| ktoś |
| 25. w konstrukcjach predykatywnych: a. z kogoś, czegoś jest, bywa ktoś, coś 'ktoś staje się, bywa a. jest kimś, czymś, aliquis, aliquid ab aliquo, aliqua re mutatur': |
| 6. (coś) komuś, na kogoś zależy 'ktoś ma prawo do czegoś, aliquis ius ad aliquid habet': a. 'ktoś ma jakieś uprawnienia, kompetencje, aliquis ius, auctoritatem habet': |
| w przekleństwie: (ktoś) zarwany dyjabłu 'do diabła (z kimś), niech go diabli porwą, diabolus eum rapiat': |
| 'ujawnić, że ktoś jest kimś, że ktoś jest sprawcą czegoś, aliquem prodere, tradere': |
| 'ktoś znajduje się nadal w dotychczasowym położeniu, sytuacji, aliquis in pristino statu manet': |
| 'ktoś zaczął żałować czegoś, ubolewać nad czymś, ktoś odczuwa żal z jakiegoś powodu, paenitet, miseret aliquem': |
| określa osobę (w jej zastępstwie rzecz), pod której władzę ktoś się dostaje, prawo, które ktoś przyjmuje jako obowiązujące: |
| 'ktoś, quidam, aliquis': |
| (komuś) czegoś, kogoś (było) trzeba 'coś, ktoś jest (było) niezbędne, potrzebne, ktoś czegoś potrzebuje, alicui aliqua re opus est (erat)': |
| 'ktoś odczuwa niepokój z powodu poczucia niewłaściwości własnego postępowania, aliquis conscientia malorum factorum angitur': |
| 'ktoś coś ma, aliquid est alicui': |
| 'ktoś pochodzący z chłopów, patre rustico ortus': |
| w sytuacjach prawnosądowych wskazuje: a. jurysdykcję, spod której się ktoś wydostaje: |
| oskarżenia, od których się ktoś (kogoś) uwalnia: |
| 'sprawić, że ktoś umiera, pozbawić życia, efficere, ut aliquis moriatur, vita privare': |
| 6. wskazuje zbiór, zbiorowość, wspólnotę, środowisko, grupę, do której ktoś a. coś należy albo której dotyczy akcja: a. ludzi: |
| wskazuje formę, postać, w jakiej ktoś występuje: |
| 'ktoś staje się pełnoletni, aliquis pubes fit': |
| przenośnie (o kimś, komu ktoś inny podlega albo się podporządkowuje): |
| 'póki ktoś jest zdrowy, mając zdrowe zmysły, aliquo bona valetudine menteque sana utente': |
| 'sprawić, że ktoś zostanie całkowicie zapomniany, alicuius nominis memoriam exstinguere': |
| do kogoś (przeważnie w znaczeniu przekraczania granic miejsca, gdzie ktoś przebywa, dicitur de loco, ubi quem habitantem adimus): |
| 'to z czym się ktoś rodzi, wrodzone cechy, quod alicui innatum est, indoles, natura, ingenium': |
| lubo jest komuś w (nad) kimś, czymś 'ktoś w czymś znajduje upodobanie, kocha, aliquis delectatur aliquo (aliqua re)': |
| 'ktoś czegoś chce, życzy sobie, na coś się zgadza, alicui placet': |
| 'pożądany, upragniony, exspectatus, exoptatus: coś jest komuś lubo 'ktoś sobie czegoś życzy, aliquis aliquid capit, desiderat': |
| 1. wziąć na siebie prawną odpowiedzialność za kogoś a. za coś, dać gwarancję, zapewnienie, porękę, fideiubere, se vadem pro aliquo (aliqua re) dare, cavere, spondere': a. z określeniami nazywającymi osobę, za którą ktoś bierze odpowiedzialność: kogoś: |
| 'sprawić, że ktoś zostanie całkowicie zapomniany, alicuius nomen vel memoriam oblivione delere': |
| 'sprawić, że ktoś staje się uparty, nieustępliwy, obdurare, pertinacem, inflexibilem facere': |
| 'sprawić, że ktoś staje się uparty, nieustępliwy, aliquem obdurare, indurare, durum, pertinacem facere': |
| 'miejsce do którego ktoś uciekł, profugium': |
| co do funkcji, godności, charakteru 'jako ktoś, w charakterze kogoś, będąc kimś, ut, tamquam, quasi': |
| 'spowodować, że ktoś, coś spadnie, strącić, też popchnąć, praecipitare, deicere': |
| co do funkcji, godności, charakteru 'jakby ktoś, jakby w charakterze kogoś, będąc kimś, tamquam, quasi': |
| 'sprawić, że ktoś, coś zostanie całkowicie zapomniane, aliquid oblitterare, e memoria tollere': |
| 'ktoś jest spragniony, aliquis sitit': |
| zjawiać kogoś 'ujawniać, że ktoś jest kimś, że jest sprawcą czegoś, zdradzać, aliquem prodere, tradere': |
| 'sprawić, że ktoś będzie mógł widzieć rzeczy tajemne, niewidzialne dla innych, efficere, ut aliquis secreta videre possit': |
| I. z acc. rzeczownika lub zaimka wyraża: 1. stosunki przestrzenne, tj. określone miejsce, wzdłuż, czy wszerz czy na wskroś którego ktoś przechodzi 'per, trans': |
| drugi (sc. człowiek) 'ktoś inny, alius quidam, alius quivis': |
| 'którymi ktoś swobodnie może dysponować, obracać, pecunia, que quis libere uti potest': |
| 'do których ktoś zgłosił pretensje na drodze sądowej, pecunia quam quis iure vindicat': |
| 'ktoś niechętnie, zawistnie spogląda, aliquis invidet': |
| wskazuje formę, postać, jaką ktoś przybiera, w jakiej występuje 'pod, sub': |
| 'ktoś czegoś nie chce, coś komuś nie odpowiada, aliquid non placet, non convenit': |
| 'przywrócić do poprzedniego stanu, uczynić takim, jakim ktoś (coś) był (było) poprzednio, odnowić, restituere, recuperare': |
| ktoś drży nogami, rękami, głosem |
| 'ktoś przepadł, jest zgubiony, periit, nullus est': |
| nie ktoś, coś: |
| 'to co ktoś powiedział, wypowiedziane życzenie, placitum verbis expressum': |
| 1. 'mieć znajomość kogoś a. czegoś, mieć wiedzę o kimś a. o czymś, wiedzieć jaki ktoś a. jakie coś jest, scire, nosse, non ignorare': a. absolute i bez kontekstu polskiego: |
| 'rozpoznać, uświadomić sobie, jaki ktoś jest, aliquem penitus cognoscere': |
| 'sprawić, że ktoś, coś znajdzie się w przykrym, trudnym położeniu, udręczyć, umęczyć, zgnębić, affligere, vexare, opprimere': |
| komuś był znoj, znoj komuś było, ktoś cirpiał znoj: |
| 'ktoś nie ma innego wyjścia, alicui nihil aliud superest': |
| 'powodować, że ktoś znajdzie się w jakimś położeniu, sytuacji, permittere, ut quis in aliquo statu maneat': |
| 'spowodować, że ktoś znajdzie się w jakimś stanie, położeniu, sytuacji, aliquem in aliquo statu relinquere': |
| 'sprawić, spowodować, że ktoś, coś spadnie, strącić, zepchnąć w dół, eicere, deicere, praecipitare': |
| 'ktoś, ktokolwiek, quisquam, quispiam, aliquis': |
| 'ktoś bliżej nieokreślony, choć wiadomy mówiącemu, pewien człowiek, quidam': |
| zaimek nieokreślny: 'niejaki, pewien, któryś, jakiś, jakikolwiek, niejeden, niewszystek, ktoś, ktokolwiek, jeden z wielu, quidam, quispiam, aliquis, non nullus, non nemo': a. użyty przymiotnikowo: |
| 'ktoś czegoś żałuje, aliquem paenitet alicuius rei': |
| I. z acc. rzeczownika lub zaimka wyraża: 1. stosunki przestrzenne: a. określone miejsce, wszerz czy wzdłuż ktorego ktoś, coś przechodzi, przesuwa się lub rozciąga, zwykle przekraczając jego granice 'per, trans': |
| jakąś przegrodę, przeszkodę, zamknięcie czy granicę, z której jednej strony na drugą ktoś, coś przechodzi, przedostaje się, przenika 'trans': |
| 'sprawić, żeby ktoś przybył, aliquem arcessere': o Chrystusie, de Christo': |
| wskazuje zdarzenie, fakt, przy którym ktoś jest obecny jako świadek: przy czymś być 'być świadkiem czegoś, alicuius rei testem esse': |
| wskazuje osobę (osoby), którą się ktoś zajmuje, opiekuje 'koło, w stosunku do, circa aliquem (sc. cura)': |
| wskazuje czynność, którą ktoś wykonuje: |
| 'w stopniu doskonalszym, bardziej niż ktoś, magis quam quis': |
| 'ktoś żałuje czegoś, odczuwa żal, paenitet, miseret aliquem': |
| 'ktoś się lituje nad kimś, miseret aliquem': |
| 'ktoś jest oskarżony, aliquis accusatur': |
| wskazuje obiekt, którego się ktoś domaga: czegoś: |
| 'ktoś (osobiście), aliquis praesens, is qui adest': |
| 'ktoś, kogo wyróżniono, wybrano spośród wielu, wybraniec, lectus, electus': |
| 'spowodować, że ktoś dokądś przybędzie, zwykle w jakiejś sprawie, efficere, ut aliquis aliquo veniat, alicuius rei causa mittere': |
| 'póki ktoś żyje, za życia czyjegoś, aliquo vivente': |
| określa formę, postać, nazwę, jaką ktoś lub coś przybiera, w jakiej występuje: |
| wskazuje na osobę, instytucję, prawo, siłę, itp., którym ktoś a. coś podlega: |
| 'ktoś odzyska wzrok, aliquis oculos amissos recuperabit': |
| 'ktoś słyszy, aliquis audit': |
| określa straż, opiekę, pod którą się ktoś dostaje: |
| określa karę, którą ktoś się godzi przyjąć, lub wartość, którą się godzi utracić w razie niewykonania zobowiązania: |
| 'ktoś, co się wyróżnia zaletami, szczególnie godny, ozdoba swojego otoczenia, homo virtutibus insignis, praecipua auctoritate praeditus': |
| o stanie prawnym: ktoś jest z małżeńskiego rodu |
| wskazuje zbiorowość, do której ktoś wchodzi: |
| wskazuje działanie, w którym ktoś uczestniczy: |
| 23. w sytuacjach prawnosądowych wskazuje: a. instytucję, urząd, jurysdykcję itp., pod które się ktoś a. coś dostaje: |
| wskazuje formę, postać, jaką ktoś a. coś przybiera, w jakiej występuje: |
| wskazuje stan, w którym ktoś a. coś przebywa, trwa (po czasownikach być, chodzić, leżeć, ostać, przebywać, stać, trwać itp.): |
| 20. wskazuje zbiór, zbiorowość, do której ktoś a. coś należy, w której skład wchodzi: a. o zbiorowościach ludzkich: |
| wskazuje działanie, w którym ktoś uczestniczy: |
| 'ktoś jest udręczony, przygnębiony, cierpi ucisk (psychiczny), aliquis vexatur, cruciatur, (animo) opprimitur': |
| 'wygląd, to, jak ktoś, coś wygląda, alicuius, alicuius rei aspectus, habitus': |
| ktoś wezdrży nogą |
| 'ktoś postawiony na straży, czuwający, strażnik, vigil, custos': |
| 'szkoda materialna a. moralna, którą ktoś niesprawiedliwie wyrządza lub ponosi, czyn szkodliwy, bezprawny, niesprawiedliwość, wyzysk, iniuria, fraus, quam quis altero infert vel ipse patitur, facinus, quo alicui damnum infertur': |
| nieokreślny 'ktoś, ktokolwiek, quisquam, quispiam': |
| zaimek rzeczowny 'ktokolwiek, ktoś, quivis, quispiam, quicumque': 1. nieokreślny: |
| zaimek rzeczowny 'ktokolwiek, ktoś, quisquam, quispiam, quicumque': 1. nieokreślny: |
| zaimek rzeczowny 'ktokolwiek, ktoś, quicumque': 1. nieokreślny: |
| zaimek rzeczowny 'ktokolwiek. ktoś, quicumque': 1. nieokreślny: |
| zaimek rzeczowny 'ktokolwiek, ktoś, quispiam, aliquis: 1. nieokreślny: |
| D. zaimek nieokreślny 'jakiś, któryś, jakikolwiek, ktoś, ktokolwiek, qui, aliquis, quispiam': 1. użyty przymiotnikowo: |
| Ktoś poklnye otcza albo maczerz (qui maledixerit patri suo aut matri), smyerczø vmrze |
| 'lata życia, czas od czyichś urodzin do chwili obecnej lub do śmierci, okres życia, w jakim się ktoś znajduje, aetas, anni vitae humanae': |
| 'umrzeć w taki sposób, jak ktoś inny, umrzeć w sposób określony przymiotnikiem, tali morte exstingui, quali alius quidam exstinctus est, morte quadam exstingui': |
| 'sprawić, że ktoś znajdzie się w przykrym położeniu, udręczyć, umęczyć, zgnębić, molestiam alicui afferre': |
| 'taki, z którego ktoś może swobodnie korzystać, liber, non impeditus': |
| 'to, z czym się ktoś rodzi, wrodzone cechy, quod alicui innatum est, indoles, natura, ingenium': |
| 1. 'wydać na świat (o kobiecie, wyjątkowo o samicy zwierząt), też sprawić, że ktoś zostanie wydany na świat, spłodzić (o mężczyźnie), wydać owoc, plony (o ziemi, roślinach), też przenośnie, in lucem edere, parere (de femina, nonnumquam de animali), etiam efficere, ut quidam in lucem edatur, gignere (de viro), fruges ferre (de terra, plantis), etiam translate': a. absolute: |
| 'doprowadzać do poprzedniego stanu, czynić takim, jakim ktoś (coś) był (było) poprzednio, reparare, ad pristinum statum adducere': |
| 'wysłuchać kogoś, czegoś, z uwagą przysłuchać się temu, co ktoś mówi, aliquem, aliquid audire, secundas aures praebere': |
| 'sprawić, że ktoś usiadł, zajął pozycję siedzącą, umieścić, efficere, ut aliquis considat, aliquem collocare, ponere': |
| 'sprawić, że ktoś się gdzieś osiedlił, osadzić gdzieś kogoś, efficere, ut aliquis aliquo loco sedem domicilium sibi constituat': |
| 'polecić, co ktoś ma powiedzieć, docere aliquem, quae verba facere debeat': |
| 'doprowadzić do poprzedniego stanu, uczynić takim, jakim ktoś (coś) był (było) poprzednio, reparare, ad statum pristinum reducere': |
| 'sprawiać, że ktoś ponosi szkodę, stratę, wyrządzać krzywdę, efficere, ut aliquis detrimentum capiat, iniuriam inferre': |
| 1. 'wyrządzić komuś szkodę na majątku, spowodować, że ktoś poniósł stratę, detrimentum rei familiaris alicui inferre': a. kogoś: |
| 'sprawić, żeby ktoś zasnął, in soporem collocare aliquem, somnum alicui parere': |
| 'sprawić, że ktoś utyje, stanie się grubym, tłustym, efficere, ut aliquis crassus fiat': |
| 'sprawić, że ktoś staje się nieustępliwy, nieugięty, niewzruszony, efficere, ut aliquis cedere nesciat, invictus, constans sit': |
| 1.a.a.'z uwagą przysłuchiwać się komuś lub czemuś, wysluchiwać tego, co ktoś mówi, starać się posłyszeć coś, też słyszeć, audire, exaudire, auscultare, aures praebere': a. dopełnienia bliższego brak albo dopełnieniem zaimek inny niż osobowy: aa. w gen.: |
| 'przysłuchiwanie się z uwagą komuś lub czemuś, wysłuchiwanie tego, co ktoś mówi, audientia, auditio, actus audiendi': |
| 'słuchać kogoś, czegoś, z uwagą przysłuchiwać się temu, co ktoś mówi, aliquem, aliquid auscultare, secundas aures praebere': |
| 'odbieranie dźwięków, tego, co ktoś mówi, auditio, actus audiendi': |
| przenośnie 'ktoś pomagający, auxiliator': |
| 'zniszczyć ogniem, sprawić, że coś, ktoś spłonie, comburere, igni consumere': |
| 'ktoś postawiony na straży, czuwający, strażnik, vigil, custos': |
| 1. 'wymiar pionowy, wysokość, do której ktoś wyrósł lub coś urosło, statura, altitudo': a. o ludziach, de hominibus: |
| komuś srom 'ktoś się wstydzi, aliquem pudet': |
| użycia specjalne: w błąd wwieść, wwieść w błąd 'udzielić mylnych informacji, sprawić, że ktoś poweźmie mylny sąd o czymś, aliquem in errorem inducere, adducere': |
| 'warunki, w jakich ktoś się znajduje, res alicuius': |
| ktoś nie statczył |
| 'ktoś doznaje zawrotów głowy, aliquis vertigine corripitur': |
| wydać się jako ktoś |
| wydawać (się jako ktoś, jakimś) |
| 'czynić tłustym, powodować, że ktoś tyje, pinguem reddere, saginare': |
| 'ktoś dobrze wiedzący o czymś, mogący o tym powiadomić, qui rem quandam bene cognitam habet, qui de ea docere potest': |
| 'ktoś coś ma, aliquis qliquid habet': |
| 'przykrzy się komuś, ktoś odczuwa zniechęcenie, obrzydzenie, aliquis taedio, alicuius rei captus est' : |
| 'z uwagą przysłuchać się temu, co ktoś mówi, słuchając, przyjąć coś do wiadomości, audire, exaudire, auribus percipere': |
| 'z uwagą przysłuchać się temu, co ktoś mówi, słuchając, przyjąć coś do wiadomości, exaudire, auribus percipere': |
| 'z uwagą przysłuchać się temu, co ktoś mówi, przyjąć coś do wiadomości, exaudire, auribus percipere': |
| 'przyłapać na mówieniu czegoś nagannego, karygodnego, stwierdzić, że ktoś użył karygodnych słów, in malis verbis, poena dignis aliquem prehendere, statuere aliquem verba poena digna dixisse': |
| B. uczynić kogoś, coś kimś, jakimś 'przydzielić komuś jakąś funkcję, godność, jakość, spowodować, sprawić, być przyczyną, że ktoś, coś staje się kimś, czymś, jakimś, munus aliquod alicui assignare, honorem, qualitatem alicui tribuere, auctorem esse, efficere, ut alicuius, alicuius rei status vel natura mutetur': a. określeniem predykatywnym, rzeczownik: uczynić kogoś, coś kimś, czymś: z określeniem predykatywnym w acc.: |
| 'przydzielić komuś jakąś funkcję, godność, jakość, spowodować, sprawić, być przyczyną, że ktoś, coś staje się kimś, jakimś, munus aliquod alicui assignare, honorem, qualitatem alicui tribuere, auctorem esse, efficere, ut alicuius, alicuius rei status vel natura mutetur': określeniem predykatywnym rzeczownik w nom. (orzeczenie w stronie biernej): |
| 'przestraszyć zapowiedzią czegoś złego, sprawić, że ktoś będzie się bał, mala quadam re praedicta alicui metum inicere': |
| ukazać się jako ktoś: |
| 'sprawić, że ktoś umiera, efficere, ut aliquis moriatur': |
| 'ojczyzna, kraina, z której ktoś pochodzi, gdzie się urodził, patria, terra natalis': |
| wskazuje ubranie, okrycie, zbroję, w których ktoś występuje, działa: |
| 'ktoś, aliquis, quidam': |
| 'w taki sposób, jak ktoś biorący coś w najem, tak jak najemnik, modo mercennario, sicut mercede conductus': |
| 'ktoś występujący sam, qui ipse, singularis prodit': |
| 'ktoś kto przędzie, quae fila deducit, lanifica': |