| abo |
| wziąć złodziejstwem abo zbojem: |
| Vstawiamy, aby nye mogli wyączey smyecz zbyeszecz abo odydz, gedno geden abo dwa do gynszey dzedzyny, kromye woley tego pana, pod ktorym są abo myeszkayą (praeter domini illius villae, in qua degunt, voluntatem, Sul 44: procz voley pana honey wszy, w gey bidlą) |
| Vstawyamy..., aby... bracza abo przyaczele (amici), przyrodzeny abo daleczy... w them dzale abo rosdzelenyv staly przes trzy lyatha |
| W nyedzela abo w naroczyty dzen, abo czas in feriato die uel tempore |
| Nyektorzy zyemyanye naszego krolestwa, mayącz od nas abo od naszych namyastkow lysti przywyleyne swym myastom abo wsyam pod prawem nyemyeczskym, a wszakosz ty ysta prawa opvsczayącz, podlug praw polskych syą rządzą |
| Vstawyamy, aby gdy bracza abo przyaczele, blyszszy abo daleczy rozdzelayą syą (ut... ab invicem separati fuerint vel divisi, Sul 53: oth szebye rosdzeleny a othdzeleny bądącz), a w tem dzale bądą myeszkacz przez trzy lyata y trzy myesyącze w mylczenyv |
| <G>dy syą komv smyercz przyda kromye przycziny, tho gest, yszby syą vtlukl abo vtonąl, abo kakole gynaczey (aut alio quovis modo, Sul 41: ktorimkole gynszim obiczayem), tedy chczemy, aby o takyego czlowieka nygedna pomowa any szaloba byla |
| <A>cz kto w czudzem gayv geden abo dwa dąby wyrąby kradmye, za kaszdy dąb osmy skoth, ... a gdyby male abo zapustne porąbyl, tedy cztyrzy skoczcze pokvpy |
| 'w prawie zwyczajowym publiczne, zgodne z umową naruszenie przez wierzyciela czci dłużnika niewywiązującego się ze swoich zabowiązań, najczęściej przez ubliżanie mu słowami, conviciae, quibus secundum consuetudinem creditor debitorem sibi non satisfacientem ex convento publice carpebat': |
| <G>dy kto nagany... skazanye pana cracowskyego, tedy kocz abo torlop gronostayowy ma gemv dacz. Ale panv sandomyrskyemv abo lubelskyemv torlop z lasycz (pelles mustelinas), kaszdemv woyewodze torlop z lasycz (pelles mustelinas Sul 50: lvpyeze gronostayowe..., panv sandomyrskyemv a lvblinskyemv laszyczne, a kaszdemv woyewodzye laszycze) |
| Vstawiamy, abi nye mogli wyączey smyecz zbyeszecz abo odydz (recedere, Sul 44: vinycz), gedno geden abo dwa do gynszey dzedzyny |
| <A>cz komv konye abo woly... zlodzeystwem abo zbogem (per furtum vel spolium, Sul 65: aby czirpyączy skodą *presz slodzeysthwo alybo sboysthwo w bydle)... vezma, ten gdy przed rokiem... sadownye nye vcziny, tedy potem... ma bycz dawnoscza odrzvczon |
| Acz gego (sc. Saula) pan sam nye zabyge abo dzen gego przidze, abi umarl, abo aczbi w boiu sczedl (in proelium descendes perierit), tak my bødz pan myloscyw, isze nye wzwyodø røki mey na mazanego boszego |
| O pozwanyv nyerzadnem... Aczby naszy dworzanye... pozwany... nyenawysczyą abo chitrosczą, tedy nye mayą odpowiedacz. Alysz gdybi bili pozwany dowodnye podlug vrządv przed nas abo naszego sadzą, tedy mayą odpowiadacz (citati legitime propositis sibi actionibus coram nobis vel iudicibus nostris respondebunt) |
| Aczliby panna abo dzewka przyzwolyla syą wzącz a potem s tym w malszenstwo wstąpyla, czso yą zgwalczyl (filia... raptori consenciens et se procurans recipi a raptore, Sul 58: dzewka... drapyeszczy przyswolącz abo szą wszącz przycynyącz oth drapyeszcze), rodzyna gey posagv nye da |
| Dzewka dana (sc. za mąż) dzerszawy nye otrzyma, ale w pokolenyv blysschy wyposaszy yą, gymyenye *oderszy, wygyawszy dzeczy nyszszych slaczczyczow abo slug, abo manow, ktorych dzewkam posag y cząscz z gymyenya... w pienyądzoch ma bycz dano |
| Vstawiamy, aczby kto o zlodzeystwo abo zboy przed sądem byl namowion (accusatur, Sul 53: bandze obwynyon), a gdyby ten, ktory namowy, y ten namowiony bylibi w gedney dzedzynye abo pod gedną parrachią..., tym obiczagem badze myecz dawnoscz namowyony mymo geden rok, ale gdy ten, czso namowy, y tesz namowyony (actor et reus, Sul 53: powod a szapyerzs) bądą od syebie daleko, tedy gynsza dawnoscz namowyonemu (agentem, Sul 53: powoda) nye mosze bycz, gedno trzy lata |
| Vstawyamy, aby o rzeczy dzedzynne abo nyedzedzynne (in causis... non hereditariis), abo rzeczy wielkye sądza... wząl cztyrzy g<r>osze |
| Takye dzedzyny przedane abo zastawione podlug dawnosczy lyat przerzeczonych mayą zostacz (perpetuo remaneant, Sul 65: ostaną) v tego, komu przedany abo zostawiony |
| Laska pokriwa wy<e>loscz abo wyelycoscz, abo przeszlysnoscz grzechow (caritas operit multitudinem peccatorum I Pet 4, 8) 1449 |
| O smyerczy nyewiądomey. <G>dy syą komv smyercz przyda kromye przicziny, tho gest, yszby syą vtlukl abo vtonąl, abo kakole gynaczey, tedy chczemy, aby o takyego czlowieka nygedna pomowa any szaloba byla |
| Vstawyamy, aby w tey dzedzynye, ktora by byla nagabana... dano yawny rok, ... acz kto ma mowycz czso k tey dzedzynye, abo yszby byla gego, abo ktore prawo w nyey ma, aby... tv na rokv vkazonem praw<a> swa vkazal |
| Paknalyby byla zaloba personna, tho gest cząsna (si... quaestio fuerit personalis), yako gest o dlugy abo kthorekole rzeczy ginsze zastawne (Dział 20: aczlibi byla szaloba o dlug abo o zastawą) a... poswany wsgardzy... stacz na rokv trzeczem..., skazvgemy, aby pozyczcza... myal pelną mocz... przedanya... rzeczy gemv zasthawyone |
| Ustawyamy tesz, aczby kaplana abo swyączonego szaka gdzekoleby zabyto abo vranyono..., tedy ta parrochia ma bycz zaklyątą |
| Tesz acz wyele gych abo [cz]trzey, abo cztirzey, s mązoboystwa cziyego bilibi obwinyeny (de homicidio alicuius accusentur, Dział 30: byliby pomowieny) |
| Nyektorzy zyemyanye naszego krolestwa, mayącz od nas abo od naszych namyastkow lysti przywyleyne swym myastom abo wsyam pod prawem nyemyeczskym, a wszakosz ty ysta prawa opvsczayącz, podlug praw polskych syą rządzą |
| Laska pokriwa wy<e>loscz abo wyelycoscz abo przeszlysnoscz grzechow (multitudinem peccatorum I Petr 4, 8) 1449 |
| Dissimulare, id est obmittere al. zanyechaycz[ycz] abo zamylczecz, abo odwlecz |
| Aczby kto trawą pasl abo kosyl (depascentes vero et incidentes gramina, Sul 68: ale popaszącz alybo szirzpem posznącz thrawą), ten kosą abo plascz ma straczycz |
| <G>dy kto nagany abo narzecze skazanye pana cracowskyego, tedy kocz abo torlop gronostayowy (pelles hermelinas, Sul 50: lvpyeze gronostayowe) ma gemv dacz |
| Quia caritas opperit multitudinem, laszka przykrywa wyelgoscz, przezlysnoscz (R XXV 165: wy<e>loscz abo wyelycoscz, abo przeszlysnoscz) pecatorum (I Pet 4, 8) XV med. |
| Kto rany w rąką abo w nogą, abo w nos pyąthnascze, a za gynszy palecz trzy grzywny, ale za wielky (in pollice vero mutilans, Sul 67: vcząw wyelgy palecz) osm grzywyen |
| <G>dysz zlodzeystwo abo zboy dla wyny abo smyerczy vstawyoney podlug zaslugy przez zle ludzy bywa zatayono |
| Dzewka dana (sc. za mąż) dzerszawy nye otrzyma, ale w pokolenyv blysschy wyposaszy yą, gymyenye *oderszy, wygyawszy dzeczy nyszszych slachczyczow abo slug, abo manow |
| rozłączny w połączeniach abo też, albo też(e), alibo też 'albo także, aut etiam': |
| Przychodne abo goscze, abo vygnanycze (SKJ I 83: proschę yako przychodnyow, pyelgrzymow albo gosczy; obsecro vos tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desideriis I Pet 2, 11) 1449 |
| Illegalitas wyswyeczenstwo abo wyrvgowanye, abo wypysanye |
| Dicas mihi altius, quia non bene audio abo zabit bøcz, abo cze pesz huchloscz! 1403 |
| Illegalitas wyswyeczenstwo abo wyrvgowanye, abo wypysanye |
| Gestly czso pan abo slachta (miles aut quivis, Sul 70: slachczicz abo ktho gyny) komv wynyen, ma zaplaczycz z wlosnego |
| Wydzalo szą naszym ryczerzom, aby nygeden slyachczicz... kvpycz myal... solthysthwa w ktorey wszy procz woley pana oney wszy abo dzyrzewcze, abo patrona gey (praeter illius villae aut possessionis domini vel patroni voluntatem, var. villae domini vel possessoris aut patroni voluntatem) |
| Werzø w... szwøtych v *polszpostwo abo opczowane (credo in... sanctorum communionem) |
| Azaly placzesch... nądze abo szmyerczy an forte ploras... miseriam, an forte mortem? XV med. |
| Zaprawdę abo są poznali nasze książęta, iże to jest Krystus (numquid vere cognoverunt principes, quia hic est Christus Jo 7, 26)? |
| *Jakøm ya nye wyrambyl drew abo drzewą w lessye 1470 |
| Kocz abo torlop barany (pelles agninae) przepadnye |
| A byly thamo kamyenne sądy szescz, poloszone podlvg oczysczyenya szydowszkyego, byerzacz w szyą pewne myary dwye abo trzy (capientes singulae metretas binas vel ternas Jo 2, 6) |
| Aczby nyektory kmyecz... zbosze czygekole na polyv noczną rzeczą bral abo kradl (de nocte... receperint), tedy aczby gego ten zabyl, czyge bądze zbosze, tedy za to nyczs nye pokvpy |
| Będą znamiona w słońcu... a na ziemi udręczenie luda przed strachem chełstu abo ryczenia morskiego (in terris pressura gentium prae confusione sonitus maris Luc 21, 25) |
| Gdzekole plug w ogrodzech chodzy abo na polv, thv dzesyaczina ma bycz s pelna dana (ubicunque aratro in hortis aratum vel in campis fuerit, decima plenarie exsolvatur) |
| Chorągewna, wolna dobra abo gymyenya vexillifeoda |
| Acz thego [...] rzathko abo nyegdy [...] a tho tess chwathlywye y thess wyelmy maly czass dano bandze zakusszycz si tale [...] raro interdum [...] et hoc quidem raptim atque vnius vix momenti spacio experiri donatur XV med. |
| Ale ysze taczy zlosnyczy kv odpyranyv swey zlosczy wząly sobye w obyczay myeszkacz w myesczech abo we wsyach, gdzesz to by syą nyemyeczskym prawem odpyraly, a tako cząstokrocz swą chytrosczą od smyerczy wychodzą |
| Przydawa syą..., ysze dworzanye... albo gynszy, ktorzykole... przed sądzą naszego pozywayącz, chytrze a rozmagite szaloby wymyslayą dla vcząszenyą strony a potąpyenya: przeto... vstawiamy, aby... czy, ktore pozową..., dobre a dluge ymyeli rozmyslenye na odpowiadanye przed sadem, aby takymy chytrosczamy abo chytrzymy szalobamy nye byli przechytrzeny |
| Przydawa syą..., ysze dworzanye... albo gynszy, ktorzykole... przed sądzą naszego pozywayącz, chytrze a rozmagite szaloby wymyslayą dla vcząszenyą strony a potąpyenya: przeto... vstawiamy, aby... czy, ktore pozową..., dobre a dluge ymyeli rozmyslenye na odpowiadanye przed sadem, aby takymy chytrosczamy abo chytrzymy szalobamy nye byli przechytrzeny |
| Vstawyamy, aby obwynyeny s grzechv zaszyenya (leg. zażżenia)..., tesz nalezeny w w[e]szach abo w myesczech nyemyeczskich s prawą gych czągnyeny bily, a w prawye polskem... powynny *bądze othpowyedzecz (ut... inventi in civitatibus aut villis teutonicalibus, extra forum ipsorum trahantur et in iure polonico... tenebuntur respondere) |
| Prawo thako nowego yako starego zakonv brathoglowstwo y gynsze vkrvthne grzechy cząsko *niszczy abo pothąpya (lex... fratricidium... graviter puniat) |
| 'trudność, labor, difficultas': |
| Snamyą abo czosn na drzewye, gdzye począdzal, wyczącz yma (signum in arbore, ubi impignoravit, excidere teneatur) |
| Zaloba personna, tho gest cząsna, yako gest o dlugy abo kthorekole rzeczy ginsze zastawne (quaestio... personalis, puta pro debitis vel pro quibuslibet rebus obligatis) |
| Goduymy... nye <w> qwassye starem... slosczy..., w slosinstwe..., ale w przessnosczy abo w nyeqwassnosczy czystoti a prawdi (non in fermento veteri..., sed in azymis sinceritatis et veritatis I Cor 5, 8) ca 1450 |
| W czem czlowyek nye othpoczywa, w tem mu trwacz ne ldza abo nye moze XV med. |
| Descripcio vero ciuitatum fiebat coram legato, przed legatem abo poslem, imperatoris XV med. |
| Acz... w lesye drwa kv swemv poszythkv rąbal, ten, czyg lyas gest, za pyrwe (primo, Sul 59: pyrwey) ma wzącz syekyrą, za wtore (secundo, Sul 59: wthore) syekyrą, plascz y suknya, za trzecze (tertio, Sul 59: trzecze) woly abo konye ma wzącz |
| Aczby... tego to nye chczano przypusczycz kv oczysczienyv swey nyewynnosczy przez nas... a ten to dla tego nyeprzypvsczenya zabieszalby, przeto aby zabieszanye abo sgechanye (fuga, Sul 60: sbyesthwo) takye gemv na sromotą nye obroczono, vstawyamy |
| <A>by zemyanye abo gynszy maszowie, s pyrw (leg. z pirwu) w swey czczy szadnym zlodzeystwem nye porvszeny, od nas... myely nyektore zachowanye czczy dla swego oczysczenya |
| Gdysz slodzeystwa... przes slostnyky... cząstokrocz skrytha bywayą..., przes obrzeczenye lethney dawnosczy (per exceptionem praescriptionis annualis) chczą szą (sc.winni) obronycz..., vsatwyamy...: Gest-ly s nym (sc. powod z pozwanym) w geney wszy abo ozadze, gdze s nym slvcha bozey slvzby, thedy obrzeczenye lethney dawnosczy pochodzy (tunc obiectus annualis praescriptionis procedit), tho gest ma mocz |
| Tricesimi dicuntur szalomsche zadvschne abo szoltarze, yako tesz vigilie aut alie oblaciones sancte facte circa mortuum |
| Gdzye swyerzepycza oth razv abo oth vrazenya (ictu vel plaga) lvbo vyną czyią porzvczy, polthori grzywny... zaplaczycz ma * vszladzayączy skodą czirzpyączemv |
| Leszy we szmyertnich ranach, bo nye wem, bądzeli szyw abo umrze 1427 |
| Gdi... myesczanyn svkna alybo gynsze rzeczy kvpne... zyemyenynowy na bork da albo w szagem pozyczy (si pannos... ad praestantiam dederit aut mutuo concesserit, Dział 21: gdyby... dal svkno na borg... abo poszyczyl) mymo lysth zastawny |
| Rzecze Ionatas ku Dauidowy:... Dowyemly syø konyecznego vmisla oczcza mego za iutra abo po zaivtrzeyszem dnyv (crastino vel perendie, MamKal 68: po zagyątrznyeyschiem dnyą, leg. zajutrzniejszem dniu) |
| Tho thesz yvsz polozono wyszszey o rabyenyv w leszech abo w gayoch |
| Szescz czlowyekow ranyono, o pyancz gich mowyą tim rasem, szostego *wygmugyo, czso leszy we szmyertnich ranach, bo nye wem, bądzeli szyw, abo umrze 1427 |
| Thy dawnosczy mayą bycz trzymany, gdy ziemya gest w pokoyv, bo czassv trwog abo zamyeszanya (tempore... guerrarum sive discordiarum, Sul 36: czassv walki alybo nyeszgod) o tem na rostropnosczy sądzy tho spvsczamy |
| Evanu<er>it zagyne abo zamysa (quod si sal evanuerit, in quo salietur? Mat 5, 13, MamLub 261: wywyetrzeye albo vysmaczye, Rozm 265: staye-ly) ca 1418 |
| Joculatores pysczkowye abo gygrczy, kvglarze |
| Quia muliebres persone, bo panyenskye abo nyewyeszcze, non astringebantur edicto cesaris ad talem professionem XV med. |
| Aczlyby zastawa nye stala za thy pyenyądze, w ktorych by byla zastawyona, a powod abo czyge byli pyenyądze, nye vczynyl szadney wymowy, gedno proscze zastawą przygąl w pyenyadzoch, tedy ma ymyecz dosycz na tey zastawie |
| Alye wynowathly slachczicz abo ktho gyny, then sam zaplacz szwego (leg. z swego) gymyenya (solvat de propriis bonis, Dział 64: ma zaplaczycz z wlosnego) |
| Kyedikoli... nyektori czlowyek... slyachczicza na obliczu abo na ranku, albo na gynich myesczczoch ranami snamyenythimy (manifestis vulneribus) vranylbi, tegdi za kaszdąn ranąn (pro... vulnere) trzy grzywni... rannemu ma zaplaczicz, a za koliszdąn... ranąn zacrithan (pro... vulnere cooperto) polthori grziwni... zaplaczicz ma |
| Takesz tesz mowymy o kasdem targv vczynyonem sz synem, abi nye bil vaszen, gdisz gest w oczczowey moczy, <przeto nie ma mocy> abo panowanya ktorey rzeczy (non habet alicuius dominium rei), any podanya ktorego gymyenya |
| Aby kthorzykole bracza... oth szebye rosdzeleny a othdzeleny bądącz (ut... abinvicem separati fuerint vel divisi, Dział 45: rozdzelayą syą), a w them dzale abo rosdzelenyv staly przes trzy lyatha |
| Drvgy... brath... ono skazanye odwolawa, dokonawayącz abo chczącz dokonacz, yszby przy tem skazanyv nye byl (alter ipsorum accedens ad praesentiam iudicis allegat se condemnatum et ad eandem quaestionem tanquam illum, cuius intererat, non vocatum, Sul 38: wiwodzi szą wzgardzonym a kv they tho rzeczi, yako tego, gegosz szą thikalo bicz, nye weszwanego) |
| Moszely mvrzyn przemyenycz scorø swø abo pardus (pardus), to szwyerzø, przemyeny syercz swø? |
| Adam... cum Johanne... fecit accionem super Laurencium..., quod sibi pratum falkastrasset... et quod sibi sepivisset vlg. zagrodzil abo zarzucil cum tricentis hominibus 1404 |
| Erunt signa in sole... et pressura gencium in terris pre confusione sonitus maris, dla zasmączenya (Rozm 482: przed strachem chelstw abo ryczenya morskyego, GlWroc 100v: prze nepokoy morsky, GlJag 92: prze smesane, R XXIV 82: przedrzøszem, leg. przed trzęsem, R XXIV 365: przed brząkem), et flectuum eius (Luc 21, 25) XV p. post. |
| Aczby naszy dworzanye... na naszem dworze pozwany abo zastany (citati, Sul 64: pozwany szą)..., tedy nye mayą odpowiedacz |
| Gdyby kromye swady abo zatargnyenya (extra contentionem et discordiam, Sul 34: procz... swadi y rosczirkv) Ian Pyotra vranyl, tedy... Pyotr swe rany ma poprzysyądz |
| Tako mi pomozi bog..., ezem ymal s panø potkomorzinø smowø, eze ymala wzøcz penøcze za Ziroslawicze abo veczne docupicz 1400 |
| A gdyby nye zaplaczyl a czas abo rok przydze, dlatego nye ma gemv stacz na schkodze..., any na gospodze na zawadze stacz (non deberet ad hospitium in obstagium subintrare, Sul 71: tegodla nye ma do gospody w zalogą wyechacz) |
| My thake skazanye sąndzey, gesz nye bilo kthorim odwolanym abo naganyenym zawyeszono (quae non fuit... suspensa), wykladamy poszle bycz w rzecz osądzoną |
| Gdyby sampyerz na rocze zawytnem (in termino peremptorio, Sul 21: na rokv zawytheem) nye stal, tedy powod abo gysczecz dzedziną otrzima |
| Aczby kto wztecz do sądzey syą pvsczył, kako osądzyl, tedy sadza, acz pamyata, ma *nytychmyast powyedzecz abo do yvtra prze rospamyatanye odloszycz (statim dicere vel differre teneatur in crastinum) |
| Vstawyamy, aby obwynyeny s grzechv zaszyenya abo posszyenya (de crimine incendii sive exustionis), tesz nalezeny... w myesczech nyemyeczskich, s prawą gych czągnyeny bily |
| Gdiby ktho... kv vkazanyv swogey nyewynnosczy... nye bylbi przypvsczon a dlathego przygodzy szą gemv chczecz sbyezecz, aby gemv sbyesthwo (fuga, Dział 60: zabieszanye abo sgechanye) gego kv szromocze nye bylo *vinawano |
| Dvch, *gdye chcze, dmye, a glos yego szlyszysz, alye nye vyesz, skadby przyszed abo gdzye poydzye (quo vadat Jo 3, 8) |
| Acz sobie wymowy (sc. powód) ktorą przyczyną przy zastawie malego abo wielikyego gymyenya, tedy ma-ly zastawą w myesczech (pro mnyeyszych) w pienyądzoch, tedy gemv sądzą przysądzy pyenyadzi dopelnycz (si pro minori pecunia res obligatas alienaverit, debitor per iudicem decernatur creditae pecuniae summam adimplere) |
| Obwynyoni o szlodzeystwo alybo o ssboystwo (de furto vel spolio, ib. 58: o slodzeysthwo alybo lvpsthvo, Dział 56: o zlodzeystwo abo zboy) trzymy razy a sąndem przekonani przeze czczy wyekugyscze ma zostacz |
| Gdi kto o slodzeystwo alybo o lothrowsthwo (de furto aut latrocinio, Dział 45: o zlodzeystwo abo zboy) w sządze bandze obwynyon |
| Vstawyamy, abi za kasde drzewo owoczne alybo yableczne (pro qualibet arbore fructifera seu pomifera, Dzial 44: <d>rzewo iableczne abo vszythcowe kto porąby) porąbyone dwanaczcze groszy tylko sz wyną pyąncznadzescza skodą czirzpyączemv zaplaczoną |
| Aczby nyektory sądza... opvsczywszy boyaszny boga, dzerszącz strona yedna zdal abo skazal y przysądzyl (si sententiaverit, Sul 55: skazowalby przecywko kthorey stronye) o dzedzyna nyesprawiedlywie |
| Gdisz wrząth solthysky zawszdy slvzebny gest a na wolyą panow swogych (ad nutum dominorum suorum) stacz abo czynycz sprawnye powinyen gest |
| Ysz acz ktho raczy za przyaczela swego pewne pyenyadze, a gdyby nye zaplaezyl a czas abo rok przydze, dlatego nye ma gemv stacz na schkodze any na sskasye, any na gospodze na zawadze stacz |
| Viderunt iuuenem sedentem a dextris coopertum stola candida et obstupuerunt zdzyvyly szą abo srzasly szą (Marc 16, 5, EwKReg 43: lø<ka>chø sø, R XXIV 72: ze sromv vrzasli są) XV med. |
| O yąsz nyemocz na trzeczem rokv, staną-ly abo stanye-ly, przyszągą dothknyoną vczynyą (iuramentum corporale praestabit), yako tedy... byl albo byly... nyemoczny |
| Nyektorzy s gych szmyalosczy wyele mnymayącz abo dovphayącz (quidam de ipsorum audacia multum praesumentes), wchodzą w laszy... cvdze... a dąby vyrąbvyą lepsze, vyny nygeney szą nasladowacz mnymayącz |
| Paknyąlyby byla zaloba personna, tho gest cząsna (si autem quaestio fuerit personalis), yako gest o dlugy abo kthorekole rzeczy ginsze zastawne, a... poswany wsgardzy alybo omyeszka stacz na rokv trzeczem..., skazvgemy, aby pozyczcza... myal pelną mocz... przedanya... rzeczy gemv zasthawyone |
| Thv yvsz konyecz gest praw krola Kazymyrowych... a czso wyączey szbywa nath tho capitul abo praw, thy szą... w thych yvsze sgarnyona |
| Skazanye sąndzey, gesz nye bilo kthorim odwolanym abo naganyenym zawyeszono (quae non fuit aliqua provocatione suspensa, AKPr II 20. 229. 357. 417. 486. 570, AKPr IV 29. 124. 193. 291. 373. 654: ne naganona, AKPr II 90. 130: ne nagonona), wykladamy poszle bycz w rzecz osądzoną |
| Quia ista destruccio al. ta sskaza zgorzala, ys sezgly ya zly ludze abo pozarem zgorzala 1435 |
| Kedy pan wszy na kthoremkole myesczczv swoyą wyesznyanką vsylsthwem sgwalczy (quando... villanam oppresserit violenter, Dział 62: gdy pan nyektori gwalt czynyl w dzedzynye, to gest o panye abo o panny) |
| Aristologia rotunda dupne korzene abo zelye 1472 |
| Wawrzynyecz nye bil s prawego loza abo s malzenstwa porodzony (non fuit de legitimo matrimonio sive toro procreatus, Dział 31: nye byl od dobrey maczerze porodzony) |
| Dzewka przes woley porodzyczelow drapyeszczy przyswolącz abo szą wszącz przycynyącz oth drapyeszcze... poszag straczycz ma (filia omnino sine voluntate parentum raptori consentiens vel se procurans rapi a raptore... nihilominus dotem amittat) |
| Aczby nyekomv dawszy wyna, aczkoly przed nas gy pozwano..., a tego to nye chczano przypusczycz kv oczysczienyv swey nyewynnosczy przez nas... a ten to dla tego nyeprzypvsczenya zabieszalby, przeto aby zabieszanye abo sgechanye (fuga, Sul 60: sbyesthwo) takye gemv na sromotą nye obroczono, vstawyamy..., tedi ma poswiatczycz |
| Dlvsznyk abo zastawcza przes sząndzą ma bicz skazan pozyczonich penyądzi summą gemv napelnicz (creditae pecuniae summam adimplere, Dział 20: tedy gemv sądzą przysądzy pyenyadzi dopelnycz) |
| Reprobare, id est arguere zlayacz, zesromoczycz abo strofowacz |
| Goduymy nye <w> qwassye starem, ale w przessnosczy abo w nyeqwassnosczy czystoti a prawdi (in azymis sinceritatis et veritatis I Cor 5, 8) ca 1450 |
| Jszesmy byli przi tem, kedy Jan karczmars stawal trzy kmyotowicze prze (pro przed?) woytha abo przed yego zona 1434 |
| Vogenne yaszdy sz nyevmyerney slachthy abo nierząthney wyączey wlosthne zemye nyszly opcze obykly szą sz drapyesthwa... pvsthe czynycz (guerrarum strepitus ex inordinata militia plus proprias terras quam alienas consueverunt ex rapina indebite desertare) |
| Goduymy nye <w> qwassye starem slosczy, w slosinstwe, slosczy (R XXII 351: w quaszye szlosczy y grzechu), ale w pressnosczy abo w nyeqwassnosczy czystoti a prawdi (epulemur non in fermento veteri neque in fermento malitiae et nequitiae, sed in azymis sinceritatis et veritatis I Cor 5, 8) ca 1450 |
| Kedi ktho nagany abo othzowye skazanya pana krakowskego, czso rzeczono gest pospolicze narzeczenye (AKPr II 428, AKPr IV 204: *narzeczone) alybo naganyenye, lvpyeze gronostayowe... dacz... ma |
| <A>by zemyanye... s pyrw (leg. z pirwu) w swey czczy szadnym zlodzeystwem nyeporvszeny od nas abo swych sasyad myely nyektore zachowanye czczy dla swego oczyszczenya, a to gdy gemv dla gego masstwa (propter bonam praesumptionem, Sul 44: dla dobrego *dompmnymanya) o zboy nye dana wina przez sąsyady, tedy sam wlosną rąką odygdze |
| Vstawiamy, aby odtychmyast czy, ktore pozową..., dobre a dluge ymyeli rozmyslenye na odpowiadanye przed sadem, aby takymy chytrosczamy abo chytrzymy szalobamy, nye byli przechytrzeny |
| Ta tho rzeczy spora alysz do lath podobnych onych dzeczy byva przeczyągnyona abo othlozona (usque ad aetatem debitam illorum puerorum prorogatur) |
| Kedy o dovynyenye alybo vyną dzedzyczową tam gyste wyesznycze gych gymyenya bilibi slvpyeny (si... bonis ipsorum depraedentur, Dział 34: kmyecze dzeczskowano by... abo drapyeszono) |
| Vy, yzesczye ostaly abo staly se mną v *pokuschach y przeczyvnosczyach moych (qui permansistis mecum in tentationibus meis Luc 22, 28), a ya spravyam vam stalym krolevstvo vyeczne |
| Yednosch ya mymo ynny lvd nyeplodna abo *przezdzatkymy a przetom wschemv lvdv przeczyvna (per hoc in opprobium sum hominum redacta) |
| Wszysthky gygri ymyecz pozyczamy y chczemy dla krothophile a dla weszela ymyecz abo navczenya (volumus... causa solatii et exercitii habendi) |
| Nyczesz nye yeszm wadom o ssobye abo nyvczem mya moye schamnyenye nye grize (nihil enim mihi conscius sum I Cor 4, 4) 1449 |
| Kthore odzyenye nyczowacz abo phuthrem podsycz... kv opravyenyv byloby przinyesyono 1491 |
| Gdy thy dzeczy sprawnych lath doszągną, ... obrzeczenya dawnosczy thy tho dzeczy za szobą onych lath, kthorich byli przemyrzeny (quibus induciati fuerunt) abo *zawyeszini oth prawa, odzirzecz nye bądą mocz |
| Zapowyedamy, aby naszy celednyczy abo gynszy, gysz na naszem dworze pozwany szą alybo przeth namy, alybo naszym sządem zapowyedzany a nyedomnymanye nalezeny (inopinate inventi), nye myely othpowyedacz, alye bądącz pozwany rządnye |
| Aczlibi bracza zmarli abo gych nye bilo, tedy wzdy nyekako dzewka dana (sc. za mąż) dzerszawy nye otrzyma (filiae de hereditatibus aliqualiter non succedant, Sul 57: dzewky... nykako blyskosczy ymyecz nye mogą) |
| W przessnosczy abo w nyeqwassnosczy czystoti a prawdi (itaque epulemur non in fermento veteri neque in fermento malitiae et nequitiae, sed in azymis sinceritatis et veritatis I Cor 5, 8) ca 1450 |
| Zazeeszcze y pozzeszcze domow, gvmyen abo kthoregole dobra smyerczą vkrvthną a nyemylosczywą mayą bicz mączeny (morte crudeli et impiissima puniantur) |
| A wszakoz Byenya them sobye nycz nye popravy, czo pyrvey myąl dzyelacz, o gedną rzecz tho bądzye dzyelyal, o [d]dvye abo o trzy XV ex. |
| Kedi ktho nagany abo othzowye skazanya... sandzam castellanskym alybo panyskim (iudicibus castellanorum, Dzial 42: sądzam starosczynym), po pol grzywny kaszdemv... dacz y doszycz vczynycz ma |
| Gdyby nyekto popasl osyanye gynszemv konyem abo gynszym dobythkyem, chczem, aby szkodą temv, czyge zbosze gest, zaplaczyl, a od kaszdego bydlyącza dzeczskyego dal trzy pyenyądze |
| Gest vstawyono, aby nye wączey kmyeczy... s geney wszy pospolv moglo do drvgey wszy vinycz, nyszly geden abo dwa..., nyszly w tych przythczach...: kedy o dovynyenye alybo vyną dzedzyczową (pro excessu sive culpa heredis) tam gyste wyesznycze gych gymyenya bilibi slvpyeny |
| Ioculatores pysczkowye abo gygrczy, kvglarze |
| Nebulo, sc. eodem more decoctor, scura polyszacz mysz abo lakomy czlovyek XV p. post. |
| Przydaawaa szą theesz, ysz gdi nyekthorzy o nyekthoree nyerząądi a o wyelghee dowynyenya (pro quibuslibet criminibus et delictis, Dział 16: o nyektore vini, tho gest o gwalt abo zlodzeystwo) k naszemv sąndv pozwaany biwayą, myanvyą pany... zachoczczyamy |
| Vogenne yaszdy sz nyevmyerney slachthy abo *nyerząthney (ex inordinata militia, Dział 65: z nyerzadnego ryczerstwa) wyączey wlosthne zemye, nyszly *opcze obykly szą sz drapyesthwa nyeszprawnye... pvsthe czynycz |
| Matertere, id est cognate rodzyczky po kadzely abo po prząslyczy |
| Pyotr przyczągnąl Iana kv sząndv rzeknącz, aby psczoly alybo dzenye (Dział 22: pczoly abo dzenya) gego czasv nocznego szlodzeyske do swego domv vinosil (quod apes vel mellificia ipsius Petri... ad domum suam deportasset)... Zathim Pyotr... spytany, moklliby przes thi, czso vydzelibi psczoli alybo dzenye (Dział 22: myod) Pyotrowy przes Iana wsząnthe bicz (per eos, qui vidissent apes seu mellificia ipsius Petri per Johannem recipi) y do domv gego donyeszone, vmysl swoy doswyathczicz |
| <P>yotr szalowal na Iana przed sądem, kako pczoly abo dzenya (Sul 33: psczoly alybo dzenye) gego noczną rzeczą kradmye wzawszy, do swego domv donyosl (quod apes vel mellificia ipsius Petri... furtim ad domum suam deportasset) |
| Potem w vbostwo wpadwszy, kv gorszemv przychodzą (ad vicia deteriora labuntur, Sul 45: w grzechi gorsze vpadayą) abo zbygyayą |
| <G>dy syą komv smyercz przyda kromye przycziny (morte casuali, Sul 41: smyerczą przygodną), tho gest, yszby syą vtlukl abo vtonąl |
| Vstawyamy, aby kasdy mayącz szwyerzepycze abo kobily nyevczne (hebens iumenta indomita), oth vigiliey swyantego Woczecha a[c]z do swątha swątego Mychala poth strozą pascz ymyal |
| Dzewka... drapyeszczy przyswolącz abo szą wszącz przycynyącz oth drapyeszcze (vel se procurans recipi a raptore)... poszag straczycz ma |
| Agnati, id est plemyennyczy abo rodzyczowye |
| Tesz kthorąkole smyerczą przygodną (morte casuali)... przigodzi szą komv szs tego ziwotha sycz (Dział 30: <g>dy syą komv smyercz przyda kromye przycziny), yako tho s drzewa spathwszy abo wodze (leg. w wodzie) vthonąwszy..., vstawyamy |
| Vogenne yaszdy sz nyevmyerney slachthy abo nyerząthney (ex inordinata militia) wyączey wlosthne zemye nyszly opcze obykly szą... pvsthe czynycz |
| Prawo... brathoglowstwo y gynsze vkrvthne grzechy cząsko niszczy abo pothąpya (puniat seu damnet) |
| Ne moge se dovedzecy, gdze pyrva mam nocz abo leg (SkargaPłoc w. 3: noczlek) mecy |
| Wyerzą w... swyątych obczowanye (Wierzę 1: poszpolsztwo, 3. 8. 14. 17. 18: opczouane, 6: *polszpostwo abo opczowane, 19: pospolitovanye) |
| *Czwortha rzecz alybo przitcza... gest tha, kedi prawem przekonany a szkazani doszycz wczynycz, knąbrnosczą sz szandv odydze, stronye zyskaley nye doszycz vczynyv abo nye obrąnczyv (actori cautione fideiussoria non praestita) |
| Paknyąlibi nye mogl gynszich swyathkow... ymyecz mymo thi, gym oblozono obrzeczenye skazanya kląthewnego (praeterquam eos, quibus obiicitur sententia excommunicationis, Dział 23: czso są abo badą w klatwie), chczemy, abi ten, oth kogo wyszla kląthwa..., bil vpomyenyon a proszon, iszbi thim tho swyathkom klanthim kv vczynyenyv thylko swyadeczstwa... dal roszdrzeszenye |
| Vstawyamy..., aby... bracza... oth szebye rosdzeleny... bądącz, a w them... rosdzelenyv staly przes trzy lyatha y przes trzy myeszącze w mylczenyv kv szandv nye pozywayącz, nyszlyby przyczyna sprawna byla obrzeczona, prze ktorą by gym dawnoscz nye skodzyla, oth *szyadanya abo zyskowanya cząsczy dzedzyny (a repetitione seu vindicatione partis hereditatis) bratha swego... przes dawnoscz sprawną oblozoną... bądą othdaleny |
| Vstawiamy, aby gednemv dano winą abo pomowyon o glową y poprzyssyąszon przez tego, kto nany mowy |
| Nosec[...] porapondine, lapis est preciosus subalbidus ait (pro aut?) varius krostawey zaby kamyen abo ynshey zaby XV ex. |
| Gdze zak swanczoni albo caplan (clericus ordinatus vel presbyter) bilbi zabith (Dział 4: aczby kaplana abo swyączonego szaka... zabyto)..., tham... cirekvi... oth prawa szą zapowyedzany |
| Paknalyby byla zaloba personna, tho gest cząsna (si... quaestio fuerit personalis), yako gest o dlugy abo kthorekole rzeczy ginsze zastawne |
| Oth *szyadanya abo zyskowanya cząsczy dzedzyny (a repetitione seu vendicatione partis hereditatis) bratha swego... przes dawnoscz sprawną oblozoną thaczy bądą othdaleny |
| Tego dzalv przed oblycznoscz krola abo xąndza (ad principen, Sul 53: kv ksąndzw) nye przywyodą |
| Male torquetur a zlacz gy nyemocz tropy uel møczy, y zle gy maczy abo tropy (puer menus iacet in domo paralyticus et male torquetur Mat 8, 6) ca 1450 |
| Kyedikoli... nyektori czlowyek... slyachczicza na obliczu abo na ranku, albo na gynich myesczczoch (in aliis locis)... vranylbi, tegdi... trzy grzywni... ma zaplaczicz |
| Gemusz (sc. Janowi) rz<e>kl Iesus..., yakoby rzekl: Tegodlya szye tobye mnyeyschemv podayą, aby vyeczschy nye gardzyly krzsczenya abo opravy od mnyeyschych (ne dedignentur maiores a minoribus baptizari et regi) |
| A wstawi ge pod gbel abo pod kadz ca 1418 |
| Gdy kto nye czczącz sądv naszego przed sądem myeczą abo korda dobylby (ubi aliquis... gladium praesumpserit extrahendum, Sul 31: kdi... myecz... szmyeye wyyaacz) |
| To tesz chczemy, gdy (si, Sul 30: aczbi) slvszebnyk przy dzeczkowanyv nyektorego zemyanyna s pacholky sądzey gwaltem we wsy... abo za granyczamy... bylby odbyth, tedi taky zemyanyn nam... przepadnye wyną pyathnadzescza |
| Gdykoleby potem chczal nyestoyączy na rokv pyrwszym zdanye sądowe odnawyacz abo wzdzyracz, tedy gemv ma bycz vloszono wieczne mylczenye |
| <G>dykoly sluga swego pana bronyacz, kogo vrazy (quotiescumque... famulus dominum suum iuvando... vulneraverit aliquem), za to od vraszonego abo od gego przyaczela nygedney myerszączky nye ma czyrpyecz |
| Ktoricole... zaklad weszmye..., tho gest konye abo gynsze bydlo..., nye mayą... dzelicz myedzy sobą, ale gestly zymye (si autem hiemali, Sul 22: paknyaly zymye), tedy za tydzen, a gestly lecze (si fuerit in aestivo tempore, Sul 22: bandzely lethnego czassv), tedy za dwie nyedzeli mayą bycz chowany |
| Tricesimi dicuntur szalomsche zadvschne abo szoltarze, yako tesz vigilie aut alie oblaciones sancte facte circa mortuum |
| Aczby nyektory sądza... dzerszącz strona yedna zdal abo skazal y przysądzyl (utique sententiaverit) o dzedzyna... nyesprawiedlywie, vcząszayącz drvgą stroną, tedy strona vcząszona odzowie syą kv wysszemv stolv |
| Kedi prawem przekonany... sz szandv odydze, stronye zyskaley nye doszycz vczynyv abo nye obranczyv (actori cautione fideiussoria non praestita) |
| Temv, czygy gest zaklad, lubo badze kon abo gynsze szwierzą, ... mayą odloszycz |
| Vstawyamy, aby w tey dzedzynye, ktora by byla nagabana abo gdze gyndze przez wosznego lystem pozewnym dano yawny rok |
| Iacosmi przi tem bili, yze Sczedrzik osadzyl lawiczø abo sand y volal soltissa cu prawu 1400 |
| Innixta przystala abo przytulila szą ku szynovy XV p. post. |
| <N>yektorzy swą szalonosczą abo rospvsczenym (per indiscrecionem, Sul 41: przes glvposczy) gymyenye swe... strawywszy, od swego gymyenya zbyeszawszy, po stronam zbygayą |
| Innixta przystala abo przytulila szą ku szynovy XV p. post. |
| Namasz plath tensze byalkyem zbythym... a thak ve troye abo ve czvoro nogą obvyn thą massczą, za trzeczym *przivyzym vznasch pomocz XV p. post. |
| Aczkakole kv ksąndzw snaymoscz thego dzelenya nye bądze przywyedzona (licet ad principem notitia ipsius non deducta, Dział 45: tego dzalv przed oblycznoscz krola abo xąndza nye przywyodą) |
| Aczlyby tego nye mogl myecz, yzzby mv dano dzen kv oczysczenyv, tedy starosta ten ysti abo wogewoda tego zbiega gleytowacz <ma> swą moczą y przewiescz asz na granycze zemye (palatinus eundem profugum ad metas terrae suae suo conductu deducere teneatur, Sul 60: na swem gleycze ma dowyescz) |
| Kedi ktho nagany abo othzowye (Dział 42: narzecze) skazanya (cum aliquis arguit seu provocat sententiam) pana krakowskego, czso rzeczono gest pospolicze narzeczenye alybo naganyenye, lvpyeze gronostayowe... dacz... powynyen bącz |
| <A>czby dzeczy mlode lyath doskonalych gescze nye myali, a o dzedzina bylibi przed sąd pozwany, a ty to dla nyedostathkv lyat abo rozvmv odyącz syą prawem nye mogą, tedy sądza prawo ma odloszycz y zawiessycz tako dlugo, az dzeczem lyata wynydą |
| Tegodla szye tobye mnyeyschemv podayą, aby vyeczschy nye gardzyly krzsczenya abo opravy od mnyeyschych |
| Takesz tesz mowymy o kasdem targv vczynyonem sz synem, abi nye bil vaszen, gdisz gest w oczczowey moczy, <przeto nie ima mocy> abo panowanya ktorey rzeczy any podanya ktorego gymyenya (propter quod non habet alicuius dominium rei vel aliquam possessionis traditionem) |
| Gdykoleby potem chczal nyestoyączy na rokv pyrwszym zdanye sądowe odnawyacz abo wzdzyracz (volenti... sententiam arguere et refricare seu revocare, war. renovare, innovare, Sul 39: chczącemv tho gyste skazanye layacz, naganycz a wsdrvszycz alybo othnowicz), tedy gemv ma bycz vloszono wieczne mylczenye |
| Ale gdy weszmye dwa woly abo konye, tedy gednego ma sobie zastawycz, a druge ma dacz na rakoymye (super fideiussoriam cautionem dimittat, Sul 59: na rąkoyemsthwo pvsczycz ma) |
| W czem czlowyek nye othpoczywa, w tem mu trwacz neldza abo nye moze XV med. |
| Dupne korzene abo zelye aristologia rotunda 1472 |
| Vbaczywszy abo vznawszy (considerantes I Petr 2, 12) 1449 |
| Zemsczy pyszarze... bracz mayą... za kaszde wpyszanye asz do koncza rzeczy geden grosz abo na począthkv rzeczy pol grosza (unum grossum aut in principio medium... grossum) |
| Moge na prawo abo na lewo 1424 |
| Tako mi pomozi bog..., ezem ymal s panø potkomorzinø smowø, eze ymala wzøcz penøcze za Ziroslawicze abo veczne docupicz 1400 |
| Duch moy nye bødze w czlowyecze na wyeky przebi[wa]wacz, abo gest czyalo (quia caro est) |
| Aby vyn rosznoscz a szprawne rosdzelenye ymyano (ut poenarum distinctio et legitima divisio habeatur)..., ze wszysthkych vyn za rany abo sbycze skazanich dwye cząnsczy bolączemv, a trzeczą cząscz sząndowy... dacz przykazvyemy |
| A thak ve troye abo ve czvoro nogą obvyn thą massczą XV p. post. |
| My thake skazanye sąndzey, gesz nye bilo kthorim odwolanym abo naganyenym zawyeszono (quae non fuit aliqua provocatione suspensa), wykladamy poszle bycz w rzecz osądzoną |
| Gdy kmyecz czalym plvgyem, w ktorem ma woli abo konye, a orze |
| Tesz gdzekole plug w ogrodzech chodzy abo na polv, thv dzesyaczina ma bycz s pelna dana, wygyąwszy rzepą, mak, capustą, czebula y gynsze vszytky ogrodne (exceptis rapis, papavere... et quae sunt his similia), na ktore motyka albo rydlem rycz mogą, s tych dzessyączina nye gest |
| Acz komv... rzeczy... bądz zlodzeystwem, abo zbogem... vezma (per furtum vel spo-lium), ten gdy przed rokiem... sadownye nye vcziny, ... ma bycz dawnoscza odrzvczon |
| Aby nygeden... drapyeszstwa w konyech, w drobye, w bidle abo w ginszich (in equis... aut in aliis rebus) szą nye dopvsczay |
| Szirzpem posznącz thrawą, w syrzpye abo w plasczv (in falce et pallio) mayą bycz począdzany |
| <R>ychla rzecz (Sul 32: rączoscz) w nyektorych sztvkach gest potrzebna abo tesz nyepotrzebna (in pluribus causis celeritas commendetur) |
| Nyektorzy z naszych ryczerzow..., gdy na grodzech naprzeczyw nyeprziaczelom badą posadzeny abo na walkach, wsząli obyczay nye stacz pod szadną chorągwą |
| A bądą znamyona v slonczv y na myeszyączą... a na zyemy vdrączenye lyvda przed strachem chelstw abo ryczenya morskyego (prae confusione sonitus maris Luc 21, 25) |
| Ale ysze taczy zlosnyczy kv odpyranyv swey zlosczy wząly sobye w obyczay myeszkacz w myesczech abo we wsyach, gdzesz to by syą nyemyeczskym prawem odpyraly, a tako cząstokrocz swą chytrosczą od smyerczy wychodzą, przeto chczem, aby zly gori nye myal, ale wszady potąpyon |
| Chczemy, abi sadze nye waszącz sobie person bogatego abo vbogego (Sul 25: nye podlug dostoynosczi persoon), ale podlug vrzadv poszywayączych, to gest sąpierza z gysczczem wezwawszy, wyslvchali |
| Tedy my rzecz abo skazanye Ianowo sądzey (sententiam iudicis) vstawylysmy mocz myecz |
| Vkladamy..., aby gdy ktori drapyescza dzesyącziny abo gwaltownyk rzeczy kosczelnych byl naleszon, ma bycz vpomyenyon klyątwą |
| Za chrost abo za lyatorosly telko ma bycz podzeczkowan (solummodo impignorari debebit, Sul 59: począdzan... ma bycz) |
| [...] kthore odzyenye nyczowacz abo phuthrem podsycz albo thesz czamleth kv opravyenyv byloby przinyesyono 1491 |
| Itaque epulemur non in fermento veteri..., sed in asimis sinceritatis et veritatis *godwmy nye w stharem quaszye..., ale godwywczich (pro godwymy) w *opzraschø, gl. w *opzranchø (pro oprzasnku ?) czystych y prawdy (PF IV 572: w przessnosczy abo w nyequassnosczy czystoti a prawdi, I Cor 5, 8) 1438 |
| Ktorykole dzewcze... gwalth vczyny osszylstwem obneczczącz, a dzewycza abo nyewyasta gwalczywego osylstwa vchodzącz (violatoris oppressionem evadens)... wolacz bądze placzącz..., a snamyona osylstwa na nyey yawna bądą wydzana..., na naszey lascze... ten tho osylnyk ma bycz |
| Gdy ktori drapyescza dzesyącziny abo gwaltownyk rzeczy kosczelnych (talis raptor vel malefactor) byl naleszon, ma bycz vpomyenyon klyątwą z vpomynanym |
| <G>dy vbogy czlowiek pozowie bogatego o gwalth, tedy bogaty o gwalt przez swyathky ma syą oczysczycz abo podlug obyczaya gwaltownego (Sul 50: podlvg gwalthv dostoynosczy) rowną wyną ma bycz skaran (iuxta violentiae qualitatem debita poena est multandus) |
| Nyczesz nye yeszm wadom o ssobye abo nyvczem (i. e. w niczem) mya moye schamnyenye nye grize (nihil enim mihi conscius sum I Cor 4, 4) 1449 |
| <P>odlug starego obyczaya bylo, ysz gdy sluszebnyczi kv nyektoremv zabitemv na polv abo na drodze byly przywolany, prawem swym rzeczonym krwawne (1400 AKPr II 95: krawne, sim. 1423 ib. 573, 1472 AKPr IV 127: *crawnye, Sul 42: krwawyone, XV p. post. AKPr IV 32: krwawe, ca 1472 AKPr IV 127: darowne), odzenye, w ktorem zabyty byl, sobie brali |
| Gdi slachczyczowi zadana bądze (sc. rena), thedi szesczdzesząth grzywyen, sczirczalcze abo scarthabellowy (scartabello) trzydzesczy grzywyen... wstawyami za rany bycz zaplaczone |
| Yze Sczedrzik osadzyl lawiczø abo sand y volal soltissa cu prawu, an ('a on') ne chczal przić1400 |
| Acz sluga, ktory rzeczon gest holomek abo *hannsknach<t> (famulus, qui dicitur golomęka, Sul 50: gysz rzeczon po polskv golomanka, a po nyemyeczskv vszknachth), s<ąsi>adowy pana swego vczyny... schcodą..., pan gego zan ma dosycz vczynycz |
| Acz sluga, ktory rzeczon gest holomek (famulus, Sul 50: golomanka) abo *hannsknach<t> s<ąsi>adowy pana swego vczyny... schcodą..., pan gego zan ma dosycz vczynycz |
| Kedy pan wszy gwalthem osyly (si... opprimat, Dział 34: pokala yawno) dzewką abo zoną swego kmyecza |
| Yze Sczedrzik osadzyl lawiczø abo sand y volal soltissa cu prawu 1400 |
| A nye chczeycze przyrovnacz szwyeczkym ludzom, *oschnadzyny bądz[e]cze (leg. osnadzeny bądźcie, SKJ I 56: *oschnadzyny bandze) vasze dusze abo szmyslovye zevnatrzny (et nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in novitate sensus vestri Rom 12, 2) 1449 |
| Vstawyamy, aby odtychmyast sądze kaszde sady abo roky sądzili (quod... in quibuslibet causis debeant praesidere et causas pertractare, Sul 25: aby... myely... rzeczy rosprawyacz) |
| Aczlyby sapyercza (actor) na pyrwem rocze sam abo przez posla swego nye stal, tedy rzecz, o ktorą pozwal, straczy z wyną syedm grzywien |
| Gdi... myesczanyn svkna alybo gynsze rzeczy kvpne (alias merces, Dział 21: gynszą ktorą kvpyą), abo crampne... zyemyenynowy na bork da..., myesczanyn zalvyącz o dluk swoy doswyatczy przes swyatky, ysz thaky thark s nym vczinyl |
| Laska pokriwa (operit I Pet 4, 8) wy<e>loscz abo wyelycoscz... grzechow 1449 |
| Kthokole orzecz ('orząc') a poszyeyącz role czyge gwalthem, naszyenya tych tho rol poszbycz ma abo ostradacz ma (semine eorundem agrorum careat, Dział 41: tedy nasyenye tho ma straczycz) sz wyną pyencznadzesczya |
| Syostry, gdyby byly za masz wydany, dzerszawy abo gymyenye otrzymayą (valeant possidere, Sul 57: mayą myecz) |
| Vstawyamy, ysz gdyby kthori pothem sząndza vrządny abo poleczoni (iudex ordinarius vel delegatus, Dział 2: nyektory sądza wybrany moczą naszą) bozą myloscz opvsczywszy |
| Na dworze naszem abo przed sadem sadzy naszego pospolitego... kromye lystv na gospodze mosze pozwacz |
| My... thą ysta rzecz rozgodzimy, procz bysmy bili nyektorym nagabanym pylnym ogarnyeny, tedy szeszczy abo przynamnyey cztyrzem kv sadzy y podsadkowy poleczymy (adiungendis), ktorzy taką rzecz dzedzynną podlug sprawyedlywosczy rozgodzą |
| Sząndza vrządny abo poleczoni (iudex ordinarius vel delegatus, Dział 2: sądza wybrany moczą naszą albo gego namyestnyk) |
| Nebulo, gl. sc. eodem modo decoctor, scura polyszacz mysz abo lakomy czlovyek XV p. post. |
| Przeto chczemy, aby sąpyercza abo porcza przedny szalobą wszythką poloszyl na lyscze pozewnem tako, ysze nye bądze potem nyczs przyloszono kv szalobie |
| <T>a vina syedmnadzescza (Sul 69, AKPr II 49. 264, AKPr IV 319. 684: szethmdzesząth) rzeczoną nyemylosczywa. Ta vina czy mayą pokvpycz, kto porąby trzy sosnye, kto trzy kopcze granyczne rosypye..., kto gwalt vczyny y zabyge kogo..., kto dzewcze abo nyewiescze gwalt vczyny |
| Vstawyamy, aby kylkokrocz w sządze o rzeczy slosczywe, grzechowe alybo kthorekole gine welge alybo male (in causis... magnis vel parvis, Dział 52: o mala abo o wieliką rzecz) kto bądącz poswan |
| Moszely mvrzyn przemyenycz scorø swø, abo pardus, to szwyerzø, przemyeny syercz (varietates) swø? |
| Gdisz wrząth solthysky zawszdy slvzebny gest a na wolyą panow swogych stacz abo czynycz sprawnye powinyen gest (sc. sołtys, ad nutum dominorum suorum stare et facere iure teneatur, Dział 44: ma pana swego wolą czynycz) |
| In alterum illam (sc. gratiam) administrantes, sicut boni dispensatores multiformis, gl. multiplicis wyelkosczy, gracie dei (I Pet 4, 10, R XXV 165: wyeleroznych, roszmagythych abo wyelowyobrazone lasky boze) 1438 |
| Gdy kmyecz czalym plvgyem, w ktorem ma woli abo konye a orze, ma dacz vprawyonych konopy cztyrzy kyty (det quattuor ligaturas canapi parati, Sul 4: czthirzi kythi konopi gothovich) |
| Yze Sczedrzik osadzyl lawiczø abo sand y volal soltissa cu prawu, an ('a on') ne chczal przicz 1400 |
| Ale ysze sz popysow dzey przerzeczonych (ex actis praedictis) y sze ksząk nyekthorzy lystow... wyczągnącz... ządayą, thegodla *obyszszrzano ma bycz, aby sządza myal... kazacz volacz, ysze... kszągy abo popyszy (liber sive acta) kv wydawanyv listow... bądą wylozony |
| Wyeleroznych, roszmagythych abo wyelowyobrazone (SKJ I 88: wyelowyobrazonych) lasky boze (unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes, sicut boni dispensatores multiformis gratiae dei I Pet 4, 10) 1449 |
| Alye gdi slachczyczowi zadana bądze (sc. rena), thedi szesczdzesząth grzywyen, sczirczalcze abo scarthabellowy (scartabello) trzydzesczy grzywyen... wstawyami za rany bycz zaplaczone |
| Gdzye swyerzepycza oth razv abo oth vrazenya (ictu vel plaga) lvbo vyną czyią porzvczy, polthori grzywny... zaplaczycz ma *vszladzayączy skodą czirzpyączemv |
| Kedy Jan karczmars stawal trzy kmyotowicze prze<d> woytha, abo przed yego zona, ozadzayancz mu rola, a woyth gych ne chczal prziyancz, albo woyth[c]owa 1434 |
| Od skaszenya abo vczącza (pro mutilatione, Sul 41: za vczącze) ktorego czlonkv trzydzessczy grzywien... sskazvgemy |
| Vstawyamy, ysz gdyby kthori pothem sząndza vrządny abo poleczoni (iudex ordinarius vel delegatus, Dział 2: nyektory sądza wybrany moczą naszą)... skazowalby przecywko kthorey stronye..., zaszą gey lvpyeze... wroczycz yma |
| Nyektorzy z naszych ryczerzow..., gdy na grodzech naprzeczyw nyeprziaczelom badą posadzeny (cum... positi fuerint, Sul 21: bywayą polozzeni), abo na walkach, wsząli obiczay nye stacz pod szadną chorągwą |
| Vstawiamy, aby gednemv dano winą abo pomowyon o glową..., ale drvdzy mogą bycz pomocznyczy zabycza glow... A tako (Sul 41: alye) czy (consortes vero), mayąly doskonale swiąthky, mayą odchodzycz |
| Rusticalis magister villicus seu scoltetus villanorum scholtys abo wlodarz wyeszny |
| <Wierzą w... swiątich> pospolitovanye (Wierzę 1: poszpolsztwo, 3. 8. 14. 17. 18: opczouane, 4. 5. 7. 9–12: obczowanye, 6: *polszpostwo abo opczowane) |
| Aczlibi byla szaloba o dlug... a pozwan... by zamyeschkal abo stacz nye chczal ku wyprawienyv zastawy, tedi sądza ma przysądzicz wszystko, czso gest zastawiono |
| Trecesim dicitur szalomsche zadvschne abo szoltarze, yako tesz vigilie |
| Werzø w... szwanthich poszpolsztwo (Wierzę 3. 8. 14. 17. 18: opczouane, 4. 5. 7. 9–12: obczowanye, 6: *polszpostwo abo opczowane, 19: pospolitovanye) |
| Gdy nyektorzy bywayą pozwany przed naszą oblycznoscz o nyektore vini (pro quibuslibet criminibus et delictis), tho gest o gwalt abo zlodzeystwo |
| <P>yotr postawyl syą (agebat, Sul 40: zalowal) naprzeczyw Ianowy sadzy o rzecz, ktorą przed nym myal abo czynyl |
| A thak ve troye abo ve czvoro nogą obvyn thą massczą, za trzeczym przivy<c>zym vznasch pomocz..., bo vycziągnye ogyen XV p. post. |
| Posterus, qui postea sequitur, epitome, id est abo poszledny (Paralipomenon liber instrumenti vestris..., id est epitome Prol VIII) 1471 |
| <D>rzewo iableczne abo vszythcowe (pro qualibet arbore fructifera seu pomifera, Sul 52: za kasde drzewo owoczne alybo yableczne) kto porąby, czyge gest, za szkodą wyardvnk z vyną pyathnadzeszcza <zapłaci> |
| <N>yektorzy swą smyalosczą wgechawszy w las abo w gay nyektorego zemyanyna (intrantes silvam vel gayum alicuius, Sul 48: nyektorzy... wchodzą w laszy... cvdze), kromye woley gego drzewo wyrąbywszy, precz wywoszą |
| Gdisz wrząth solthysky zawszdy slvzebny gest (servile existat), a na wolyą panow swogych stacz abo czynycz sprawnye powinyen gest |
| Nevit snovala abo przendla 1451 |
| Drvgy sz nych... wiwodzi szą wzgardzonym... bicz..., ządayącz thegodla spyszacz tho skazanye y othmyenycz (postulans... debere sententiam retractari, Dział 27: aby to skazanye wypysano abo zagaszono) |
| Swą sporą abo rzecz (suem litem aut causam) przeth sądzą podobnym... posczygacz bądze |
| Nadzeszly czloweka swego na zemy abo na wodze, swandy weszmy gy, gd[r]zekoly gy nadzesz 1423 |
| Thy dawnosczy mayą bycz trzymany, gdy ziemya gest w pokoyv, bo czassv trwog abo zamyeszanya, o tem na rostropnosczy sądzy tho spvsczamy |
| w połączeniach a też(e), abo też, albo też, albo i też, ale też(e), ale teże i, alibo też, ani też(e), i też(e), i też i 'a także, i także, i tak samo, et etiam, et eodem modo': |
| Dzewky... brathv *stryeczenemu abo tesz (seu) rodzonemv... skargy rvszycz nye mogą |
| Nyekthorzy wboszstwem alybo thesz (Dział 8: abo tesz) knąbrnosczą (inopia vel rebellione) przywyedzeny, othchodzą s sąndv skazany za dlug |
| Gdy w wyelgem dlugv, yako gest szesczdzesząth, sto, dwyeszscze abo wyączszych pyenyądzy, swary szą cząstokrocz wsrvszayą (cum... rixae... suscitantur)..., vstawyono bycz osządzamy, aby oszmynaczcze nyedzel rok... vstawyon byl kv zaplaczenyv |
| Aczlyby tesz ten, czso przegygra, poddal syą pod layanye abo sromoczenye |
| Vy, yzesczye ostaly abo staly se mną v pokuschach... moych a ya spravyam vam stalym krolevstvo vyeczne (Luc 22, 29) |
| Yaco kady yada, to yada verną stara granicza, a czo yada, to yest mę na prawo abo ną lewo 1423 |
| Snamyą abo czosn na drzewye... wyczącz (excidere, Dział 58: wyrąbycz) yma |
| Bądą znamyona v slonczv... a na zyemy vdrączenye lyvda przed strachem chelstvv abo ryczenya morskyego y przed stlukanym volow (pro valow) morskych (prae confusione sonitus maris et fluctuum Luc 21, 25) |
| Kthore odzyenye nyczowacz abo phuthrem podsycz, albo thesz czamleth kv opravyenyv byloby przinyesyono albo yedwabne rzeczi, tho nye yesth thowarziskie (sc. dzieło), alye mystrzowskie 1491 |
| Vkladamy, aczby nyektory sądza... dzerszącz strona yedna zdal abo skazal... vcząszayącz drvgą stroną, tedy strona vcząszona odzowie syą kv wysszemv stolv (ad superiorem) |
| Cząstokrocz szą przygadza, ysz nyekthorzy sz slachatnego rodv pochodzącz, yako strawcze swey czczy y slawąthnosczy (veluti prodigi honoris et famae ipsorum), slodzeystwa abo lotrowstwa poczynywszy, bywayą sbyegy krolewstwa naszego |
| Acz sobie wymowy (Sul 32: gdi... wymową przilozy) ktorą przyczyną (si condicionem creditor apposuerit) przy zastawie malego abo wielikyego gymyenya |
| Dvch, gd<z>ye chcze, dmye a glos yego szlyszysz, alye nye vyesz, skadby przyszedl (nescis, unde veniat Jo 3, 8, Rozm 237: skąd przychodzy) abo gdzye poydze |
| Namasz schyroky dlugy plat ot kolyana do przyshvy, a tham ot cziala namasz plath tensze byalkyem..., a thak ve troye abo ve czvoro nogą obvyn thą massczą XV p. post |
| Gdy... gynszy brath... ono skazanye odwolawa... chczącz, aby to skazanye wypysano abo zagaszono, a k temv naszy sądze czastokrocz syą sklaniayą, a rzeczy skazane wygassaly (sic huiusmodi sententia... consuevit retractari, Sul 38: thake szkazanye... obyklo bicz wslomyono) |
| Thy dawnosczy mayą bycz trzymany, gdy ziemya gest w pokoyv, bo czassv trwog abo zamyeszanya (tempore... guerrarum sive discordiarum, Sul 36: czassv walki alybo nyeszgod) o tem na rostropnosczy sądzy tho spvsczamy |
| Gdiby ktho o slodzeysthwo... byl przekonan..., alybo rzecz vkradlą lvbo gvalthem othyąthą (Dział 56: rzecz kradzoną abo gwaltem wzatą) wroczylby (vel rem furtivam seu violenter ablatam restituerit), then przeseczczywy ostan na wyeky |
| Morbus gallinae kurze abo zabye trzeucze 1472 |
| Acz kto ma mowycz czso k tey dzedzynye..., aby stanąl tego dnya thv abo tv na rokv *vkazonem, praw<a> swa vkazal |
| Aczlibi byla szaloba o dlug abo o zastawą, a pozwan... stacz nye chczal kv wyprawienyv zastawy |
| Nyektorzy... wchodzą w laszy abo w gaye cvdze... a dąby vyrąbvyą (quercus excidunt, Dział 38: drzewo wyrąbywszy) lepsze |
| Gdyby vrazyl... otheymacza zytha abo bronczą, zaplaczy reny vrazonemv (et si vulnerarent... frumentorum defensorem, solvant vulnera laeso) |
| S wyrzeknyenya sąndzego (ex interlocutione iudicis) ta tho rzeczy spora alysz do lath podobnych onych dzeczy byva przeczągnyona abo othlozona |
| Wsząwszy (pro wyyąwszy) tho, czso rzeczono gest viszszey o dzedzynach kvpnych abo tesz vyslvzonich (quod dictum est de hereditatibus emptitiis vel etiam deservitis) |
| Aby thesz daly obyatha... parą szynogarlycz (par turturum Luc 2, 24) abo dvogye goląbyanth |
| Conversacionem vestram inter gentes habentes bonam, vt in eo, quod detractant de vobis tanquam de malefactoribus, ex omnibus (pro bonis) operibus vos considerantes, z dobrych vczynkow wasz vbaczayącz albo vznavayącz (R XXV 165: vbaczywszy abo vznawszy), glorificent deum in die visitacionis (I Pet 2, 12) XV ex. |
| Gdiby ktho przeth namy... sz ktorego slego vczynkv byl obvynyon a kv vkazanyv swogey nyewynnosczy... nye bylbi przypvsczon..., ma... oszvyathczycz, ysz my abo starosta nasz kv viwyedzenyv a oczysczenyv (ad expurgandum) gegosmy nye przypvsczyly |
| V sprawyedlivich sząndzy nye ma... laska przewaszycz..., alye... sprawyedlywye skazanye kasdemv mayą vczynycz..., by nye yako rosproscze swoyey czczy... przes laską abo przes dari czso czynyli stronye drvgey na vcząszenye (in gravamen) |
| Tedy szeszczy abo... cztyrzem kv sadzy y podsadkowy poleczymy (sex vel... quatuor baronibus per nos iudici... adiungendis, Sul 24: szescz a naamnyey cztirzi ricerze... przylanczancz) |
| Aby ktho skarada slowa (turpia, Dział 49: gdyby layal abo zla slowa mowyl) przeth nym komv movyl, vyną... zaplaczicz ma |
| Opprimit vczysnye abo sesromoczy |
| <A>cz komv konye abo woly... gwaltem vezma, ten gdy przed rokiem o takye rzeczy... sadownye nye vcziny, tedy potem aczby chczal czinicz, ma bycz dawnoscza odrzvczon |
| Alye gdi slachczyczowi zadana bądze (sc. rena), thedi szesczdzesząth grzywyen, ... slachczyczowy vczynyonemv sz szolthysza (militi creato de sculteto) pyancznaczczye grzywyen za glową, ... solthyszowy abo kmyeczowy vczynyonemv slachczyczem (sculteto vel cmethoni factis militibus) trzy grzywny wstawyami za rany bycz zaplaczone |
| Acz kto ma mowycz czso k tey dzedzynye..., aby stanąl tego dnya thv abo tv na rokv *vkazonem (die protunc assignata) |
| Ysz billibi kto, gen by myal... ktore prawo... kv dzedzinye..., aby... prziszedl a stal kv vkazanyv a bronyenyv prawa swego (compareat ius suum ostensurus et defensurus, Dział 28: aby... praw<a> swa vkazal abo poloszyl) |
| Nyektorzy swą szalonosczą abo rospvsczenym gymyenye swe, ktore by na dlugy czas mogly rozmnaszacz, a gego se czczą poszywacz, krothkym czassem (Sul 42: krothkey godziny) strawywszy (victum longi temporis brevi hora consumentes), ... po stronam zbygayą |
| Mymo tho, gdze zak swanczoni (clericus ordinatus) albo caplan bilbi zabith (Dział 4: aczby kaplana abo swyączonego szaka... zabyto)..., tham... cirekvi... prawem albo oth prawa szą zapowyedzany |
| Przeto chczemy, aby sąpyercza abo porcza przedny (actor, Sul 27: powod) szalobą wszythką poloszyl na lyscze pozewnem |
| Stany sz drew czynycz (sc. ma) narąbyonych (de lignis... incisis) abo wsząthich w leszyech ab<o> w chrosczech nye godzączych szą kv bvdowanyv |
| Obykly szą przetho wyela lvdzy szycz a stacz w wlosthnych domyech, *odszdzelonych sz [s]cząsczy gymyenya abo dzedzyn, gesz gych szą dothykayą, vczynyvszy roszdzelenye myedzy szobą *poszrodayącz<i>my przyaczelmy (amicis mediantibus, Dział 45: przez przyaczele) |
| Paknalyby byla zaloba personna, tho gest cząsna (si... quaestio fuerit personalis), yako gest o dlugy abo kthorekoly rzeczy ginsze zastawne..., skazvgemy, aby pozyczcza... myal pelną mocz... przedanya... kthorekoly rzeczy gemv zasthawyone |
| Namasz schyroky dlugy plat ot kolyana do przyshvy a tham ot cziala namasz plath tensze byalkyem zbythym spyenyonem, a thak ve troye abo ve czvoro nogą obvyn tha massczią XV p. post. |
| Wykladamy, ysz gdiby ktho o slodzeysthwo alybo lvpsthwo (de furto vel spolio, Dział 56: o zlodzeystwo abo zboy) w sządze byl przekonan trzykrocz..., then przeseczczywy ostan na wyeky |
| Qui autem dixerit fratri suo racha, myerzencze (R XXIV 74: nekthore slowo mirzone, nasmewaią są s nego, R XXIV 84: szalencze, GlKazB IV 63: przesmosg<o>wcze zapamathaly w roszvme, GlWroc 61r: trocz, R XXV 173: racha vlg. naszmyewstwo, Rozm 266–7: racha, toczvsz aby szye yemv naszmyeval abo sroglyvye rzekl), reus erit concilio (Mat 5, 22) XV med. |
| Puer autem crescebat et confortabatur pokrzyepczal są abo krzepczy sa (Luc 2, 40) XV med. |
| Qui autem dixerit fratri suo racha, gl. racha przesmosg<o>wcze zapamathaly w roszvme (R XXIV 74: nekthore slowo mirzone, nasmewaią są s nego, R XXIV 84: szalencze, GlWroc 61r: trocz, RRp XXIV 375: myerzencze, R XXV 173: racha vlg. naszmyewstwo, Rozm 266–7: racha, toczvsz aby szye yemv naszmyeval abo sroglyvye rzekl), reus erit concilio (Mat 5, 22) XV p. pr. |
| Circumdabunt te inimici, gl. Romani principes, tui vallo stlupø, parkanem, woyskø, tharassowanim (Luc 19, 43, R XXIV 368: obleszenym, ib. 348: baschthi, RRp XXIV 375: nasspem, MPKJRp II 326: naspem abo nasuthym plotem neb plankamy, MamLub 275: valem, gorą, przecopem, GlKazB III 41: walmy, GlWroc 68v: sranbem, GlJag 93: strzø[z]øbem) ca 1400 |
| Circumdabunt te inimici, gl. romani principes, tui uallo stlupø, parkanem, woyskø, tharassowanim (Luc 19, 43, R XXIV 368: obleszenym, ib. 348: baschthi, RRp XXIV 375: nasspem, MPKJRp II 326: naspem abo nasuthym plotem neb plankamy, MamLub 275: valem, gorą, przecopem, GlKazB III 41: walmy, GlWroc 68v: sranbem, GlJag 93: strzø[z]øbem) ca 1400 |
| Spowadaycze se gospodnw myloserdza yego... Zbo (pro abo) starl yest wrota moszøndzowa (confiteantur domino misericordiae..., quia contrivit portas aereas) |
| Tegodla nie chciejcie być nieroztropni, ale wnętrznie cztący, czso jest abo byłaby wola Boża propter hoc nolite fieri imprudentes sed intelligentes, que sit voluntas dei (Eph 5, 17) XV med. |
| lubo (bądź)... lubo (bądź), lubo... abo, al(i)bo... lubo |
| Sądza... powiadayączym a skarszączym, ysz nyesprawyedlywie dzeczkowany, kromye szkodi y obraszenya ma wroczycz a dacz na rakoymye, rok pewny gym poloszywszy na sprawą abo dokonanye swey nyewynnosczy (termino eidem domino villae vel villanis impignoratis ad ostendendum suam innocentiam assignato, Sul 31: kv vkazanyv swey <niewinności>) |
| Yako ssą lyczemyernyczy movyly, abo myly Iesus sam od szyebye movyl svyadeczthwo |
| Infeodatus, id est investitus wwyazan abo wdzedzyczowan |
| Si continens sis et casta, wdzerzayącza abo czysta, venerare et lauda (sc. virginem Mariam), quia quoque talis es XV med. |
| Nil enim valet mundum esse corpore, qui pollutus est mente wolna abo proznia ca 1484 |
| Kszągy abo popyszy kv wydawanyv listow albo rokow gych myecz ządayączym bądą wylozony (exponetur) |
| Ale ysze... sze ksząk nyekthorzy lystow myecz y wyczągnącz czasv podobnego ządayą, thegodla *obyszszrzano ma bycz, aby sządza myal przes slvzebnyka yawno... kazacz volacz, ysze w thakem powyecze, myesczcza a dnya thakego, kszągy abo popyszy kv wydawanyv listow (ad extrahendum litteras)... gych myecz ządayączym bądą wylozony |
| Gdyby się przygodziło ktoremu o granice kłopocącemu... ukazać dwa abo trzy kopce albo takie znamienite znaki, jako na polu ujazdy (aut alia notabilia signa, ut in campis ujazdy), ale w lesiech ciosny albo znamiona na krzyż... wyrąbiona |
| Gdykoleby potem chczal nye stoyączy na rokv pyrwszym zdanye sądowe odnawyacz abo wzdzyracz, tedy gemv ma bycz vloszono wieczne mylczenye (cuilibet ... volenti eandem sententiam arguere... sit interdicta potestas) a rzecz sadem zdaną w swey moczy ma stacz |