada. |
| [Może wyraz hasłowy należy czytać obrębać.] |
| ~ Może należy czytać obrąbanie. |
| [Może wyraz hasłowy należy czytać obrębienie.] |
| Może należy czytać szrątka. |
| ~ Może należy czytać obwinienie? |
| ~ Można by też czytać ochopnie. |
| ~ A. Brückner daje lekcję więcej, można by też czytać jacy. [W. Twardzik: więcej.] |
| odzierżeć oblubienicę (grafika zabytku pozwala też czytać oblubienicą): |
| ~ może należy czytać żądliwy? |
| ~ Może należy czytać grabołusk? |
| ~ Może należy czytać uzkoście. ~ Bohemizm. |
| ~ Może należy czytać rędzina. |
| ~ Może należy czytać wessłowić. |
| ~ Może należy czytać grodźba 'ogrodzenie'? |
| 'ze zrozumieniem czytać, badać, intelligenti animo legere, investigare': [ścigać zakon boży] |
| W najstarszych przykładach -d- można też czytać -dź-. |
| ~ Może należy czytać cunae (zlatynizowany n. pl.) |
| ~ Może tu trzeba czytać nie ostawiaj. [W Bibliotece zabytków wyraz hasłowy odczytany jako ostawiaj.] |
| ~ Może niektóre przykłady należy czytać układać. |
| ~ Może należy rektyfikować i czytać ślaczki? |
| ~ Może należy czytać okrętnie, tj. okrutnie? |
| [Być może należy czytać umurowan?] |
| ~ Może należy czytać ozowczyes yą, tj. ozowcież ją. |
| ~ Może jednak trzeba czytać nie znała. |
| ~ Początkowe po jakby przekreślone, może więc należy czytać napełnić. |
| ~ Może należy czytać wpojone? |
| ~ Litera w- (w odczytaniu wydawcy) może być też ligaturą vi, co te zapisy pozwalałoby czytać jako wyrębić. [Wydawcy rot odczytują wyraz hasłowy jako urąbiła.] |
| ~ Może należałoby czytać usmęconą. |
| ~ Może należy czytać skotcowe. |
| ~ Można też czytać w sytności. |
| ~ Może należy czytać wzrzucenie. |
| ~ Można też czytać wwieźć. |
| ~ Może powyższe przykłady należałoby czytać zmęcać, zmącać. |
| ~ Może powyższe przykłady należałoby czytać zmęcenie, zmącenie. |
| ~ Może należy czytać pozewny? |
| ~ Może należy czytać stradzą. [W Bibliotece zabytków wyraz hasłowy odczytany jako stradzą.] |
| ~ Może należy czytać tęchnął. |
| ~ Może należy czytać troskliwość. |
| [Według Biblioteki zabytków... wyraz hasłowy należy czytać jako obrońca.] |
| 'czytać, łącząc głoski w sylaby, nie całymi wyrazami, verba syllabatim legere': |
| ~ Może należy czytać schyrzniky, tj. serzniki 'naczynia na sery, vasa caseis asservandis destinata'. |
| ~ Brückner proponuje czytać: złym uczynianim. |
| ~ Może należy czytać wgar-zać 'wzgardzać, contemnere'. |
| ~Może należy czytać wjawić, wyjawić? [W Bibliotece zabytków wyraz hasłowy odczytany jako w<z>jawił.] |
| ~ Wyraz można też czytać jako oślice – g. sg. |