| nos |
| Crux enim tocius beatudinis nobis causa est, quia liberavit nos a cecitate erroris et de tenebris nos reddidit luci. Hec debellata, swoyowani, nos quieti sociavit XV med. |
| Ne hostis nos surripiat, gl. decipiat clandestine potaiemnie podchuaczilby, pogransilby, osemdalby (pro osemotalby?, precamur sancte domine, defende nos in hac nocte,... ne gravis somnus irruat, nec hostis nos subripiat) 1444 |
| Nos... videntes negocium vlg. potrzebø huius terre, nos suprafati posuimus dari nunccio..., quod quilibet nobilis, qui kmethones non habet pro grosso vlg. sz grosch, det grossum et qui haberet kmethones pro grosso, sz grosch, extunc a quolibet kmethone det medientem 1453 |
| Extunc idem dominus Conradus dux et ipsius consors... poterint omnia bona... omnium mercatorum ciuium... arrestare... et in sortem debiti principalis et huiusmodi totidem succumbicionis nos computando tandiu, quosque nos... de prefati principali debito et huiusmodi succumbicioni pena al. przepadku... satisfecerimus 1465 |
| Terror pernicibus alis nos penetrans volucri fulmine, strach obyassnyonymy scrzydlj przestraschywszy lisnyenym, strauit humi 1466 |
| Przipandzon impellens (ne forte veniens occupet, sc. Absalom, nos et impellat super nos ruinam II Reg 15, 14) 1471 |
| Dulcis noster celestis pater, videns nos in solo huius vite circumfluentibus, *przyplynoczich, undique procellis, welny, agitari, vocat nos sine intermissione ad portum salutis XV med. |
| Ille, qui debet super altum montem transcendere, ostendit, ut se inclinet... Sic precise, rowne, spiritualiter: si nos volumus ad montem regni celestis ascendere, debemus nos inclinare per humilitatem XV in. |
| Et in hiis omnibus inter nos et vos chaos, magnum chaos welke rossdzele<nie>, chaos proprie granicze, firmatum est wtwerdzone gest (inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ut hi, qui volunt hinc transire ad vos, non possint neque inde huc transmeare Luc 16, 26) XV med. |
| Celestis pater videns nos in solo huius vite circumfluentibus undique procellis, welny, agitari, vocat nos... ad portum salutis XV med. |
| Ideo nos omnes Xpiani debemus nos adornare non solum vestibus temporalibus, sed eciam spiritualibus, slosyvsy syebye (leg. z siebie) veteres vestes, sc. pecata mortalia ca 1500 |
| Zbawil ies wem nas od vdrøczaiøczich nas (salvasti enim nos de affligentibus nos, Puł: od męczøczich nas) |
| Carissimi, si sic deus dilexit nos, et nos debemus altervtrum diligere wzagemnye geden drugyego mylowacz (I Jo 4, 11) XV med. |
| Sic nos si volumus esse victores, debemus habere equum, super quo equitamus, et non equum super nos, qui est caro nostra, quam debemus disponere sicut equester, yesdnik (GlKazB II 101: yezdzecz), cum equo XV in. |
| Tempus est nos convertendi, tempus est nos premiandi obdarzanyą XV p. post. |
| Dedit nobis exemplum quomodo debemus fruentibus, gl. furentibus, iracundis pyrzchayaczem, <pirzch>lywem, contra nos eisdem nos subtrahere ca 1500 |
| 3. bot. różne rośliny z rodziny Geraniaceae: a. czapi nos 'Geranium Robertianum L.': |
| bociani nos: '?': |
| 'ja (pluralis maiestaticus używany przez osobę sprawującą władzę, króla, księcia, papieża, biskupa), nos (pluralis maiestaticus, a rege, duce, papa, episcopo adhibitus)': |
| Item si Tribuch Ricz, hominem Iohannis Nosz,... poludzø homines domini Ihnath Kvtisky de Nyesznow, tunc odleczye [odleczye], hoc est ab anno, Nosz Ihnathoni solvere tenebitur, iuxta quod in terminis proximioribus eundem Tribuch *polvdzo et iuxta poludzenya Iohannem Nosz decernemus per sentenciam diffinitivam super odleczye 1437 |
| Si Tribuch Ricz, hominem Iohannis Nosz..., poludzø homines domini Ihnath..., tunc odleczye... Nosz Ihnathoni solvere tenebitur, iuxta quod in terminis proximioribus eundem Tribuch *polvdzo, et iuxta poludzenya Iohannem Nosz decernemus per sentenciam diffinitivam super odleczye 1437 |
| w utartych zwrotach: co do tego mnie, co nam do tego 'to mnie (nas) nie dotyczy, quod ad me (ad nos) non pertinet': |
| Azalybichmi temu (sc. ofiarowali), gemusz sze Egipsczy klanyayø przed nymy, bi nas obrzuczyli kamyenym (quodsi mactaverimus ea, quae colunt Aegyptii coram eis, lapidibus nos obruent) |
| Quod nos Kazimirus... rex... dedimus et tenore presencium perpetuo assignamus eidem Iohanni et sue posteritati legittime officium in zuppa nostra Bochnensi vlg. barkmistrzowstwo nunccupatum cum omni iure et cum omnibus prouentibus et utilitatibus ad ipsum officium spectantibus 1368 |
| Testes contra Annam coniugem Joha<nnis>... Thako nam pomoszy bog..., ysz ta *panya Hanka nye opchodzyla sza *nyszødna slø s rzeczø, my vyemy y k szwey dvszy byerzemy, ysze yest dobrego occza y dobrey macz<e>rze. Pro quo citaverat Anna... nobilem Jacobum... hoc est de vituperatione, quod esset basterka, in isto se non emundavit et in illo villipendio mansit et nos ei dederamus per bonas et nobiles feminas, quod deberet per eas emundari et illa nec eas constituit, nec sola fuit 1450 |
| Bracza naschy lawnyczy post nos ad scampnum locati ca 1475 |
| Bronycz salvare (num salvare nos poterit iste? I Reg 10, 27) 1471 |
| Zidzi... bødøcz pyøczdzesyøt møzow a sto, gisz przichadzaly ku mnye (Judaei... centum quinquaginta viri et qui veniebant ad nos) |
| Ty, gospodne, chowacz bødzesz nas (servabis nos) y strzedz bødzesz nas |
| Stroni, chczancz kv konczv zgodi... przycz, w nas... spvsczyli y poszlubyly, iako w iadnacza szlvbyonego, w falcząn, skazacza y prziaczelskego vcladacza (in nos... compromiserunt tanquam in arbitrum compromissarium, arbitratorem, laudatorem, definitorem seu amicabilem compositorem) dayąncz... naam... mocz, abychom mogli... na thi czlonki virzecz, vfalycz a skazacz, wgednacz a vrząndzicz |
| My, panye, thwoy szludzy... tego Crista... w nyebyossa *chwalebnye wstøpyenye (Msza I. VII: wyelebnego wsztąpynya, III: *blogoslawyoney, fhalebney wstąpyenye w nyebo) dayemi... obyathø (domine, nos servi tui... eiusdem Christi... in coelos gloriosae ascensionis offerimus... hostiam) 1426 |
| Wydzalo szą naszim slachcziczom w *wyeczom wylgem, czsosz y my vstawyamy wyekvyscze dzyrzecz (visum extitit nostris nobilibus in colloquio generali, quod et nos decernimus perpetuo observandum), abi... vsilnyczi dzewycz... prawem polskim... povynny bili bycz othpovyedzecz |
| Nos jego... nie był barzo długi ani krotki, a w czas mały, okrągły, to jest schylony (nec longus erat nimium, nec brevis... sed ad modum debitum parum aquilinus) |
| Quod nos Borislaus et Andreas... donamus et assignamus perpetuo suum mansum... liberum pro cultura rectoris ecclesie..., quem exemptum esse volumus ab omnibus nostris iuribus,... similiter unam zabavam, lacum cum humuleto, pratum ad duodecim currus (1358) 1523 |
| Sed plerumque spiritus sanctus mansionem apud nos non facit, quia venienti aditum reserare contendimus zabranyamy (poprawione przez pisarza z zabaramy) 1475 |
| Boga proszmy nabozni, abi dziennich vczynkoch nas zachowal od grzechow (ut... nos servet a nocentibus, sc. actibus) |
| Si iam volumus sentire eadem pecata in nobis, eiciamus ea a nobis, ne nos apprehendat mors, id est zachyczyla, in eis XV p. post. |
| Angeli nos custodiunt, ne a demonibus iugulemur zadavyeny biszmy bili XV p. post. |
| Ubi tantum cum 300 selectissimorum raytarorum militibus sumptu proprio conductis... ad nos castraque nostra uenit 1455 |
| 'coś się do kogoś odnosi, coś kogoś dotyczy, obchodzi': |
| Elegit nos ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immaculati przes zakalu (Eph 1, 4) |
| Spiritus sanctus contra omnia vicia nos erudit, vt... contra obstinacionem vlg. zakamyonowanye, dat fontem lacrimarum XV ex. |
| Pomny naas, gospodne, w dobrowolstwye lvda twego, nawyedzy naas we zbaweny twogem (memento nostri, domine, in beneplacito populi tui, visita nos in salutari tuo) |
| Gdze skazanye stolcza papyeszkego bi bilo, gemvsz mi zakonv albo obelszenya dacz nye mozemi (cui nos legem dictare non possumus, Dział 5–6: ktorey my moczy dacz rozgrzeszenya nye mamy), chczemi, abi forma przekazanya... pylnye chowana |
| Gospodne, iaco szczitem dobrey woley twoiey coronowal ies nas (ut scuto bonae voluntatis tuae coronasti nos) |
| Scoltetus... aggerem... poterit sublevare et erigere, et quid inundabit al. zaleye in hereditatem nostram Sulow, super hoc nos duos terrigenas... debemus locare (1424) 1457 |
| Nos possumus pascua vlg. zalaszny in agris advocacie nostre libere facere (1448) XVI |
| Na vyelykich roczech przes naas czynyonich (infra terminos generales per nos tunc celebratos) |
| Nos yego y vsta bez wschey ganibi, brodan mayanci dostatecznan y dlugan, yego wlosom podobnan, a wspod rozdzelonan ca 1418 |
| A przeto ti, rzecznicza nasza, ony twoie miloserne oczi k nam luthoscziwie nawroczi (misericordes oculos ad nos converte) |
| Si ita Xc nos viderit suam natiuitatem celebrantes, pro certo, zapevnye, prestabit, id est dabit nobis hic spacium in bonis operibus perseuerandi XV p. post. |
| Et in hiis omnibus inter nos et vos chaos firmatum est, gl. magnum chaos welke rossdzele<nie> (1471 MPKJ V 124: rozdzielenye, dzaal) wtwerdzone gest (Luc 16, 26) XV med. |
| Audi nos, virgo dignissima, nam te filius nichil negans honorat nyczsz nye zapowyadayącz, czczy XV med. |
| Nos prohybemus vlg. zapowyadami aquisicionem istius inmediate supra, quia pro Hanka... soluimus triginta marcas caucionis fideiussorie ad istas hereditates, fideiussimus et soluimus triginta marcas, ideo interdicimus istam aquisicionem 1419 |
| Hii, Vrbanus et Franciscus, tercium terminum attemptantes pro lucro habere clamaverunt et dixerunt. Sed nos pro lucris eisdem non dantes, dedimus ad plures dominos ad proximiores terminos ad requirendum al. na doklad, si habent pro lucro an non 1438 |
| Bo potrzebuge... szmyaloscz przewrothnich, abichom nye bily samym slosczy zapowyedzenym doszycz mayanczi (ut nos simus sola delictorum prohibitione contenti), alye thesz bichom vyną pomsti przestampczom wstawily |
| Nonne deus omnipotens si voluisset, potuisset carnem suam sub propria specie dare,... sed voluit eam velare, zaszlonycz, speciebus panis, ut fides in nos cresceret 1477 |
| Non debet meritum turpis delere vetustas, gl. antiquitas zastarzaloscz, accepti memores nos decet esse boni 1466 |
| Lares familiares skrzathkovye, quos nos vocamus maly lvdzye ca 1500 |
| O fratres carissimi, videmus, quanta est diversitas, rozmagitocz, erroris inter nos! XV p. post. |
| Diffamat roznoschi, vywolawa (diffamat in nos peccata disciplinae nostrae Sap 2, 12) 1471 |
| Naam... *towariszstwo dacz raczy s... swystkimi ('wszystkimi') swøtimi twimi, w gychsze nas *towariszstwo, nye *donymacz zaslugi (Msza I: nasz *leczyczel othplati, IV: vazyczyel othplaty, VI: *domymacz zasluzenya, VIII: domnymayąnczy sluzenya), ale odpusczenya, proszimi, roszdaw[a]cza, przipusczy (nobis... societatem donare digneris cum... omnibus sanctis tuis, intra quorum nos consortium, non aestimator meriti, sed veniae, quaesumus, largitor, admitte) 1424 |
| Memento eciam, domine, famulorum famularumque tuarum et eorum, qui nos precesserunt rospomyen (Msza III: wspamyąntay, I. IV. VII. XII: pamyathay, VIII: wspomyeny) thesz, pane, slug y szluszebnycz thwych, y onych, kthorzy nasz przesly 1446–7 |
| Przeto na ktoremkoly myescye vsliszicye swyøk trøb, tam syø zbyegnycye k nam (illuc concurrite ad nos) |
| Poslalczy gest dari..., a samczy takyesz za namy gydze (ipse quoque post nos venit) |
| Micolay sedl na naszø dzedzinø gewaltem y urznøl newescze nos 1397 |
| Possczia aditus (nos ergo signo domino tutemus nostra pectora, ne serpens ille calidus intrandi tenet aditus) 1444 |
| Pamyetaymy nynye przyrodzenye czyala pana Iesucrista naschego, nadzyevaymy szye, yze v tem nycz nye grzeschemy any zb<ł>adzyemy (Iesu nunc comlexionem si commemoramus, errare vel delinquere nihil nos speramus) |
| Zbawony vczyn nas, gospodne, ... y sberzy (Puł: zbyerzy) nas z pogan (congrega nos de nationibus) |
| Ne yest podobenstwo naszego seszcza ut hi.... transire... non possint (inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ut hi, qui volunt hinc transire ad vos, non possint Luc 16, 26, Rozm 396: ktorzy by chczyely k vam od nasz przydz) ca 1450 |
| Gemusz (sc. św. Janowi) rzekl Iesus: Nyechay nynye, bo tako yest nam podobno popelnycz wschytka pravdą, czvsch nadoplczyenya czlovyecztva (sic enim decet nos implere omnem iustitiam, id est superabundantem humilitatem) |
| Nos itaque huiusmodi sentenciam iudicis, quod non fuit aliqua provocacione suspensa, Polonice ne nagonona (AKPr II 20. 229. 357. 417. 486. 570, AKPr IV 29. 124. 193. 291. 373. 654: ne naganona), declaramus transivisse in rem iudicatam 1400 |
| Volaly szą (sc. demony): Poskoczmy s tego myasta, bocz nasz pądzy od lyvdzy (nos pellit ab hominibus), yen nasz stvorzyl slovem |
| Ex hoc perculsi, gl. nos... custodes (sc. sepulcri Christi) sgromyeny, ruimus vertigine 1466 |
| Zgwalczil (war. lub.: s<g>walczyl) oppressit (virum, qui attrivit nos et oppressit inique, ita delere debemus II Reg 21, 5) 1471 |
| Lares familiares, skrzathkovye, quos nos vocamus maly lvdzye ca 1500 |
| Nakrziwyoną raną arcuato wlnere (unde cesset arcuato vulnere contra nos insurgere scorpius Jos prol.) 1471 |
| Ecce nata est, que per filium suum salvatorem nostrum ab hoc laqueo nos redemit... et destruens malediccionem dedit benediccionem, quam malediccionem primi parentes nobis ordinaverant szgednaly 1448 |
| Mi thake thesz boze gymyą wzywawszi... vfalami, zrzandzami, zgednavami a zkazvgemi y skazuvancz (pro skazuyancz) vgednawami myedzi krolyem a byskupem przerzeczonim (nos... laudamus, atque ordinamus et definiendo arbitramur inter dominum regem et episcopum praedictos) |
| Reficiebant napravyaly, wskarmyaly (accensa enim pyra, reficiebant nos omnes propter imbrem Act 28, 2) 1471 |
| Jesus rzecze: Vczyn<m>y... male... stavy... naleymy... v nye vody, vyącz y vynydą ryby z vody, vyecz ye nathychmyast zlapamy (qui per nos statim capientur) |
| In ewangelio laudet angelus matrem et ventrem, Elizabeth filium et fructum, nos autem utrumque, oboye, coniugimus, slaczamy, ob matris et filii deuocionem 1461–7 |
| <Nas... wybranich twych) przykaz zawszdy <w> zlączenyu (Msza I. VIII: <do> czrody, III. IV. VI. XVI: w *czrzeedze, XIV: we trzodze, V: pospolnoscz, XII: poszpolnosczy) obdacvacz (pro obdarovacz, nos... in electorum tuorum iubeas grege numerari) XV p. post. |
| Quia nos convenimus, zlaczylismy szą, in baptismo cum patre familias, qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam (Mat 20, 1) XV p. post. |
| jedno 'jedna jednostka, jedność, unum aliquid atque solidum': |
| Xpc enim post baptismum nullum adhuc fecerat miraculum... propter IIII-or: ... secundo, ut doceret nos ostentacionem, chelpy vel przechwaly, fugere ca 1500 |
| Vyelke przeczaszenye magnum chaos (in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmatum est Luc 16, 26) XV p. post. |
| <Nąm... thowarzystwo dacz raczy... sze wszythkymi swyathimi thwimi>, myedzy kthorych nasz thowarzystwo nye naszleczyczel othplati (Msza III: *donymacz zaslugi, IV: vazyczyel othplaty, VI: *domymacz zasluzenya, VIII: domnymayąnczy sluzenya), ale laszky proszimi <roszdawcza przypusczy> (intra quorum nos consortium non aestimator meriti, sed veniae quaesumus largitor admitte) 1413–4 |
| Neprzyaczele naszi nasmewali sø nas (subsannaverunt nos, Puł: naszmyewaly szyę z nas) |
| Poloszil ies nas w przecorø søsadom naszim, klam y nasmewane (posuisti nos opprobrium vicinis nostris, subsannationem et derisum) |
| Quare nos debemus custodire a cibis, quia lex nature precepit, ut nunquam tuum corpus yszbi twego czala ne przecarmal XV in. |
| Cum autem XPc venerat in hunc mundum, ut hoc peccatum (sc. primum) deleret et destrueret, smyl, starl a skazyl, et nos mortuos viuificaret XV med. |
| Byeleczky non cittavit nos... infra unum annum et sex ebdomadas, sed tardavit al. przemyeskal iniuriam tempore al. dawnoscz krzywdzye 1498 |
| Omnis, qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et illi quidem ut corruptibilem, gl. temporalem, quod modicum est, przemynalo, ku skaszenyv podobno, coronam accipiant, nos autem incorruptam (I Cor 9, 25) XV med. |
| Wschitczi-m yako nyeczisti (ut immundus omnes nos Is 64, 6) XV med. |
| Tedy ocz by nasz ządaly (quodcumque... in nos quaereretur), tho chczelybychom gym... podlug prawa odpyszacz |
| Aves iste modice, que aput nos sunt, scilicet preperice Pol<on>ice XV p. pr. |
| Przepusczil statuit (propter quod statuit dominus deus noster verbum suum, quod locutus est ad nos Bar 2, 1) 1471 |
| [...] sanitatem corporis sui est labor, id est przerabyanye, ante prandium. Sic nos, qui predicamus, debemus przera<biać>, scilicet penitendo ca 1500 |
| Ortilegium: Nos, proconsul, ... pro jure dicimus,... quia secundum librum nostrum, quomodo canit noverce predicte medietatem bonorum viri sui defuncti et prout notum sit proconsuli, ... hoc debet eidem noverce tenere et sibi exire al. vynydz, secundum quod librum canit,... vestrum librum circa robur dimittendo zostawayancz ca 1462 |
| Myly panowye, proszymy wasz, abyscze naszego thowarzyszą y nasz zostawyly podle prawą (quatenus... nos circa iustitiam dimittatis, OrtMac 44: abyszczye oszthawyly podle prawa) |
| Bo wyelyka gnyewyvoscz bosza kapye na nas (stillavit super nos) |
| Rozdzielenye, dzaal chaos (inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ut hi, qui volunt hinc transire ad vos, non possint Luc 16, 26) 1471 |
| Strzalą przevyadayącza (war. lub.: *przewyadaczya) anteposito iaculo (quas, sc. fabulas, nos... veru anteposito easque iugulante subiecimus Dan prol.) 1471 |
| Nasz svim svøtim czalem karmy nos carne sua cibat |
| Scis in quo discrimine, nyepewnosczy, nos reliquisti XV med. |
| Nos nunquam falsificavimus monetam et minczam regie maiestatis 1478 |
| Quia amas nos invincibili, nyeprzemossną, amore XV med. |
| Swalczyl (war. kal.: zgwalczil) oppresit (virum, qui attrivit nos et oppressit inique, ita delere debemus II Reg 21, 5) ca 1470 |
| Przespieczne perfectum (Paule, mores instrue et mente polum nos transferre satage, donec perfectum largiatur plenius) 1444 |
| Nos yego (sc. Jesusa) byl ny mayącz zadnego nyestatkv (nasus erat ipsius nulliusque defectus), bo nye byl czyenky any krzyvy |
| Nyewyadlą (war. kal.: nyezwyandlv) inmarcescibilem (qui... regeneravit nos... in hereditatem incorruptibilem et incontaminatam et immarcescibilem, conservatam in caelis I Pet 1, 4) |
| Nyeschmislny insensati (nos insensati, vitam illorum aestimabamus insaniam Sap 5, 4) 1471 |
| Nyezwyandlv (war. lub.: nyeswyadlą) inmarcescibilem (qui... regeneravit nos... in hereditatem incorruptibilem et incontaminatam et immarcescibilem, conservatam in caelis I Pet 1, 4) 1471 |
| Item consolatur nos adoptando in filios dei przimuyancz albo possabyayancz nas synmy boga (Eph 1, 5) XV p. post. |
| Nos yego y vsta bez wschey ganibi ca 1418 |
| czapi nos |
| Odwroczyl yes nas opak po naszych nyeprzyaczyelyech, a czo nyenasrzely nas, plenyly (Fl: chwatali sø) sobye (et qui oderunt nos diripiebant sibi) |
| <Nas... wybranich twych> przykaz zawszdy <w> zlączenyu obdacvacz (pro obdarovacz, nos... in electorum tuorum iubeas grege numerari, Msza III. VI: udarowacz, I. IV. VIII: wlyczicz) XV p. post. |
| Aczkole zabyayączy czlowyeka podlug zakonnego vstawyenya myalby bycz glowną pomsthą scząth, skaran, my srogoscz thą obelzayącz (nos rigorem huiusmodi temperantes, Dział 55: my chczącz tho vlzycz ), vstawyamy, aby zabyayączy slachczycza trzydzesczy grzywyen... zaplaczicz myal |
| Zyskanyą dusche acquisicionis (nos autem non sumus subtractionis filii in perditionem, sed fidei in acquisitionem animae Hebr 10, 39) ca 1470 |
| Tunc nos non adiudicauimus Zauissio pro lucro, in wlgari za ziskane, sed super Scuckam penam adiudicauimus 1423 |
| Mortui resurgent incorrupti... et nos inmutabimur, id est in melius mutabimur. Sicut filix uel fenum incineratum, szeszszo<ne>, mutatur in nitrum lucidum et purum, ita corpus resolutum in cineres uertetur in corpus glorificatum, subtile 1461–7 |
| Mismi... vikupyly *vaszø bracyø Zidi, gisz bily przedany poganom, podle mozenya naszego (nos... redemimus fratres nostros... secundum possibilitatem nostram) |
| Abi Achior poznal syø, yze namy klama (quoniam fallit nos), pocyøgnyem na gori |
| Nos igitur visa iusticia... Iacobi super... Olthone easdem V 1/2 vrnas vlg. pocowi mellis cum pena XV vlg. dicta pancznadzescza, adiudicauimus et racione exepcionis vlg. o przilazbene viginti apum 1411 |
| Thedi wyąncz szescz a naamnyey cztirzi ricerze przes naasz naznamyonanee przylanczancz (quatuor baronibus per nos iudici vel subiudici adiungendis), sandzaa alybo podsandek pospolv s przerzeczonymy *riczerzymy... osandzenya mocz ymyecz mayą |
| Przeto mi nye mscymi syebye (non ulciscamur nos) nad tim, czso cyrzpymy |
| Nos autem modo debemus ei compati, oblutovacz, et deflere suam vilem mortem XV in. |
| Nos (sc. Kazimirus rex) eciam circa coronacionem nostram felicem et post apud eundem Paulum appothekarium pro nostra necessitate certas res, videlicet electuaria generum diuersorum..., muszkathellam pro nouem marcis... recepimus et leuauimus cum affectu 1448 |
| Iusz ne iest prorok a nas ne pozna daley (nos non cognoscet amplius) |
| Pomny naas (memento nostri), gospodne..., nawyedzy naas (visita nos)! |
| Wogewoda v nasz (apud nos, Dział 61: przed namy) alybo v naszych namyasthkow... sprawyedlywosczy gemv szvkay |
| Tunc nos concordatores diximus, quod Krzon<ow>y wstecz przipadla et Przibislao otpadla 1400 |
| Rzeklem gym: ... Poczcye a vdzalami muri ierusalymske... Y vsliszely Sanabalach... y Gozem, y klamaly namy, gardzøcz (et subsannaverunt nos, et despexerunt) |
| Nos Vincencius..., Gneznensis ecclesie archiepiscopus..., cum magistro Stanislao de Ploczycze murario... concordiam fecimus... super dealbacione seu tinkowanye al. pobyelacz totam ecclesiam 1437 |
| Gdzye my movymy *nymye przy krzczye: Chczesz szye krzczycz (ubi nos dicimus: Vis baptizari)? A drudzy pytayą: Czo proszvsz (pro proszysz)? A na to maya odpovyedzyecz: Vyary proschą |
| Dum filiorum Israel pueri Elizeum prophetam equitantem in asino inclammassent, illudentes et dicentes: Geszdzy, lyszku, aput nos enim dicitur hele, hele, velut kobila, kobila XV med. |
| Azalybichmi (sc. ofierowali) temu, gemusz sze Egipsczy klanyayø, przed nymy bi nas obrzuczyli kamyenym (lapidibus nos obruent) |
| Przischąznik (war. lub. rp.: poruszyly przysągy) periurarius (mamotrekt mikułowski: periurauimus przerussili przisahy; ne contra nos ira domini concitetur, si peieraverimus Jos 9, 20) 1471 |
| Nos igitur ad peticionem... capitanei Lanciciensis sincere nobis dilecti, huiusmodi libertati eorum volentes assentire, przysluchacz, ... mandamus XV p. post. |
| Perefluamus, id est *eternaniter puniamur, nye przyslvszy (mamotrekt kapitulny: pereffluamus nepržessužili), vnde flvuimus per naturam, effluimus per culpam commissam (propterea abundantius oportet observare nos ea, quae audivimus, ne forte pereffluamus Hebr 2, 1) |
| Terror pernicibus alis nos penetrans volucri fulmine strach obyassnyonymy scrzydlj przestraschywszy lisnyenym 1466 |
| Nos Wlodimirus... palatinus, notum facimus..., quod cum ad Magnum Salem essemus..., orta quaestione coram nobis, utrum villa monachorum de Claratumba Cisterciensis ordinis, quae dicitur Prandochin,... zupam, quae stan vulgo dicitur, in annona solvere deberet, huic dubitationi dominus abbas Claratumbensis finem imposuit, fidem faciens per testes idoneos, quod dicta hereditas non solvit stan, nisi in argento 1238 |
| Nos Premislius secundus... dux Polonie Maioris et Cracovie... fecimus... promulgari..., quod... Gerardo... et Henrico..., civibus Cracoviensibus,... damus, tradimus et conferimus proventus et soluciones eas, que vlg. przistaw nuncupantur (1290) |
| Nos proclivos, pochyle, et frigidos lyenyve XV med. |
| Izli (pro szli) iesmi przes ogen y przes wodø, y wwodl ies nas w ochlodzene (et eduxisti nos in refrigerium) |
| Ty wyesz wszitko vsile, gesz to iest nas przisciglo (apprehendit nos) |
| Aby mązewye szlawąthny... oszobną czczą v nasz... bili poczeszeny (pro poczczeny?, ut... apud nos... consolentur, Dział 34: <a>by... myely nyektore zachowanye czczy), vstawyamy |
| Vere diligimus (sc. deum), si a nostris nos voluptatibus coartamus. Nam qui adhuc per illicita desideria diffluit, rozdrzucza <się>, roszyrza <się>, profecto deum non amat XV ex. |
| Yest yedno slovo, ktore yest rzekl svyąthy Llucasz zydowszky (pro greczky) *deutroprokoran, any ('a my') laczynsky vtore pyrwe secundo *primo (est una dictio, quam dicit Lucas deuteroproton, nos secundoprimum) |
| Cum valida potencia Thurconice gentis cum bascha Burhemben et Ezemben contra nos congregata (1443) |
| Prziwyodl gyest statuit (statuit sermones suos, quos locutus est super nos et super principes nostros Dan 9, 12) 1471 |
| Nos eciam exemplo ipsorum non debemus differre, nye mamy odczagacz, ad Christum conversionem, obroczenya, nostram XV med. |
| Oportet nos [...] duellare, vlg. ros<t>ropnym bogem boyovacz, in mundo cum inimicis nostris spiritualibus XV med. |
| Ad hoc idem convivium nos omnes vocat, nullum excipiendo nye odcladayącz XV p. post. |
| Proszymy czye, nye vypądzay nasz s tego krolewstva, a tes aby nasz nye slal do puscze pyekelney (ne nos mittas... in profundi baratri desolationem) |
| Gospodne, iaco szczitem dobrey woley twoiey coronowal ies nas (coronasti nos) |
| Traduxit rozvyodl aut povyodl (qui traduxit nos per desertum Jer 2, 6) 1471 |
| Iacobe, apostole dei, miserere nostri, quia antequam veniat tempus incendii, rossena, nos torquemur XV med. |
| Wyelyka gnyewyvoscz bosza kapye na nas (magnus enim furor domini stillavit super nos) |
| Nos sumus locati ad ius Ruthenicum na *syrowew korzenyw 1444 |
| In his omnibus inter nos et vos chaos, roznoscz, magnum firmatum est (Luc 16, 26) XV p. post. |
| Tamo pytaly nas, gys to *yøcee wodly naz, slowa pesny, a gysz to odwedly nas (qui abduxerunt nos): Pene poycze nam z pesny Syon |
| Gospodnye wszemogøcy..., czsoszes nasza cyala kazal sobye zywo offerowacz (qui nos sacrificium tuum fecisti), prziymy dzisya nasze dusze |
| Nos tandem innocenciam Iohannis Risz cernentes ipsum iustum et fidedignum de et super eadem oblocucione al. rvgv aprobavimus 1439 |
| Ipse vtilis est, quia... omnes nos carne sua cibat et sanguine potat, wellere, runem, suo uestit |
| Nos igitur domini et iudices adiudicamus, quia non est motus al. ruszon Leonardus neque tangit aliquid suum honorem 1448 |
| Zbaw naas... panye od wszech zlosczy minølych, *nynøssych y poteem bąndąnczych (libera nos... domine ab omnibus malis praeteritis, praesentibus et futuris) 1424 |
| (o nosie, de naso) 'orli, aduncus': |
| Nos Wladislaus... confirmamus... predicto oppido nostro libram al. vaga (1441) XVI p. pr. |
| Nos consules... ciuitatis Cracouiensis... inscribimus prefatum censum quatuordecim marcarum altari... in et super pensa nostra maiori al. wyelika waga 1466 |
| My wstali iesmi (nos... surreximus, Puł: my wstaly) |
| Nos, Iohannes, ... exposuimus ad locandum silvas infrascriptas..., videlicet... silvam... situatam incipiendo a fluvio dicto vlg. Trzebeschowa usque ad vallem dictam vlg. rythi dol 1409 |
| Item nos suprascripti iudex et subiudex ponimus terminos terrestres secundos eciam omylne roki ab hodie in tribus septimanis 1460 |
| Kto me przewedze asz do Ydumyge? Wszako ty, bosze, genze opødzyl yesz nas (qui repulisti nos, Puł: yenzesz odpędzyl nas) |
| Nos Kazimirus, dei gracia dux Stetinensis..., absolvimus et eximimus... scultetos, kmethones, molendinatores, tabernatores et quoslibet incolas predictarum villarum... ab omnibus nostris solucionibus ducalibus, ut puta sep, pobor, groschowe, collectis, contribucionibus castrorum nostrorum (1375) 1505 |
| Owa ten nas chce (rp. czye) skazić swoją chytrością czarnoksięską (hic nos arte magica conatur devastare) |
| Omnis, qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet, wdzerzawa, et illi quidem, ony zaprawdą wdzerzawayą (R XXV 164: wdzerzawaya szą), ut corruptibilem coronam accipiant, nos autem incorruptam (I Cor 9, 25) XV med. |
| Pogon eciam et woyna nunquam facient,... nec oprawam coram aliquo facient, nam eandem ab ipsis fieri ad nos tantum uolumus pertinere (1284) XVIII |
| Bo tu iest bog, bog nasz na weky, on bødze oprawacz nas (ipse reget nos) na weky |
| Nos igitur... libertati eorum (sc. civium et incolarum oppidorum) volentes assentire, presertim quia racionabilia petentibus non est consensus denegandus udzyrzano XV p. post. |
| Videamus..., quia... sumus filii dei et hoc propter tria: primo sumus filii dei racione artificii, dla yego rzemyosla stworzenya, quia ipse nos sibi creavit XV p. post. |
| Nos Wladyslaus... Nycolaum... ab omnibus iuribus Polonicalibus nostrisque solucionibus ducalibus uniuersis..., puta ut sunt: pekarne, glowne, crowne, ... poradlne, poramb, *poglowny, walne... liberum facimus 1355 |
| To wszytko weszlo yest na nas (haec omnia venerunt super nos), anysmy zapomnyely czyebye |
| Nos verum dedimus librum legere, cum intraverunt litis questionem al. wsparli sye 1443 |
| Pogrzazilaby demergat (oramus, domine, ... ne nos livor edax daemonis obruat, demergat vel in inferos) 1444 |
| Sanctus Petrus monet nos, ut in concordia maneamus, sic enim permanentes unum nodum, vøzel, illius retis facimus XV in. |
| (Eia ergo advocata) oradownyczko (SalveReg 1a. 5. 15: oredownycze, 1. 3. 8: rzecznicze, 2. 4. 10. 13. 17: rzeczniczko, 6. 11. 14. 16: rzecznycza, 7. 9: orandownycza, 12: pomoczniczo, nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte) |
| Scilicet de officio, *orzednosczt, beate virginis, quia eius officio nos protegere ca 1500 |
| Dum filiorum Israel pueri Elizeum prophetam equitantem in asino inclammassent, illudentes et dicentes geszdzy lyszku, aput nos enim dicitur hele, hele velut kobila, kobila XV med. |
| Przeto Amazias, krol Iuda, wzøw przezløø radø, poslal ku Ioasowy..., krolyv israhelskemv rzekøcz: Podz a pokaszwa (Biblia Taborska: pokuswie) syebye spolu (videamus nos mutuo) |
| Oslabnye (war. lub. rp.: oslabylo) dissolute (audivimus famam eius, dissolutae sunt manus nostrae, tribulatio apprehendit nos Jer 6, 24) 1471 |
| Non consuimus (sc. nos sutores Ruthinicales) nisi more antiquo, videlicet absque apposicione corrigii circa subsaliacionem vlg. besz *wgladu 1465 |
| Nos iudex et subiudex videntes, quod dominus Iohannes Cobilenski non obedit huic nostro iuri..., ponimus al. wkladami huiusmodi causam super dominum capitaneum in eadem causa dare iuvamen al. pomocz iuxta iuris formam 1451 |
| Volumus omnes ciues idoneos pro fratribus al. za wkupnye inter nos suscipere iuxta modum et consuetudinem aliorum contuberniorum (1457) 1533 |
| Chaos magnum przepascz, veliky szchod (inter nos et vos chaos magnum firmatum est Luc 16, 26) ca 1450 |
| 'jakaś roślina kłująca, ciernista, planta quaedam spinosa': |
| schylony (o nosie, de naso) 'zagięty, orli, aduncus': |
| Bo kusil ies nas, bosze, ognen (pro ognem) ies nas pocuszal (igne nos examinasti, Puł: ognyem ies nas doszwyaczal) iaco pocuszaiø (Puł: doszwyaczayø) srzebro (sicut examinatur argentum) |
| *Triographum, id est caucionem vel inscripcionem, que sit manv propria debitorum zapysz wloszny do pyekla (delens, quod adversus nos erat, chirographum decreti Col 2, 14) ca 1470 |
| Vsliszø-li Kananeysczi..., sbyerzø syø pospolv, otoczø y ogarnø nasz (circumdabunt nos), y sgladzø ymyø nasze z zemye |
| Gdy wstaly sø ludze na nas, sødzywy (pro snadz zywe, Puł: snadz zywe) bychø polknaly nas (forte vivos deglutissent nos) |
| Nocticorax dicitur noctis corws, avis quedam, quam nos noctuam dicimus, szova, habet vngues pedum hamatos wlochate ca 1500 |
| Nec eiusdem ecclesie homines per nos... nec per vlodarios... quoquomodo iudicabuntur, sed immediate per dominum episcopum Lubucensem (1287) |
| Cassibus swimi siatkami (fraudis novae ne cassibus nos error atterat vetus!) 1444 |
| Connumeremus nos, vlg. policzmy są, vbi sunt patres, sunt ne nobiscum? XV p. post. |
| Ipsi intra nos gemimus, adopcionem filiorum expectantes a gy my w nasz szamy wnatrznye wzdychamy, wyzwolenya synow bozych oczekawayącz (Rom 8, 23) XV med. |
| Si Tribuch Ricz, hominem Iohannis Nosz..., poludzø homines domini Ihnath..., tunc odleczye... Nosz Ihnathoni solvere tenebitur, iuxta quod in terminis proximioribus eundem Tribuch *polvdzo 1437 |
| Gdy wstaly sø ludze na nas, sødzywy (pro snadz zywe) bychø polknaly (Puł: polknęlyby) nas (forte vivos deglutissent nos) |
| Bo po czyem wyedzyecz bødzem mocz..., yszesmi nalyeszly myloszcz (in quo... scire poterimus... invenisse nos gratiam) przed twyma oczyma? |
| Gorgonea forma nos percussit antropos atra, stamina nostra fere ruperat, gl. sc. destruxerat polomotalo, illa nece 1466 |
| Sed nos sumus ita fortes, sicud elephantes vyelbradovye XV in. |
| Quia nos... ei (sc. dyjakowi)... dedimus et concessimus villam al. syelisscze, dictam Holyn, in districtu Zidaczouiensi... cum omni jure, dominio, ... areis, curiis, ... nec non siluis, campis, pratis (1391) 1537 |
| Kto rany w rąką abo w nogą, abo w nos pyąthnascze, a za gynszy palecz trzy grzywny, ale za wielky (in pollice vero mutilans, Sul 67: vcząw wyelgy palecz) osm grzywyen |
| Preparemus et nos corda nostra et exhibeamus quasi librum, ut... valeant... fide et veritate per manum sancti spiritus exarari et Xpi sanguine rubricari, gl. id est illuminari vnikczony XV med. |
| Nos consules... ciuitatis Cracoviensis inscribimus... prefatum censum quatuordecim marcarum altari secundi ministerii in et super pensa nostra maiori al. wyelika waga 1466 |
| Iannowsky terminum attemptabat et marcam capere voluit pro homine et nos hominem dicto Ianowsky sentenciavimus et ostal si circa eum et iudicio marcas tres luit pro pena 1444 |
| Dvsza nassza bødz za wasz na smyercz, ale tak acz nasz nye vidasz (si tamen non prodideris nos) |
| Wyesznycze posczygacz slodzeya othmowily szą, a thakosz Nagod... konya straczil. My thake (Dział 28: zatym) w thakey przythczi wykladamy (nos itaque... declaramus)... wyesznysze kv zaplacenyv... konya... Nagodowy bicz skazane |
| Sed et mulieres quedam, a take y newesti nectore, ex nostris terruerunt nos (Luc 24, 22) ca 1425 |
| Ysze... Pyotr za tho palczow vczącze... dosziczvczinyenya ządal, my thakey w thakey przithczy thego tho Pyotra... skazalismy prziszącz (quia... petebat, nos itaque... pronuntiamus iuraturum), yako... cztirzech palczow wczącze myal oth Iana |
| Jotha Grece, Jotha Ebraice est littera, quam dicimus nos J, et est modicum signum super J illud, apex vyrszek (war. kal.: virzsek) ca 1470 |
| Quod a stupulo primo per nos succamerarium signato, stupuli sunt sippati usque ad vodka ad civitatem Dambrowka 1437 |
| Ecce ego volo tecum ad dominum Szestrenecz perdendo et [et] lucrando, quia ipse dictam fidejussoriam caucionem non fideiubuit, in wlgari ne porøczal, sed fecit inter nos amicabilem terminum 1391 |
| Omnis, qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et illi quidem ut corruptibilem, gl. temporalem, ... przemynalo, ku skaszenyv podobno, coronam accipiant, nos autem incorruptam (I Cor 9, 25) XV med. |
| Iaco Micolay sedl na naszø dzedzinø , *gewaltem y urznøl newescze nos 1397 |
| Nye opuscyl nas bog... a sklonyl nad namy mylosyerdze (inclinavit super nos misericordia) przed krolem perskim |
| My, wslyszawszy (nos audita) Andrzeyowo visznanye..., tego tho Andrzeya... skazaliszmy Mykolayewy kv doszyczvczynyenyv |
| Item consolatur nos adoptando in filios dei przimuyancz albo possabyayancz nas synmy boga (Eph 1, 5) XV p. post. |
| Nos yego y vsta (oris) bez wschey ganybi XV med. |
| Vstanowmi nad sobø przikazanye (statuemus super nos praecepta), abi z nas kaszdi dal trzecyznø szelyøgow na kazde lyato ku dzalu pana boga naszego |
| Genze gest nas poslal (misit nos), abismi ge zatraczyly |
| Panye..., przidzi, abi zdrowo vczinyl czyalo moie y duszø moiø (ut... salvos facias nos Psal 79, 3, Fl i Puł: abi zbawoni vczinil nas) |
| Lares familiares skrzathkovye, quis nos vocamus maly lvdzye ca 1500 |
| Et cum omnibus sanctis tuis, intra quorum nos consorcium... quesumus... admitte kthorimi n[y]asz w poszpolnoscz (Msza I. III. IV. VI–VIII: thowarzystwo) nye mnymayøcz zaszluzenya, alye szmilowanya proszchimi szczedrze przypuszczy |
| Nye pamyętay zloszczy naszych dawnych, rychlo vspyeszycze (Fl: przeydø nas) k nam myloszyerdza twoya (cito anticipent nos misericordiae tuae) |
| Znam, ze bog podda wam zemyø, bo strach wasz vrzvczil syø gest na nasz (irruit in nos terror vester) a omdleli sø wszitczi bidliczele |
| Nawyedzyl nasz wschodzaczy s *wyszcha visitavit nos oriens ex alto (Luc 1, 78) XV med. |
| 'identyfikacja kogoś, zorientowanie, uświadomienie sobie, kto to jest, actus aliquem cognoscendi, intelligendi, qui sit': |
| Panye boze nasz, ... nye odwraczay swego oblycza we wszey praci, *gesz nas poscygla (qui invenit nos) |
| Sub umbra dilecta ab estu mundi transfer nos ad amenitatem paradisi, gl. umbra czyeyn, estus vszyenye, goraczoszcz XV in. |
| Desinat ira tua contra nos, veni nobis pacificus et utere, *vsywa, servicio (Judith 3, 6) XV med. |
| Quod filius dei fuit mediator, poszrzednik albo yednacz, inter deum et nos 1456 |
| Nos castellanus et capitaneus... vallamus triginta marcarum inter Vassil sluszebny... et Deschko... Rutinos 1442 |
| Reficiebant naprawyaly, wskarmyaly (barbari vero praestabant non modicam humanitatem nobis, accensa enim pyra, reficiebant nos omnes propter imbrem Act 28, 2) 1471 |
| Grzimka... egit contra... Katherinam... pro sex marcis et vno fertone et nos iudicio presidentes decernimus, quod... Katherina debet uti vlg. wsziuacz latis annis a terminis proximis... ad duos annos 1412 |
| O tobyesmy schlyszely (de te nos audivimus) vyelykye dzyvy |
| Wstan, gospodne, wzpomoszi nas (adiuva nos, Puł: pomozy nam)! |
| Exemplo ergo eius et nos de virtute in virtutem ascendamus *stwopay<my> XV med. |
| Sic ipse (sc. Christus) primo incepit nos informare, et primo, ut transeamus in desertum recedendo, ostayøcz, a mundo, secundo, ut ieiunemus, et hoc est potkane cum corpore XV in. |
| Ova ten nas czye skazycz svoya chytrosczya czarnoxyąskv a temy lv[ov]y nasch chcze potrvcz (suis nos leonibus vult iam devorare) |
| Nos vero testificamur, quia abnegatus est Adam ad hereditate prefata in perpetuum et in ewum, et totaliter, Adam al. zpysuge ssye a tota geneolya et a pueris suis eviterne 1497 |
| Snacz nye bilo gest grobow w Egipczye, przeto wszøøl gesz nasz (tulisti nos), abichom zmarly na puszczy |
| Corpus vbi Cristi sepelierunt Pharisei, nos, gl. sc. milites, ibi vis somni consepeliuit, gl. prostrauit spospolicze spokladala 1466 |
| Corpus vbi Cristi sepelierunt Pharisei, nos, gl. sc. milites, ibi vis somni consepeliuit, gl. prostrauit spospolicze spokladala, ei gl. sc. Cristo 1466 |
| Sic et nos... videntes in sacramento disposicionem, sprava, panis, credamus esse carnem non mortuam sed viuam 1477 |
| Vczinki rankv twoiv sprawiay (Fl i Puł: spraw) nad namy (opera manuum nostrarum dirige super nos Psal 89, 17)! |
| Sed nos... dominum Wirzbetam... iussimus ipsum citari vlg. pouczczicz, quia idem dominus Wirzbeta... accedens personaliter ad nostram magestatem coram nobis publice fassus est eidem domino Wneslao ac suis legitimis proximitatem de predictis hereditatibus (1357) |
| Primo hortatur (sc. propheta) nos... ad divine laudis frequenciam... Secundo subiungit motive racionis, p<r>z<y>clada wznøtrzoney rzeczi, congruenciam, cum addit: Quia mirabilia fecit XV in. |
| Licet nos Xpus reconciliavit per passionem suam..., tamen, a vszakosz, ... requiritur in nobis debita disposicio ca 1500 |
| Est autem nobis illud nomen utile ad tria. Primo, quia nos in aduersis certificat s nase tesnice vybaua |
| Nos Wladislaus... comiti Samborio... donauimus advocaciam in Szgerzs... sextum quoque denarium de omni censu, ... cum omnibus vtilitatibus et proventibus, in wlgari thuroyedz, et siluis, mericis, pratis (1345) 1447 |
| Aczkole zabyayączy czlovyeka podlug zakonnego vstawyenya myalby bycz glowną pomsthą scząth, skaran, my srogoscz thą obelzayącz (nos rigorem huiusmodi temperantes, Dział 55: my chczącz tho vlzycz), vstawyamy, aby zabyayączy slachczycza trzydzesczy grzywyen porodzyczelom, dzeczem alybo przyaczelom zabytego zaplaczicz myal |
| Modo iam nihil aliud restabit ad provocandum nos, a przetosz yvsz <nic> gynnego nam nye stava kv wszyvanyv, nisi passio Xpi ca 1500 |
| Tutemus, gl. percuciamus tluczmi (nos ergo signo domino tutemus, var. timidamus, nostra pectora, ne serpens ille calidus intrandi tentet aditus) 1444 |
| Nos iudices ipsum Fredrichum pro reprehensione al. wsczagnene kmethonis cuiuslibet et pro violencia... condempnamus 1442 |
| Wwodl ies <nas> w sydlo (induxisti nos in laqueum) |
| In ciuitate nostra Cracouiensi, in platea castrensi, penes valuam, qua itur de ipsa ciuitate nostra ad domum *stayna dictam in acie et dextra parte sitam, per nos eidem Cristino... donatam (1413) XVIII |
| Jako tych pyenødzi szemskich, ktoresz noster pater wibiral, nichil plus penes nos est tantum undecim marce 1412 |
| Audiamus et nos a te responsum leticie, quod desideramus poszadamy 1456 |
| Poziraiancza zauiscz livor edax (ne nos livor edax daemonis obruat, demergat vel in inferos) 1444 |
| Usque ad fluvium Pilcza, in quo fluvio ad nos pertinente una cum lacubus circa ipsum fluvium iacentibus al. z wichodmi, liberam concedimus piscationem (1345) 1512 |
| Cuius nativitatis nos nullatenus expertes estimemus wylamvyemy sche XV med. |
| Oblupcza pyekla..., thysz nasz stolczv (leg. z stolcu) naschego nyebyeskyego <zrucił> (nos a nostris sedibus de caelo repulisti) |
| Hoc fecit dominus noster Ihus Cristus: Ecce exhereditavit seipsum, vydzyedzyczyl <się>, ut nos ad hereditatem reduceret XV p. post. |
| Dum noster pater hoc tenuit al. dzerszal tres annos et nos eciam tenuimus al. *vyderzseli 3 annos terrestri antiquitate al. szemskø dawnosczø..., tenentes al. wydzersamsy (pro wydzersawsy) terrestrem antiquitatem, sumus parati docere al. wskasza[n]cz 1419 |
| Gdisz vinidø przecziw nam (cumque exierint contra nos), pobyegnyem podawayøcz tyl |
| Prevignus cum naverca. Ortilegium: Nos, proconsul, ... pro jure dicimus, ... quia secundum librum nostrum, quomodo canit noverce predicte medietatem bonorum viri sui defuncti et prout notum sit proconsuli, ... hoc debet eidem noverce tenere et sibi exire al. vynydz, secundum quod librum canit ca 1462 |
| Przeto my... mocza szlvbv obv stron vkladamy myedzy panem krolem a tesz byskvpem (nos... laudamus atque ordinamus et... arbitramur, Sul 3: vfalami, zrzandzami, zgednavami a zkazvgemi y... vgednawami) |
| Nos... ipsis consulibus... mensuram al. strigeld omnium... staminum in civitatem Lublinensem venientium... fieri et facere concessimus... plenam et omnimodam vigore praesentium facultatem omnia et singula pannorum stamina... dimensurandi, examinandi et in mensura eiusque plenitudine comprobandi..., signeto civili... consignandi (1468) XVIII |
| Tworzyczyel fictor (domine, pater noster es tu, nos vero lutum, et fictor noster tu Is 64, 8) ca 1470 |
| Si ipse, qui est vera et eterna vita, manet in nobis et nos natura mortales in Xpo in vita vera, abholebiliter, procz scrobanya wypyszana, mors eterna in vita et in possessione fiet hodie 1477 |
| Quid nos tantuli, tyluchny, possumus dicere XV p. pr. |
| Videamus ergo, qualiter excolitur vinea ista. Recte sicut vinea terrestris. Sic nos, peccatores, debemus animam nostram spiritualiter excolere wyprawyacz XV p. post. |
| Quomodo debemus nos aptare (sc. ad suscipiendum spiritum sanctum)? Primo ewacuando, vyprosznywszi, sordes de cordibus nostris XV p. post. |
| Aby mązewye szlawąthny... oszobną czczą v nasz (apud nos) myedzy ginszymy naszymy wyernymy bili poczeszeny (pro poczczeny?) |
| Plew a szana gest dosycz v nas (apud nos) |
| Opus miserum, nadzne sthvar<z>anye, pulvis et vmbra svmvs, gl. sc. nos homines XV p. post. |
| Garriens, multa loquens, vtens scziebyeczancz (commonebo eius opera, quae facit, verbis malignis garriens in nos III Jo 1, 10) 1471 |
| Nawyedzyl nasz wschodzaczy z *wyszcha (EwZam 291: s vysoka) visitavit nos oriens ex alto (Luc 1, 78) XV p. post. |
| Szlysmy przes ogyen y wodę, y wywyodlesz (Fl: wwodl ies) nas w ochlodzenye (eduxisti nos in refrigerium) |
| Tedy szeszczy abo... cztyrzem kv sadzy y podsadkowy poleczymy (sex vel... quatuor baronibus per nos iudici... adiungendis, Sul 24: szescz a naamnyey cztirzi ricerze... przylanczancz) |
| Ergo honoremus nos, non deturpantes, nye *scaraczącz szą, peccatis turpibus XV p. post. |
| Prosequi, id est educere vyvyescz (nos enim iuxta morem Hebraicum ordinem prosequi, etiam in Septuaginta editione maluimus Esth prol.) 1471 |
| Nos Derslaus... unam tracturam cymbarum, que vlg. dicitur wivloka, per quam solebant piscatores cymbas trahere de lacu in Vislam, ... conventui... duximus conferendam 1370 |
| Myenyszly o nyewyastach, tegosmi ucyrpyely (continuimus nos) od trzecyego dnya, iakosmi na drogø wiszly |
| Diffamat rosnoschy, wyvolavą (diffamat, sc. iustus, in nos peccata disciplinae nostrae Sap 2, 12) ca 1470 |
| Prze slawø ymena twego wizwol nas (libera nos), gospodne! |
| Bo ti, boze israhelski, wizvolylesz nas ze zloscy naszich (liberasti nos de iniquitate nostra) |
| Angeli nos custodiunt, ne in peccatum actuale, wczynny, protrahamur XV med. |
| Nos... profitemur in parvis terminis, quod adjudicatum est domino abbati de Obra <et> Naslaw<o> Cowalewsky parte ex una, Ffra<n>czconi dicto Szskappa <parte ex altera> opole seu wgasd vlg. 1400 |
| Omnes enim manifestari nos, wkassacz <się>, opportet ante tribunal dei (II Cor 5, 10) XV med. |
| W swem naswietlschem przebitku in suo clarissimo palacio (regem precemur milites, ut in suo clarissimo nos ordinet palacio) 1444 |
| Tako nam bog pomozy y wszythka szwyaczą (sic nos deus adiuvet et sancti omnes, OrtMac 64: wszyszczy szwyaczy) |
| Vere diligimus (sc. deum), si a nostris nos voluptatibus coartamus. Nam qui adhuc per illicita desideria diffluit, rosdrzucza <się>, roszyrza <się>, profecto deum non amat XV ex. |
| Vderzylyszmy erumpimus (siquidem nos erupimus ad australem plagam Cerethi et contra Iudam I Reg 30, 14) ca 1410 |
| Quando nos judicio presidentes, tamquam specialis commissarius per regiam maiestatem deputatus ad exaudiendum jura, discernendum et diiudicandum causas et controuersias inter... Gregorium... ciuem de Cracouia ex una et inter... Johannem..., consulem Cracouiensem, parte ex altera, occasione domus, stabularia extra muros Ilkussienses sita, vertentes, cognitis et exauditis juribus, controuersiis ambarum parcium... et videntes ambarum parcium, tam Gregorii..., quam Johannis... excessus juris, in eo, quod ipse Johannes... obmittendo jus, in quo stabat cum ipso Gregorio pro causa inter ipsos agente, excepit se al. wszyal szye ad regiam maiestatem,... et prefatam domum dictam phuthrosz super ipso Gregorio lucratus fuerat 1493 |
| Advenit Filius Dei nos instruendo, ut non ex insipiencia, s glupstwa, corruamus 1447 |
| Nos vero prehabiti... cum consensu iuratorum necnon omnium fraternitatum in Lwow al. hanthwarkow eidem consensum prebuimus... predicte domui libertatem ab omnibus censibus (1441) 1506 |
| Nos omnes sumus collati ab eo (sc. Deo) in hoc mundo non ut in propria domo, sed aliena, ut hospites, nyegospodarze, et advene (por. Eph 2, 19, Hebr 11, 13) XV p. post. |
| Quare nos, miseros peccatores, displicet, myrsy,... penitere pro nostris peccatis,... non quod faceremus ex ignorancia, sz nyevmyathnosczy,... sed ex propria sciencia, rosumem, et malicia Dei leges... prevaricamur ca 1500 |
| 'miejsce grząskie, bagniste, grzęzawisko, loca paludosa, uliginosa': |
| Nos strenuus Petrus... ecclesiam parochialem... fundamus..., fundatamque et erectam donis... dotamus, videlicet... quatuor tunnas mellis al. poludne (1447) 1503 |
| Sic nos debemus ipsum (sc. Iesum) invitare et rogare, ut maneret nobiscum mane, id est a iuventute, meridie, id est in adolescencia, w poszrzyednosczi, vespere, id est in senectute 1476 |
| Nos igitur Andreas haeres in Wiszniewa... significamus tenore cum praesenti..., quomodo... dominus Wladislaus haeres in Domaborzh... a scrupulis (pro scopulis) al. od kopczow oppidi dicti Wlothowa, a przeroszl penes lacum dictum Pyczyno... integrum heremum... resignavit et asscripsit iuxta consuetudinem terrestrem (1440) 1566 |
| Nam... thowarzistwo raczilby darowacz s twogimi swatimy appostoly..., medzi gim<i> esze nasz <w> towoarzistwa (pro towarzistwo)..., proszimi, przimesczi (nobis... societatem donare digneris cum tuis sanctis apostolis... intra quorum nos consortium..., quaesumus,... admitte, Msza III. VI. VIII. XII. XIV: przipusczy, IV. VII: przypuscz) 1433 |
| Rivulus vero sive piscina ante rotam eiusdem molendini propter, incomoda quoquomodo eveniencia inter nos palis bifurcari debet et distingwi vlg. roseknancz koli 1389 |
| 'to co przynosi złe, niebezpieczne skutki, id, quod malos et periculosos effectus affert': |
| Sic eciam nos sumus in loco belli na s<a>woysczu, quia pugnamus cum mundo, carne propria et dyabolo XV in. |
| Brvy yey byly dobrze podnyeszyony... a tesch kv szobye nad noss nye barzo szeszle (nec fuerunt nimium ad invicem protensa) |
| Brvy yey byly... kv szobye nad noss nye barzo szeszle, alye szye byly sczysly yeden vloss na drvgy, yakoby nadobnego obraza malovanego (velut in imagine pulchra forent picta) |
| Paklybi oltarz kamyenny uczynylbi, nye bødzesz gego dzelacz s czyosanego kamyenya, bo podnyosl-ly-bi nosz swoy nad nym, zmazan bødze (polluetur) |
| 'mający duży nos, nasutus': |
| oznacza mówiącego wraz z jedną lub więcej osobami, significat loquentem una cum alio vel aliis 'my, nos' a. nom.: my: |
| Noss myala (sc. dziewica Maryja) prosty, malo pochylony (nasus eius rectus erat, parum aquilinus) |
| Wybya-ly (leg. wybijąli) komu zab albo vthna-ly mu kabalyecz palcza, czo nye gyesth czaly czlonek, albo kawalecz vcha, tho nye gyesth ochromyenye..., ale gdyby komu vczyatho czaly czlonek sz palcza albo vcho, albo nosz, vsztha, nogą, oko albo madzye, tho zowyemy chromotha podlug prawa |
| oznacza mówiącego wraz z drugą osobą 'my dwaj (dwoje), nos duo' (przeważnie jako składnik czasu przeszłego): |
| Ony nye telko pchaly y byly, alye tez plvaly y rzygaly yemv pod noss |
| 'mający krzywy nos, qui naso adunco est': |
| Brvy yey byly... nye barzo kosmate any dlvgye a tesch kv szobye nad noss nye barzo szeszle, alye szye byly sczysly (fuerunt bene stricta) yeden vloss na drvgy |
| Alye tez plvaly... yemv pod noss, aby tym vyatsche vdrączenye myal od ych smrodu |
| wskazuje kierunek akcji 'do tego miejsca, ku mnie, ku nam, usque ad hunc locum, ad me, ad nos': |
| w błędnym tłumaczeniu łacińskiego emungere 'oczyścić nos ze śluzu' jako emingere 'wypuścić mocz': |